Άρθρα και Έρευνες
από τον κοινωνικό λειτουργό της Κινητής Μονάδας για την Υποστήριξη Ενηλίκων του «Θάλπος» Αλέξη Κροκιδά
Τι είναι: Η κατ’ οίκον επίσκεψη είναι πολύ απλά ένας τρόπος υποστήριξης ευάλωτων ατόμων στον χώρο τους.
Σε ποιους απευθύνεται: Απευθύνεται σε άτομα ανεξαρτήτως διάγνωσης που δεν έχουν την δυνατότητα να επισκεφτούν υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για διάφορους λόγους που περιλαμβάνουν ενδεικτικά, σοβαρά προβλήματα κινητικότητας ή παραίτησης συνήθως λόγω ψυχολογικών δυσκολιών. Επίσης, όταν είναι εφικτό προσφέρουμε υποστήριξη και στους οικείους του, πχ οικογενειακό περιβάλλον.
Διεθνής πρακτική: Το μοντέλο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης κατ’ οίκον, εφαρμόζεται τα τελευταία περίπου 40-50 χρόνια σε διάφορες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία. Ως επί το πλείστων το μοντέλο χρησιμοποιείται για άτομα με τις λεγόμενες σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές τα οποία δυσκολεύονται να δεσμευτούν με υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Η Ελληνική εμπειρία: Μέχρι σήμερα ελάχιστες υπηρεσίες προσφέρουν κατ’ οίκον υποστήριξη.
Σε τι διαφέρει από το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι: Κατ’ αρχάς και δυστυχώς το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι υπολειτουργεί ή δεν λειτουργεί καθόλου σε διάφορες περιοχές της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι αν λειτουργούσε όπως θα έπρεπε, πάλι δεν θα αποτελούσε ένα απαρτισμένο μοντέλο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Είναι σίγουρα πολύ χρήσιμο γιατί καλύπτει σημαντικές και πρακτικές ανάγκες ευάλωτων ανθρώπων, αλλά δεν έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει συστηματική ψυχολογική, ψυχοκοινωνική και ψυχιατρική υποστήριξη.
Σε τι διαφέρει από την Νοσηλεία κατ’ οίκον: Η κατ΄οίκον υποστήριξη δεν υποκαθιστά ούτε αντικαθιστά τυχόν ιατρικές ανάγκες για νοσηλεία κατ’ οίκον. Λειτουργεί συμπληρωματικά με αυτές.
Η καινοτομία της Κινητής Μονάδας του Θάλπος: Συνίσταται στο ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί με διαγνωστικά κριτήρια. Δεν χρειάζεται δηλαδή να υπάρχει μια επίσημη ψυχιατρική διάγνωση για να προσφέρουμε υποστήριξη κατ’ οίκον.
Πώς λειτουργεί: Κατ’ αρχάς κάνουμε μια εκτίμηση για τις συνθήκες και τους λόγους που δεν μπορεί κάποιος να μεταβεί σε κάποια υπηρεσία ψυχικής υγείας. Αν ο δυνητικά ωφελούμενος αδυνατεί να το κάνει, τότε παρέχουμε την υποστήριξη με επισκέψεις κατ’ οίκον. Το σχέδιο φροντίδας συμφωνείται με τον ωφελούμενο μετά από μια διαδικασία διερεύνησης των αναγκών και των δυνατοτήτων του. Με άλλα λόγια, δεν αποφασίζουμε μόνοι μας και δεν επιβάλουμε κάτι.
Βασικές αρχές: Σεβασμός στο πρόσωπο και την αξιοπρέπεια του ωφελούμενου ανεξαρτήτως “ψυχοπαθολογίας” ή διάγνωσης. Προάσπιση των δικαιωμάτων του.
Η εμπειρία μας μέχρι τώρα: Η υποστήριξη με επισκέψεις κατ’ οίκον στον Δήμο Μαραθώνα και Ωρωπού ήδη λειτουργεί με ολοένα αυξανόμενο αριθμό εξυπηρετούμενων, με ένα ευρύ φάσμα αναγκών. Η ομάδα μας αποτελείται από Κοινωνικό Λειτουργό, Ψυχολόγο και Ψυχίατρο ως εξωτερικό συνεργάτη. Παρέχουμε ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική, ψυχιατρική παρακολούθηση, υποστήριξη οικείων, υπηρεσίες διασύνδεσης με άλλους φορείς και υπηρεσίες.
Το όραμα μας: Να κάνουμε βήματα για να πλησιάσουμε ανθρώπους «αόρατους», αποκλεισμένους και απομονωμένους. Να παρέχουμε υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ανθρώπων σεβόμενοι τις επιθυμίες τους, τους φόβους τους, την ευαλωτότητα και τα όνειρα τους. Δεν υποσχόμαστε ποτέ ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους γιατί αναγνωρίζουμε ότι καμία υπηρεσία όσο εξαιρετική και να είναι δεν μπορεί να λύσει σύνθετα προβλήματα που αφορούν το κατακερματισμένο τοπίο υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα μας. Υποσχόμαστε ωστόσο ότι θα σταθούμε δίπλα στους ωφελούμενους με σεβασμό, εντιμότητα, προσφέροντας τις γνώσεις μας και την εμπειρία μας για να απαλύνουμε την οδύνη των ανθρώπων που μας εμπιστεύονται και να τους ενδυναμώσουμε να μπορέσουν καλύτερα να διαχειριστούν αυτά που τους βασανίζουν.
Παραπομπή:
Κατ οίκον παρέμβαση σε ψυχιατρικά περιστατικά σ.383, ΑΛΕΞΗΣ ΚΡΟΚΙΔΑΣ, ΞΕΝΙΑ ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΥ, ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ Σύγχρονα Θέματα Κοινωνικής και Κοινοτικής Ψυχιατρικής, Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, 2014, Αθήνα
Photo by Ron Lach : https://www.pexels.com/el-gr/photo/8206509/
