Περί Ψυχής…

από την ψυχολόγο του Κέντρου Ημέρας Ενηλίκων του «Θάλπος» Μυρτώ Τσόμπο

Τα τελευταία χρόνια ο όρος ψυχοθεραπεία βρίσκεται στο επίκεντρο της επιστημονικής αναζήτησης καθώς μελετάται η αποτελεσματικότητα διαφόρων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων και θεωριών.

Το διαρκές άκουσμα του όρου εύλογα εγείρει ένα βασικό ερώτημα .. « μια ψυχοθεραπεία μπορεί να προσφέρει την ευτυχία?». 

Σύμφωνα με τον Ελβετό ψυχίατρο και ψυχαναλυτή Καρλ Γκούσταβ Γιούνγκ (1875- 1961) βασικός στόχος της ψυχοθεραπείας δεν είναι να μεταφέρει κάποιον σε κατάσταση ευτυχίας αλλά να τον βοηθήσει να αποκτήσει μια εσωτερική σταθερότητα και να καταφέρει να διαχειριστεί τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής του.  

Εκκινώντας από της έννοια του όρου, η ψυχοθεραπεία, αλλιώς ψυχολογική ή ομιλητική θεραπεία, περιγράφεται ως θεραπεία που παρέχεται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχιάτρους.  Στη ψυχοθεραπεία ο επαγγελματίας με εργαλείο το λόγο και τη διαλεκτική και με τη χρήση επιστημονικά αποδεδειγμένων ψυχολογικών μεθόδων, βοηθάει τον θεραπευόμενο να βελτιώσει τη ψυχική του υγεία και να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του.  

Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τη θεραπευτική διαδικασία ένα ταξίδι ψυχής, γνώσεων, συναισθημάτων και μια από τις σπουδαιότερες και πιο ανταποδοτικές περιπέτειες όπως αναφέρει και η συγγραφέας Eda LeShan;. Και ποιοι δύνανται να είναι συνεπιβάτες σε αυτή τη περιπετειώδη διαδρομή?

Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να περιπλανηθεί σε εσωτερικές αναζητήσεις με σκοπό την αυτοεπίγνωση, την αυτοβελτίωση ή την επίλυση συγκεκριμένων ζητημάτων. Είναι επίσης πολύ βοηθητική σε πλείστες ψυχικές καταστάσεις που ενδέχεται να βιώνει ένας άνθρωπος. Παραδείγματα αποτελούν η κατάθλιψη, οι ειδικές φοβίες, οι αγχώδεις εκδηλώσεις, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, και άλλες συνθήκες ή ορόσημα ζωής όπως πένθος, διαζύγιο, εργασιακές μεταβολές, δυσκολίες σχέσεων κ.α. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά στη διαχείριση των δυσάρεστων συναισθημάτων καθώς και των συμπτωμάτων που συνοδεύουν κάποιες ψυχικές νόσους.

Στα οφέλη της ψυχοθεραπείας συγκαταλέγονται η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και των προστατευτικών παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτή, η τροποποίηση της δυσλειτουργικής, μη βοηθητικής σκέψης, η ανακατασκευή προσωπικού νοήματος, η ψυχοεκπαίδευση στην αναγνώριση και  έκφραση συναισθημάτων, η αλλαγή συμπεριφορών, η ενίσχυση αυτοεκτίμησης, η θεραπεία τραυμάτων, η ενδυνάμωση, ένα καλύτερο σχετίζεσθαι, η βελτίωση διαπροσωπικών σχέσεων και πολλά άλλα αγαθά. Ακόμη, ο θεραπευόμενος που θέτει και τους στόχους της θεραπευτικής διαδικασίας εκπαιδεύεται σε πληθώρα τεχνικών, βοηθητικών για τον ίδιο (παράδειγμα τεχνικές μείωσης άγχους, αντιμετώπιση κρίσεων πανικού, ενσυνειδητότητα,  τεχνικές επίλυσης συγκρούσεων κ.α.).

Τα θετικά της ψυχοθεραπείας δεν περιορίζονται μόνο στη διάρκεια της θεραπευτικής διεργασίας αλλά καλλιεργούνται και αναδεικνύονται και το επόμενο διάστημα στη ζωή του ατόμου. Ακόμα και μετά το κλείσιμο του θεραπευτικού κύκλου οι θεραπευόμενοι συνεχίζουν να πραγματοποιούν νοηματικές συνάψεις και να εφαρμόζουν την ψυχοεκπαίδευση που έχουν λάβει.

Καταλυτικοί παράγοντες για τη συγκομιδή όλων των ευεργετημάτων της ψυχοθεραπείας είναι ο θεραπευτής, ο θεραπευόμενος και η θεραπευτική τους σχέση. Η δόμηση μιας καλής θεραπευτικής συμμαχίας είναι από τα βασικότερα συστατικά μιας αποτελεσματικής θεραπευτικής εμπειρίας.

Βασικά εργαλεία στη θεραπευτική διαδικασία είναι ο διάλογος, η ενεργητική ακρόαση, η ενσυναίσθηση και η αναπλαισίωση, δεξιότητες που εξελίσσει και ο θεραπευόμενος καθώς ψυχοεκπαιδεύεται μέχρι το τέλος της θεραπευτικής διαδικασίας.

Η ψυχοθεραπεία εφαρμόζει διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις και έκαστος επαγγελματίας εκπαιδεύεται σε τουλάχιστον μια μέθοδο ψυχοθεραπείας. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία που αποτελεί μια από αυτές, επιστημονικά τεκμηριωμένη, αναπτύχθηκε αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον Αμερικανό ψυχίατρο Aaron T. Beck.

Εν συντομία, θα αναφέρουμε ότι βασικός άξονας της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας (CBT) είναι το τρίπτυχο σκέψεις- συναισθήματα- συμπεριφορά. Ο θεραπευτής στη ΓΣΨ βοηθάει τον θεραπευόμενο αρχικά να εντοπίσει και να αυτοπαρατηρήσει τις αρνητικές αυτόματες σκέψεις που τον επιβαρύνουν και συνδέονται- ενεργοποιούν συνήθως βαθύτερες πεποιθήσεις εαυτού. Έπειτα μέσα από διάφορες γνωσιακές και συμπεριφορικές τεχνικές ο θεραπευόμενος  μεταβάλει τον αρνητικό τρόπο σκέψης σε πιο ρεαλιστικό και προσαρμοστικό (γνωσιακή αναδόμηση- ανακατασκευή) γεγονός που επηρεάζει θετικά και την ψυχολογική του κατάσταση και μεταβάλλει τη συμπεριφορά του. Η ΓΣΨ είναι βραχεία μορφή ψυχοθεραπείας, κατεξοχήν συνεργατική και εστιάζει κυρίως στο εδώ και τώρα.  

Η ψυχοθεραπεία με όλα τα προαναφερθέντα οφέλη της βρίσκεται στις υπηρεσίες που παρέχει το Κέντρο Ημέρας Ενηλίκων Θάλπος του Δήμου Μαραθώνος. Κάτοικοι του Δήμου Μαραθώνα- Νέα Μάκρης έχουν την δυνατότητα να λάβουν δωρεάν ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση της γνωσιακής συμπεριφορικής είναι ανάμεσα στις προσεγγίσεις που εφαρμόζονται, με γνώμονα πάντα τον άνθρωπο και στόχο εν γένει την βελτίωση της ποιότητας ζωής του μέσω της ενίσχυσης της ψυχικής του υγείας.

Όταν και εσύ νιώσεις έτοιμος-η μη διαστάσεις να απευθυνθείς στο κέντρο μας προκειμένου να εκφράσεις το αίτημά σου.