Άρθρα και Έρευνες
από την εργοθεραπεύτρια του «Θάλπος Αττικής» Βασιλική Μωραΐτη
Ο καθένας από εμάς έχει από κληρονομιάς του μια συγκεκριμένη εικόνα σώματος. Ήδη από την γέννηση μας ως βρέφη ξεκινάμε να χρησιμοποιούμε το σώμα μας για να επικοινωνήσουμε με το περιβάλλον και να διαφοροποιηθούμε μέσα σε αυτό. Αρχίζουμε δηλαδή να αντιλαμβανόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε με τα μέλη του σώματός μας μέσα στον χώρο, δοκιμάζοντας πως μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να κάνουμε τα πράγματα που θέλουμε και να επικοινωνήσουμε τις ανάγκες μας. Στην συνέχεια της ανάπτυξης μας ξεκινά να διαμορφώνεται αυτό που ονομάζουμε «εικόνα σώματος». Αρχίζει δηλαδή να αναπτύσσεται μια εικόνα για το πώς φαίνεται το σώμα μας, καθώς και σκέψεις και συναισθήματα γύρω από αυτό. Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν πως η εικόνα σώματος αφορά στο σύνολο των αντιλήψεων, των στάσεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών που έχει ένα άτομο για το σώμα του. Με λίγα λόγια αφορά στην «εσωτερική εικόνα» που κατέχει κάποιος για τα στοιχεία της εξωτερικής του εμφάνισης, όπως είναι το βάρος, το σχήμα του σώματος, τα χαρακτηριστικά του προσώπου του και την γενικότερη εμφάνιση του. Αν το σκεφτούμε λίγο καλύτερα, θα δούμε πως ένα τόσο σημαντικό στάδιο που περνάμε στην βρεφική και παιδική ηλικία, καταλήγει να είναι ένα σημαντικό κομμάτι που κουβαλάμε ως ενήλικες, με έναν πλέον διαφορετικό ρόλο στην υπόσταση μας..
Από τι επηρεάζεται και πως διαμορφώνεται η αρνητική εικόνα σώματος;
Όπως προαναφέρθηκε η εικόνα σώματος αποτελεί μια μοναδική και προσωπική εμπειρία για τον κάθε έναν ξεχωριστά που έχει βαθιά τις ρίζες της στην παιδική μας ηλικία. Σαφώς σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της εικόνας σώματος έχουν αρχικά τα προσωπικά μας βιώματα και εμπειρίες, τα οποία έχουν συμβάλει στην διαμόρφωση κάποιων ιδεών και πεποιθήσεων και τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας, άρα και το σώμα μας. Αδιαμφισβήτητα οι κοινωνικές επιρροές κατέχουν εξίσου σημαντικό ρόλο. Η ενίσχυση των προτύπων ομορφιάς, θηλυκότητας στις γυναίκες ή αρρενωπότητας τους άνδρες, κατακλύζουν καθημερινά στον πραγματικό και online κόσμο ενισχύοντας την ανάγκη για ταύτιση και συμμόρφωση με το προβαλλόμενο και το «κοινωνικά αποδεκτό».
Σίγουρα ο κάθε ένας από εμάς θα βρίσκει πάνω του χαρακτηριστικά που δεν του αρέσουν και ίσως επιθυμεί να αλλάξει. Αρκετοί από εμάς, συνεχίζουμε να αισθανόμαστε γεμάτοι και ευχαριστημένοι με την εικόνα μας, παρά τις ατέλειες που μπορεί να έχουμε χωρίς να επηρεάζονται άλλοι τομείς της ζωής μας. Ωστόσο για κάποιους άλλους τα πράγματα ίσως να είναι διαφορετικά..
Πολλές φορές η αρνητική εικόνα που έχουμε για το σώμα μας, μπορεί να επηρεάζει την γενικότερη εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, για την αξία μας ως όντα ή να προκαλεί δυσκολίες και σε άλλους τομείς της ζωής μας, όπως τον προσωπικό ή/και τον επαγγελματικό. Όταν αυτή η έντονη ενασχόληση με την εικόνα του σώματος αρχίζει να μονοπωλεί την ζωή μας και να γίνεται το επίκεντρο της καθημερινότητας μας τότε ίσως χρειάζεται να δώσουμε περισσότερη προσοχή. Ιδιαίτερα, συμπεριφορές όπως η συνεχής ενασχόληση με τον καθρέφτη, ο έλεγχος του σώματος, το συχνό ζύγισμα, οι ακραίες αλλαγές στο βάρος και τις διατροφικές συνήθειες π.χ νηστεία ή έντονη αθλητική δραστηριότητα είναι μόνο μερικά από τα σημάδια που μπορεί να δείχνουν ότι υπάρχει μια μεγαλύτερη δυσκολία και να αποτελούν μέρος κάποιας σοβαρότερης διαταραχής. Συχνά αυτή η δυσκολία στην αποδοχή της εικόνας του σώματος συνδυαστικά με τις συμπεριφορές αυτές παρατηρούνται σε διαταραχή σωματικής δυσμορφίας ή διατροφικές διαταραχές.
Στην περίπτωση που κάποιος βιώνει έντονη δυσφορία σε σχέση με την εικόνα του σώματός του και την εξωτερική του εμφάνιση γενικότερα, είναι σημαντικό να αναζητήσει τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Η αποδοχή και η συμφιλίωση με το σώμα είναι μια χρονοβόρα και απαιτητική διαδικασία, ωστόσο όχι ανέφικτη. Ας κάνουμε την αρχή και ας προσπαθήσουμε να παρατηρήσουμε το σώμα μας, χωρίς να το κρίνουμε, να δούμε τι είναι ικανό να μας προσφέρει και πόσα όμορφα πράγματα μπορούμε να κάνουμε με αυτό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Center of Change. 2022. Battling Our Bodies: Understanding and Overcoming Negative Body Images. [online] Available at: <https://centerforchange.com/battling-bodies-understanding-overcoming-neg… [Accessed 22 July 2022].
Hcfed.gr. 2022. Εικόνα σώματος, γιατί είναι σημαντική ; | Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών. [online] Available at: <https://www.hcfed.gr/ikona-somatos-giati-ine-simantiki/> [Accessed 22 July 2022].
Quittkat, H., Hartmann, A., Düsing, R., Buhlmann, U. and Vocks, S., 2019. Body Dissatisfaction, Importance of Appearance, and Body Appreciation in Men and Women Over the Lifespan. Frontiers in Psychiatry, 10.
Photo by Tima Miroshnichenko on Pexels
