Κακόβουλη κριτική

από την ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού

Ανέκαθεν οι άνθρωποι όταν θέλουν να τοποθετηθούν επί ενός θέματος καταφεύγουν εύκολα στην κριτική και δη την κακοπροαίρετη έως και προσβλητική. Πόσο μάλλον στην σημερινή εποχή όπου τα social media δίνουν την δυνατότητα σε όλους να έχουν άποψη για όλους, υπό την προστασία ενός φιλτραρισμένου προφίλ και μίας καταχρηστικής ελευθερίας λόγου. Από την άλλη η καλοπροαίρετη και εποικοδομητική κριτική που προέρχεται από τους αρμόδιους επί του εκάστοτε θέματος και έχει σκοπό την βελτίωση των κακώς κειμένων, τείνει ολοένα να εκλείπει.

Παρότι όλοι θα συμφωνήσουν ότι η κακόβουλη κριτική δεν είναι ωφέλιμη, συνεχίζουν να την κάνουν σε κάθε ευκαιρία διότι είναι μια εύκολη μορφή άμυνας του «εγώ» τους. Δεν ασκούν κακεντρεχή κριτική στο φίλο τους, τον σύντροφο, τον συγγενή τους ή ακόμα και σε ένα άγνωστο επειδή διαφωνούν με μια συμπεριφορά ή μια στάση, αλλά επειδή αισθάνονται κατά κάποιο τρόπο υποτιμημένοι από αυτή τη συμπεριφορά ή τη στάση. Οι επικριτικοί άνθρωποι τείνουν να προσβάλλονται εύκολα και έχουν ιδιαίτερη ανάγκη να υπεραμυνθούν του εγωισμού τους.

Τα πιο συνηθισμένα χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων είναι η ζήλεια ή/και η απειλή για την ικανότητα του άλλου, την ελκυστικότητά του κ.λπ. και γι’ αυτό προσπαθούν να εξισορροπήσουν τους όρους του ανταγωνισμού με την κριτική. Άλλοι έχουν μια ισχυρή ανεκπλήρωτη ανάγκη που δεν ικανοποιείται ή την τάση να ελέγχουν τα πάντα οπότε και πρέπει να αισθάνονται ότι είναι επικεφαλής.

Κάποιοι πιστεύουν ότι δικαιούνται ειδική μεταχείριση και νιώθουν ότι δεν τη λαμβάνουν. Ορισμένοι νομίζουν ότι βοηθούν ειλικρινά, προσφέροντας στον κατακρινόμενο οφέλη από την σοφία ή την εμπειρία τους. Επίσης, υπάρχουν κι αυτοί που έχουν ισχυρές απόψεις για ένα θέμα (π.χ. πολιτική, θρησκεία κ.λπ.) και θεωρούν τις άλλες απόψεις λιγότερο έγκυρες ή θεωρούν τους εαυτούς τους πιο ειδικούς λόγω εκπαίδευσης ή εμπειρίας και επιδιώκουν τον θαυμασμό των άλλων. Σε ποιο ακραίες περιπτώσεις προσπαθούν να εκφοβίσουν τον άλλον για να νιώσουν ισχυροί.

Οι λόγοι που κάποιος εύκολα κατακρίνει τους άλλους είναι πολλοί και διαφέρουν ανά άνθρωπο, ανάλογα με τα βιώματά του, την κριτική του ικανότητα και την συναισθηματική του νοημοσύνη. Πάντα ή σχεδόν πάντα υπάρχει το κοινό υπόβαθρο της χαμηλής αυτοεκτίμησης που δημιουργεί ανασφάλειες, οι οποίες δεν είναι εύκολα αντιληπτές ώστε να τις διαχειριστεί ένα άτομο. Πιθανόν επίσης να είναι ένας διαστρεβλωμένος τρόπος προσέγγισης από μέρους του. Σε πολλές περιπτώσεις όταν οι σύντροφοι/σύζυγοι επικρίνουν ο ένας τον άλλον, συχνά υποβόσκουν πιο ήπια συναισθήματα, όπως π.χ ότι πληγώνονται, ότι απορρίπτονται ή ότι δεν είναι σημαντικοί. Είναι καλύτερο να προσπαθήσει κάποιος να κατανοήσει τον πραγματικό λόγο που υποκινεί τον επικριτή του, ώστε αν αξίζει να αντιδράσει, να το κάνει με την καλύτερη δυνατή απάντηση στην εκάστοτε περίπτωση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-mindful-self-express/201408/the-30-most-common-reasons-people-might-criticize-you

• https://www.psychologytoday.com/us/blog/anger-in-the-age-entitlement/201404/whats-wrong-criticism

Photo by Tingey Injury Law Firm on Unsplash