Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης

από την ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη

Η θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (Acceptance & Commitment Therapy) αποτελεί κομμάτι του λεγόμενου τρίτου κύματος των γνωσιακών- συμπεριφορικών θεραπειών και έχει ως κέντρο της την ενσυνειδητότητα.

Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) είναι η συνειδητή παρατήρηση της εμπειρίας μας στο παρόν χωρίς κριτική. Μέσω της ενσυνειδητότητας βγαίνεις από τον αυτόματο πιλότο των συμπεριφορών και σκέψεων της ζωής σου, από την αναπόληση του παρελθόντος και την αγωνία του μέλλοντος, μένοντας στο παρόν, δρώντας σαν εξωτερικός παρατηρητής αποδεχόμενος όλες τις εμπειρίες.

Η θεραπεία αυτή σε αντίθεση με την παραδοσιακή γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία που στοχεύει στην αλλαγή των σκέψεων, επιζητά την αλλαγή της λειτουργίας των σκέψεων και των συναισθημάτων μέσω της διαδικασίας της αποδοχής αλλά και της αποστασιοποίησης. Εξηγώντας ότι είμαστε κάτι παραπάνω από τις σκέψεις και τις εμπειρίες μας.

Η ψυχολογική ευελιξία που αναπτύσσεται με τη βοήθεια της αποδοχής και της ενσυνειδητότητας, σε συνδυασμό με τη δράση προς ένα προσωπικό αξιακό σύστημα είναι ο βασικός στόχος και λειτουργεία της θεραπείας αποδοχής και δέσμευσης.

Η θεραπεία αυτή βοηθάει τον θεραπευόμενο να σταματήσει να χρησιμοποιεί την αποφυγή ή την εμμονική προσπάθεια αλλαγής ως μέσο καλυτέρευσης. Όταν προσπαθείς να αποφύγεις μια σκέψη ή μια συμπεριφορά τη δυναμώνεις. Αντίθετα, η Θ.Α.Δ δημιουργεί μια νέα σχέση με τις σκέψεις και τα συναισθήματα έτσι ώστε να μειώσει την δύναμη και την αρνητική δράση τους βλέποντάς τα ως εφήμερα γεγονότα μπροστά στο τι είμαστε εμείς ως άνθρωποι. Αν καταλάβουμε και αποδεχτούμε ότι μια σκέψη καλή ή κακή είναι απλά μια σκέψη και όχι γεγονός, αρχίζουμε να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά τη δυσφορία από αυτή τη σκέψη.

Αν αντιληφθούμε ότι η ουσία της συναισθηματικής μας δυσφορίας δεν είναι το περιεχόμενο των αρνητικών σκέψεων αλλά η έντονη σχέση που έχουμε με αυτές και κατ’ επέκταση η δύναμη που έχουν πάνω μας, τότε είναι λογικό η θεραπεία να εστιάζει στην αποδυνάμωση αυτής της σχέσης. Φανταστείτε το εξής: Ένα βουνό περνάει όλες τις εποχές του χρόνου, όλες τις συνθήκες αλλά παραμένει πάντα βουνό. Το χειμώνα πότε με χιόνι πότε με βροχή και κρύο, το καλοκαίρι με ξηρασία, τα δάση του μπορεί να καούν αλλά το βουνό πάντα θα είναι βουνό. Έτσι και εμείς λοιπόν παραμένουμε αναλλοίωτοι στις δύσκολες συνθήκες γιατί είμαστε πολύ παραπάνω από τις σκέψεις και τα προβλήματα μας.

Η συγκεκριμένη θεραπεία ακριβώς επειδή έχει ως κέντρο της την αποδοχή αλλά και τη δέσμευση προς μια πορεία αξιών, δίνει τη δυνατότητα σε θεραπευόμενους που αντιμετωπίζουν χρόνιες δυσκολίες που δεν αλλάζουν, όπως λόγου χάρη μια σωματική αναπηρία, να αξιοποιήσουν τη φιλοσοφία της που δεν εστιάζει εμμονικά ή μη στην αλλαγή αλλά στο να ζήσουν μια ζωή βάση των αξιακών τους πλάνων.

Η  Θ.Α.Δ. έχει αποδειχθεί επίσης ότι είναι αποτελεσματική στο άγχος, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, στην διαταραχή μετατραυματικού στρες αλλά και στον χρόνιο πόνο, την ανορεξία και τη σχιζοφρένεια. (1)