Άρθρα και Έρευνες
από την εθελόντρια ψυχολόγο του «Θάλπος» Αναστασία Τούντα
Όταν συμβαίνει ένα ξαφνικό και τραγικό συμβάν, οι γονείς έχοντας επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης, επιθυμούν να προστατέψουν τα παιδιά τους από τα έντονα και αρνητικά συναισθήματα που θα τους προκαλέσει αυτή η είδηση. Δυστυχώς αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, εφόσον τα παιδιά μπορούν να πληροφορηθούν για μια τραγωδία από το σχολείο ή το διαδίκτυο.
Καθώς η απώλεια είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη μας, είναι αναγκαίο να ανακοινώσουν προσεκτικά στα παιδιά το δυσάρεστο συμβάν, ακολουθώντας τις παρακάτω προτάσεις για ομαλή επικοινωνία.
Για τα παιδιά όλων των ηλικιών, είναι σημαντικό να νιώθουν ότι καταλαβαίνουν το τι συνέβη και το τι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν, ώστε τα ίδια και τα αγαπημένα τους πρόσωπα να είναι ασφαλή. Δώστε τους ουσιώδεις πληροφορίες για να κατανοήσουν το τι έχει γίνει, παραλείποντας μη χρήσιμες λεπτομέρειες, οι οποίες μόνο θα τα αναστατώσουν.
Τα μικρότερα παιδιά είναι καλό να έχουν βασικές εξηγήσεις ως προς το τραγικό γεγονός, καθώς και πώς θα τα επηρεάσει. Μοιραστείτε μαζί τους τα μέτρα προστασίας που έχουν ληφθεί, όπως και το ότι υπάρχουν άνθρωποι που βοηθούν τη κοινότητα να ανακάμψει (για παράδειγμα: πυροσβέστες, ιατροί).
Πιθανό είναι να έχουν απορίες σχετικά με τον θάνατο. Χρησιμοποιήστε ξεκάθαρες φράσεις όπως: «Με τον θάνατο σταματάει να λειτουργεί το σώμα. Όταν κάποιος πεθαίνει, δε μπορούμε να τους δούμε ή να τους μιλήσουμε ξανά». Αν σας ρωτήσουν: «όλοι πεθαίνουν;» , απαντήστε με ειλικρίνεια, ακόμα και αν είναι δύσκολο. Εξηγήστε τους ότι όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί, μερικές φορές συμβαίνει κάτι τρομερό και είναι λυπητερό και τρομαχτικό, όταν οι άνθρωποι χάνουν ξαφνικά τη ζωή τους. Τονίστε ότι είναι φυσικό αν νιώθουν λυπημένα ή τρομαγμένα και ότι θα είστε δίπλα τους.
Με τα μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να ξεκινήσετε κάνοντας τους ερωτήσεις όπως: «Έχεις ακούσει τι συνέβη στα νέα; Τι έχεις μάθει;» ώστε να έχετε έναν οδηγό στη συζήτηση. Είναι μια ευκαιρία να επιλύσετε ενδεχόμενες παρεξηγήσεις και να μάθετε αν έχει επηρεαστεί το παιδί σας ή κάποιος που γνωρίζει.
Αξιοσημείωτο είναι, να μη τα διακόψετε και να τα ενθαρρύνετε να διατυπώσουν δικές τους ερωτήσεις. Αν δεν έχετε όλες τις απαντήσεις, επικοινωνήστε το.
Ακολουθήστε τη ταχύτητα του παιδιού: Αν παραθέσετε όλες τις πληροφορίες ταυτόχρονα, ίσως το παιδί να νιώσει μπερδεμένο και ανήσυχο. Υπάρχει περίπτωση να σας προσεγγίσει για απαντήσεις μέρες ή εβδομάδες μετά, καθώς προσπαθεί να κατανοήσει το τι έχει συμβεί.
Μην ελαχιστοποιήσετε την σημασία του γεγονότος και αποφύγετε εκφράσεις όπως «Μην ανησυχείς, είσαι εντάξει» γιατί υποδηλώνουν ότι η συζήτηση έχει κλείσει. Αντίθετα, κρατήστε την ανοιχτή, επικυρώνοντας παράλληλα τα αισθήματα του παιδιού, με λόγια όπως: «Μου φαίνεται ότι ανησυχείς. Τι σε ανησυχεί πιο πολύ;»
Ως γονέας αποτελείτε πρότυπο για τα παιδιά, συνεπώς μπορείτε να θέσετε το παράδειγμα με το να ονοματίζετε όχι μόνο τα συναισθήματα σας, αλλά και βοηθητικούς τρόπους αντιμετώπισης. Παραδείγματος χάριν: «Νιώθω και εγώ λίγο ταραγμένος/η. Θα το ξεπεράσουμε μαζί και πάντα θα σε κρατάω ασφαλή. Αυτό που με βοηθάει όταν νιώθω έτσι είναι (οποιαδήποτε υγιής μέθοδος αντιμετώπισης: βαθιές αναπνοές, φυσική άσκηση). Τι πιστεύεις θα σε βοηθούσε;»
Ένας τρόπος διαχείρισης του άγχους κατά τη διάρκεια τραγικών γεγονότων είναι η διατήρηση της ρουτίνας. Κρατήστε τις καθιερωμένες ώρες ύπνου και παιχνιδιού. Αν το παιδί επιθυμεί να βοηθήσει κάπως, στηρίξτε το. Πιθανόν να επιθυμεί να ζωγραφίσει κάτι ή να γράψει ένα ενθαρρυντικό γράμμα σε ένα άλλο παιδί ή οικογένεια που έχει επηρεαστεί από το συμβάν. Αυτό θα προωθήσει μια αίσθηση αυτο-αποτελεσματικότητας, καθώς το παιδί νιώθει ότι είναι ικανό να βοηθήσει με τον τρόπο του, παρά την ηλικία του. Τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να ωφεληθούν από την εμπλοκή τους σε διάφορες οργανώσεις υποστήριξης.
Είναι απαραίτητο να περιορίσετε το περιεχόμενο από τα μέσα ενημέρωσης, ιδιαίτερα αν είναι σε απευθείας σύνδεση. Εναλλακτικά, ελέγξτε το εσείς πρώτα, πριν το παρακολουθήσετε μαζί με τα παιδιά.
Κλείνοντας, διαβεβαιώστε τα παιδιά ότι είναι εντάξει να νιώθουν ταραγμένα, επειδή συνέβη κάτι κακό. Μιλήστε μαζί τους και για άλλα συναισθήματα, τα οποία ενδέχεται να βιώνουν.
Πηγές:
https://www.childrens.com/health-wellness/talking-to-kids-about-disasters
https://www.psychologytoday.com/us/blog/babies/202005/talking-young-children-about-death
https://www.positiveparentingsolutions.com/parenting/talking-to-kids-about-tragedy
