Υβριστοφιλία

από την εθελόντρια ψυχολόγο του «Θάλπος» Αναστασία Τούντα

Το τελευταίο διάστημα έγινε λόγος για την επιτυχημένη ισπανόφωνη σειρά “Muted”, η οποία έχει ως πυρήνα της το φαινόμενο της υβριστοφιλίας. Τι είναι όμως η υβριστοφιλία και τι οδηγεί στην εμφάνιση της;

Σύμφωνα με το American Psychological Association (APA), η υβριστοφιλία ορίζεται ως το σεξουαλικό ενδιαφέρον και έλξη προς όσους έχουν διαπράξει εγκλήματα. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να κατευθύνεται σε ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται στη φυλακή για διάφορες εγκληματικές δραστηριότητες.

Ο όρος εισήχθη από τον σεξολόγο καθηγητή John Money ως μια παραφιλία, στην οποία το άτομο αντλεί ερωτική διέγερση και ευχαρίστηση από το να έχει σύντροφο, ο οποίος είναι γνωστό ότι έχει «διαπράξει μια βαναυσότητα ή έγκλημα όπως βιασμός, φόνος, ή ένοπλη ληστεία». Αυτή η μορφή παραφιλικής συμπεριφοράς είναι κοινώς γνωστή ως “Σύνδρομο Bonnie και Clyde.”

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο υβριστόφιλος μπορεί να ωθήσει και να εξαναγκάσει το σύντροφο του να διαπράξει ένα έγκλημα. Στον αντίποδα, είναι δυνατόν να επικοινωνήσει με κάποιον που εκτίει ήδη ποινή στη φυλακή.

Είναι γνωστό ότι κατά συρροή δολοφόνοι, οι οποίοι έχουν λάβει μεγάλη δημοσιότητα, λαμβάνουν γράμματα από θαυμάστριες που τους γνωρίζουν μόνο από όσα έχουν διαβάσει ή δει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Διαβόητοι δολοφόνοι με φανς είναι οι Ted Bundy, Charles Manson, Jeffrey Dahmer, John Wayne Gacy και Richard Ramirez.

Τύποι υβριστοφιλίας:

Υπάρχουν δύο τύποι υβριστοφιλίας, η παθητική και η επιθετική.

Η παθητική υβριστοφιλία αφορά τα άτομα, τα οποία δεν έχουν την επιθυμία να λάβουν μέρος σε εγκληματική δραστηριότητα τα ίδια, αλλά ελκύονται σεξουαλικά από εγκληματίες (γνωστά ως  “groupies φυλακής” ή “serial killer groupies”. Αποτελούνται συνήθως από γυναίκες, οι οποίες ίσως προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη διάπραξη του εγκλήματος, πιστεύοντας παράλληλα ότι μπορούν να “αλλάξουν” τον αγαπημένο τους. Νιώθουν ξεχωριστές, γιατί ενώ ο αγαπημένος τους μπορεί να έχει σκοτώσει πολλούς ανθρώπους, έχουν την πεποίθηση ότι δε θα τις πειράξει. Τείνουν να χειραγωγούνται και να αποπλανούνται από όσους ερωτεύονται.

Η επιθετική υβριστοφιλία αναφέρεται στα άτομα που είναι συνεργοί των εγκληματιών και τους βοηθούν με το να προσελκύουν θύματα, να κρύβουν πτώματα, να συγκαλύπτουν τα εγκλήματα, ή ακόμα και να τα διαπράττουν. Ελκύονται από τους εραστές τους εξαιτίας των βίαιων δραστηριοτήτων τους, επιθυμούν να λάβουν αγάπη και αγνοούν το γεγονός ότι οι αγαπημένοι τους τους ποδηγετούν.

Το κοινό και στις δύο κατηγορίες είναι ότι οι εμπλεκόμενοι καταλήγουν σε κακοποιητικές σχέσεις.

Αιτίες υβριστοφιλίας:

Οι λόγοι που οδηγούν σε υβριστοφιλία είναι καθαρά υποθετικοί. Μια πιθανή αιτία θα μπορούσε να είναι ότι όσοι ελκύονται σεξουαλικά από διαβόητους εγκληματίες με υψηλή προβολή στα μέσα, επιθυμούν την προσοχή, την οποία εμμέσως λαμβάνουν. Πιθανόν οι θαυμάστριες να προσελκύονται από κατά συρροή δολοφόνους γιατί τους θεωρούν υπερβολικά αρρενωπούς εξαιτίας των φρικτών και αποτρόπαιων πραγμάτων που έχουν κάνει.

Ο καθηγητής John Money εξήγησε τη συμπεριφορά μέσω της αντίστροφης συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης, μιας διαδικασίας η οποία αποτελεί τη βάση όλων των παραφιλικών συμπεριφορών, κατά τον ίδιο. Αναφέρει:

«Η αντίθετη διαδικασία μετατρέπει το αρνητικό σε θετικό, τη τραγωδία σε θρίαμβο, την αποστροφή σε εθισμό. Δύο ψυχαγωγικά παραδείγματα είναι το bungee jumping και το να ανεβαίνεις σε τρενάκι που αψηφά τη βαρύτητα. Ο αρχάριος, του οποίου η ανησυχία ανέρχεται στην αρχή σε απόλυτο τρόμο, μπορεί ύστερα από μερικές δοκιμές να ανακαλύψει ότι ο τρόμος μεταμορφώνεται ριζικά σε ευχαρίστηση και σε έκσταση, σαν ο εγκέφαλος να έχει απελευθερώσει έναν κατακλυσμό από τις δικές του, όμοιες με οπιοειδείς ενδορφίνες. Από τότε και στο εξής, η έξαψη επιστρέφει με κάθε επανάληψη, αντικαθιστώντας ολοκληρωτικά τον τρόμο.»

Η Sheila Isenberg, συγγραφέας του “Women Who Love Men Who Kill” (“Γυναίκες Που Αγαπούν Άνδρες Που Σκοτώνουν”), πήρε συνέντευξη από πολυάριθμες υβριστόφιλες. Ανέφερε ότι αυτές οι γυναίκες ήταν φαινομενικά συνήθεις (δασκάλες, νοσοκόμες, σύζυγοι), βρήκε όμως ότι πολλές τους είχαν ιστορικό βίαιων και κακοποιητικών σχέσεων. Μερικές από αυτές τις γυναίκες ήξεραν ακριβώς τη φύση των σχέσεων τους – πως είναι ηθικά μεμπτό να είναι ερωτευμένες με έναν δολοφόνο – ενώ άλλες γυναίκες παρουσίαζαν εξιδανικευμένες φαντασιώσεις των σχέσεων τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από αυτές τις γυναίκες δεν γνώριζαν πραγματικά τους άντρες με τους οποίους ήταν ερωτευμένες. Επικοινωνούσαν μαζί τους ως επί το πλείστον μέσω γραμμάτων και τους συναντούσαν μόνο για μία ή δύο ώρες κατά τη διάρκεια του επισκεπτηρίου στη φυλακή. Είναι γεγονός, πως οι περισσότερες τους ξόδευαν περισσότερο χρόνο να φαντασιώνονται το πως θα ήταν οι σχέσεις τους εάν ο δολοφόνος δεν ήταν στη φυλακή.

Η  Isenberg γράφει:

«…αυτό το φαινόμενο περιλαμβάνει μια πολύπλοκη σειρά λόγων. Ο πρώτος λόγος είναι ότι αν είσαι σε σχέση με κάποιον που είναι έγκλειστος ισόβια ή με θανατική ποινή, τότε έχεις μεγάλο έλεγχο πάνω στη σχέση. Μπορείς να αποφασίσεις πότε θα κάνεις την επίσκεψη, πότε θα δεχτείς το τηλεφώνημα, ή αν θα αποδεχτείς τη κλήση και είσαι ο βασικός σύνδεσμος αυτού του άνδρα με τον έξω κόσμο. Έτσι μπορείς να δεις ολοφάνερα ότι είναι μια πολύ ισχυρή θέση για να βρίσκεσαι.»

Θεωρείται πως αυτές οι γυναίκες εισέρχονται σε τέτοιου είδους σχέσεις λόγω της προηγούμενης κακοποίησης τους, σαν ένα τρόπο να «ξαναγράψουν» το παρελθόν τους. Αυτή τη φορά ο άνδρας βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα και δεν είναι εφικτό να βλάψει τη γυναίκα, η οποία ταυτόχρονα έχει όλη τη δύναμη στη σχέση.

Ωστόσο, οι δολοφόνοι έχουν γνώση της κατάστασης. Οι κατ’ εξακολούθηση ανθρωποκτόνοι τείνουν να είναι χαρισματικοί και ευφυείς. Επιπρόσθετα, έχουν άπλετο ελεύθερο χρόνο στη φυλακή και χειραγωγούν τις θαυμάστριες. Μελετούν προσεκτικά τις γυναίκες, μαθαίνουν τις προσωπικότητες και τις αδυναμίες τους, ώστε να τις εκμεταλλευτούν.

Τέλος, οι άνθρωποι που οδηγούνται στην υβριστοφιλία δεν αναζητούν θεραπεία, εκτός και αν επιβληθεί νομικά.Υπάρχουν όμως μέθοδοι όπως είναι η ψυχοθεραπεία (παραδείγματος χάριν: γνωστική συμπεριφοριστική θεραπεία),  η ομαδική θεραπεία (για παράδειγμα: προγράμματα 12 βημάτων), και η φαρμακοθεραπεία που μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση του φαινομένου.