Τι είναι η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα;
Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα ξεκίνησε πριν από δεκαετίες, με στόχο να καταργηθεί η ασυλική ψυχιατρική και να εντάσσονται οι ψυχικά λειτουργικά στο κοινωνικό σύνολο μέσα από την Κοινωνική - Κοινοτική Ψυχιατρική και την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση.
Πότε έγινε;
Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα ξεκίνησε επί της ουσίας με την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1981). Το 1999 τέθηκε σε λειτουργία το εθνικό πρόγραμμα με την κωδική ονομασία «Ψυχαργώς» και το 2000 ξεκίνησε η αποϊδρυματοποίηση.
Τι είναι το Πρόγραμμα Ψυχαργώς;
Καταρτίστηκε το 1999 και στόχευε στη συνέχιση του ρυθμού και της δυναμικής της μεταρρύθμισης με έμφαση στην ανάπτυξη κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και στην κοινωνική ένταξη και επανένταξη, καθώς και την είσοδο στον εργασιακό χώρο των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τι Μονάδες Ψυχικής Υγείας υπάρχουν στο πρόγραμμα Ψυχαργώς;
Στο πρόγραμμα συναντάμε: οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα, κέντρα ημέρας, κέντρα ψυχικής υγείας, ψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων, κινητές μονάδες και ιατροπαιδαγωγικά κέντρα σε δομές που διαχειρίζονται Ν.Π.Δ.Δ., κοινωνικούς συνεταιρισμούς περιορισμένης ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε).
Ποια τα κριτήρια ένταξης σε Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Οικοτροφείο, ξενώνας, προστατευόμενο διαμέρισμα);
Για την φιλοξενία ενός ατόμου σε Μ.Ψ.Α. απαιτούνται:
- Ψυχιατρική Γνωμάτευση από το θεράποντα ιατρό υπογεγραμμένη από τον Διευθυντή ή το νόμιμο αντικαταστάτη του, ώστε να προκύπτει η διαγνωστική κατηγορία κατά ICD-10 και η αναγκαιότητα ένταξης σε προστατευμένο περιβάλλον.
- Βεβαίωση βάσει κοινωνικής έρευνας από τον κοινωνικό λειτουργό των μονάδων που αποτυπώνονται παραπάνω, για τις συντρέχουσες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, οικογενειακό περιβάλλον, ύπαρξη ή μη στέγης και για τον χρόνο νοσηλείας του.
- Νοσηλεία ασθενή σε Ψυχιατρικό Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου ή σε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ή σε Ιδιωτική Ψυχιατρική Κλινική.
Είναι απαραίτητη η ύπαρξη προηγούμενης νοσηλείας για ένταξη σε Μ.Ψ.Α.;
Για τη φιλοξενία ασθενή σε Μ.Ψ.Α. δεν απαιτείται τρέχουσα νοσηλεία αυτού. Αρκεί ως προϋπόθεση η προηγούμενη νοσηλεία του ασθενή (ανεξαρτήτως χρονικής διάρκειας) σε Ψυχιατρικό Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου ή σε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ή σε Ιδιωτική Ψυχιατρική Κλινική. Αντίθετα, στις περιπτώσεις του αυτισμού, της άνοιας – Alzheimer και των παιδιών και εφήβων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας δεν απαιτείται προηγούμενη νοσηλεία του ασθενή.
Ποιος είναι υπεύθυνος για την εισαγωγή/μετάβαση ασθενών σε Μ.Ψ.Α.
Η διαδικασία μετάβασης των ασθενών σε Μ.Ψ.Α. εποπτεύεται και συντονίζεται από τις Υγειονομικές Περιφέρειες (Υ.ΠΕ.). Για το σκοπό αυτό, σε κάθε Υ.ΠΕ. ορίζεται από το Διοικητή ένας υπάλληλος ως Διαχειριστής Κενών Θέσεων .
Πως βρίσκω σε ποια Υγειονομική Περιφέρεια (Υ.ΠΕ.) ανήκω;
Η Ελλάδα είναι χωρισμένη σε επτά υγειονομικές περιφέρειες: 1η Υ.ΠΕ. Αττικής, 2η Υ.ΠΕ. Πειραιώς και Αιγαίου, 3η Υ.ΠΕ. Δυτικής Μακεδονίας, 4η Υ.ΠΕ. Μακεδονίας και Θράκης, 5η Υ.ΠΕ. Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, 6η Υ.ΠΕ. Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας, 7η Υ.ΠΕ. Κρήτης. Μπορούμε να βρούμε την Υ.ΠΕ. ανάλογα με την μόνιμη διεύθυνση κατοικίας μας.
Που μπορεί να απευθυνθεί ο ενδιαφερόμενος προκειμένου να φιλοξενηθεί σε μία στεγαστική Μονάδα;
Ο άμεσα ενδιαφερόμενος ή το υποστηρικτικό πλαίσιο αυτού μπορούν να απευθυνθούν σε κάποια κοινωνική υπηρεσία του Δήμου ή του νοσοκομείου όπου νοσηλεύεται ή το Κέντρο Κοινότητας ή στην Περιφέρεια στην οποία ανήκουν, προκειμένου να μπορέσουν να ενημερωθούν για την διαδικασία και τα απαραίτητα έγγραφα εισαγωγής του ενδιαφερόμενου σε Μονάδα. Επίσης, η κοινωνική υπηρεσία του νοσοκομείου (σε περίπτωση νοσηλείας) θα μπορέσει να διευκολύνει τον ενδιαφερόμενο με τη βεβαίωση κοινωνικής έρευνας, την αίτηση και οτιδήποτε άλλο ενδέχεται να απαιτείται.
Υπάρχει δοκιμαστική περίοδος;
Για τις Μ.Ψ.Α. υπάρχει η δυνατότητα προσαρμογής ενός ατόμου μέσω της δοκιμαστικής περιόδου.
Χρόνος παραμονής;
Ο χρόνος παραμονής των ενοίκων σε Μ.Ψ..Α εξαρτάται από την άδεια λειτουργίας της Μονάδας.
Ποιες υπηρεσίες παρέχονται στους φιλοξενούμενους Μ.Ψ.Α;
Οι υπηρεσίες προσδιορίζονται κατά περίπτωση ανάλογα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της κάθε Μονάδας. Ενδεικτικά, μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Διαβίωση & ψυχοκοινωνική υποστήριξη
- Βραχεία εκούσια φιλοξενία
- Μέριμνα για την χορήγηση & παρακολούθηση φαρμακευτικής αγωγή;
- Εκπόνηση & εφαρμογή εξατομικευμένου σχεδίου φροντίδας
- Εκπαίδευση σε ατομικές & κοινωνικές δεξιότητες
- Αγωγή της Κοινότητας
- Διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, υγείας και πρόνοιας
- Συμβουλευτικής & ψυχοεκπαίδευση της οικογένειας
- Εκπαίδευση επαγγελματιών ψυχικής υγείας & άλλων επαγγελματιών υγείας
- Εκπαίδευση εθελοντών
Υπάρχει κόστος φιλοξενίας;
Στις στεγαστικές μονάδες του προγράμματος «Ψυχαργώς» δεν υπάρχει κάποιο κόστος από τους φιλοξενούμενους προς τη Μονάδα.
Πόσα άτομα φιλοξενούνται στην κάθε Μονάδα;
Ο αριθμός των ατόμων εξαρτάται από τον τύπο της στεγαστικής δομής. Πιο συγκεκριμένα, τα προστατευόμενα διαμερίσματα είναι συγκριτικά αυτά με τον μικρότερο αριθμό φιλοξενούμενων και στη συνέχεια αριθμητικά ακολουθούν οι ξενώνες και τα οικοτροφεία. Οι θέσεις φιλοξενίας ορίζονται από την άδεια ίδρυσης/ λειτουργίας της κάθε Μονάδας.
Υπάρχει ηλικιακό όριο στους φιλοξενούμενους;
Οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας του προγράμματος «Ψυχαργώς» αφορούν σε ευρύ ηλικιακό φάσμα και παρέχονται υπηρεσίες για παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Αντιστοίχως γίνεται και ο διαχωρισμός.
Ποιες κατηγορίες επαγγελματιών ψυχικής υγείας μπορούμε να συναντήσουμε;
Η προσέγγιση είναι πολυδιάστατη. Η συμμετοχή επαγγελματιών από διαφορετικούς κλάδους είναι απαραίτητη για την παροχή διαφοροποιημένων υπηρεσιών στις διαφοροποιημένες και πολύπλοκες ανάγκες ενός ψυχικά πάσχοντα και της οικογένειάς του. Συναντάμε ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχιάτρους, νοσηλευτές, εργοθεραπευτές κ.α.
Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες σχετικά;
Έγκυρη πληροφόρηση μπορείτε να βρίσκετε στο website του Υπουργείου Υγείας: Ψυχική Υγεία Πρόγραμμα Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης ΨΥΧΑΡΓΩΣ
Τι είναι οι Μονάδες «Θάλπος»;
Πρόκειται για Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης υψηλού βαθμού προστασίας, στις οποίες φιλοξενούνται άτομα με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας επί 24ωρου βάσεως. Κύρια έμφαση δίνεται στη νοσηλεία, στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και την προσωπική ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των ενοίκων. Οι Μονάδες αποτελούν μέρος του Εθνικού Προγράμματος Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς».
Τι παρεχόμενες υπηρεσίες συναντάμε στις Μ.Ψ.Α. «Θάλπος»;
Τα άτομα που φιλοξενούνται στη Μ.Ψ.Α. «Θάλπος Αττικής» μπορούν να εξασφαλίσουν την φαρμακευτική αγωγή τους, την εκπαίδευση σε δεξιότητες κοινωνικές και διαβίωσης, ψυχολογική υποστήριξη, εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα από τη διεπιστημονική ομάδα, τήρηση των δικαιωμάτων τους, ιατρική περίθαλψη, διασύνδεση με την οικογένεια/δικαστικοί συμπαραστάτες.
Ποια είναι η βασική αρχή λειτουργίας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Θάλπος» και ποιος ο σκοπός τους;
Η βασική αρχή λειτουργίας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Θάλπος» είναι η εναρμόνιση της καθημερινής ζωής στη Μονάδα με τους ρυθμούς της κοινωνικής πραγματικότητας. Σκοπός τους είναι η από-ασυλοποίηση των ατόμων με σοβαρά προβλήματα ψυχική υγείας.
Πώς θα μπορούσα να εργαστώ στις Μονάδες;
Οι ειδικότητες που απασχολούνται κατά βάση στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Θάλπος» είναι οι εξής: Ψυχίατρος, Ψυχολόγος, Παθολόγος, Κοινωνικός Λειτουργός, Εργοθεραπευτής ή Υπεύθυνος Δημιουργικής Απασχόλησης, Νοσηλευτής και Εργαζόμενος Γενικών Καθηκόντων.
Εφόσον έχετε εκπαιδευτική κατάρτιση και επαγγελματική εμπειρία στον τομέα της ψυχικής υγείας, μπορείτε να στείλετε το βιογραφικό σας σημείωμα στο hr@thalpos.org.gr. Εναλλακτικά, μπορείτε να παρακολουθείτε τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα και στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Πώς μπορώ να προσφέρω εθελοντική εργασία στους ανθρώπους που διαμένουν στις Μονάδες;
Οι Μονάδες μπορούν να δέχονται υποστήριξη σε εθελοντική βάση από ιδιώτες ή άλλους συλλογικούς φορείς μέσα από ένα αμοιβαία καθοριζόμενο πλαίσιο το οποίο διαμορφώνεται ανά περίπτωση. Ο θεσμός των εθελοντών μπορεί να προσφέρει ποικιλοτρόπως: αφενός η πρακτική βοήθεια είναι μεγάλης σημασίας, αφετέρου, γεφυρώνονται οι σχέσεις της κοινότητας με τους ενοίκους και καταπολεμούνται οι προκαταλήψεις.
Μάθε περισσότερα για το τί σημαίνει εθελοντισμός στο Θάλπος!
Είναι επικίνδυνοι οι ασθενείς που διαμένουν στις Μονάδες;
Οι επωφελούμενοι ένοικοι των Μονάδων μας πάσχουν από ψυχικές παθήσεις και συναφείς διαταραχές που τους επιτρέπουν, με κατάλληλη υποστήριξη στα πλαίσια της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, την διαβίωση και συμμετοχή στην τοπική κοινωνία χωρίς να απειλείται οιοσδήποτε κίνδυνος για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα των ιδίων, του προσωπικού και των πολιτών.
Δεν θα έπρεπε οι Μονάδες να βρίσκονται κάπου πιο απομακρυσμένα και ήσυχα, και όχι μέσα στην πόλη;
Η επανένταξη των ψυχικά ασθενών στην κοινότητα αποτελεί το θεμέλιο της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και μέρος της εθνικής πολιτικής ψυχικής υγείας των περισσοτέρων χωρών στον πολιτισμένο κόσμο. Στόχος της αποασυλοποίησης δεν είναι μόνο αυτές οι δομές να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως μονάδες αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης ατόμων ψυχικά μειονεκτούντων, αλλά να γίνουν και παράγοντες αλλαγής και προόδου για τη γειτονιά και την κοινότητα μέσα στην οποία λειτουργούν. Και ακόμα περισσότερο να δημιουργήσουν στην τοπική κοινωνία ένα κλίμα που όχι μόνο αποδέχεται το διαφορετικό, αλλά ζει και αναπτύσσεται μαζί του ισότιμα και αρμονικά.
Πώς χρηματοδοτούνται οι Μονάδες «Θάλπος»;
Το Πρόγραμμα Ψυχαργώς υποστηρίζεται συνεχώς από Ευρωπαϊκούς και εθνικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης. Από το 2005, η κύρια πηγή χρηματοδότησης ήταν το Ελληνικό Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Υγεία-Πρόνοια 2000-2006» ενώ από το 2008 έως το 2013 ο Εθνικός Κρατικός Προϋπολογισμός ανέλαβε τη χρηματοδότηση του προγράμματος. Το 2013, το ΕΣΠΑ υπό το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού 2007-2013» υποστήριξε το πρόγραμμα έως το 2015, ενώ από το 2016 έως σήμερα, η χρηματοδότηση έχει περάσει εκ νέου στον Εθνικό Κρατικό Προϋπολογισμό.