εκφράΖΟΥΜΕ – Τέχνη & Θεραπεία

Οι Θεραπείες μέσω Τεχνών (Arts therapies) είναι ο όρος που αναφέρεται στη ψυχοθεραπευτική χρήση δημιουργικών μέσων όπως η ζωγραφική, η κίνηση, η μουσική, η δραματουργία με σκοπό την προώθηση της συναισθηματικής, κοινωνικής, γνωστικής και σωματικής ολοκλήρωσης και ευεξίας του ατόμου. Βασίζονται στην ιδέα ότι ο κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να προβάλει μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της συμμετοχής του σώματός του τις ασυνείδητες πτυχές του εαυτού του. Τις εσωτερικές του συγκρούσεις, τις αναμνήσεις, τις σκέψεις και τις φαντασιώσεις του. Έτσι, το άτομο εκφράζει τον εσωτερικό του κόσμο με έναν έμμεσο και μη επεμβατικό τρόπο και φέρει ενεργά σε αυτή τη διαδικασία το νου, το σώμα και το πνεύμα του.

Αυτή η μορφή θεραπευτικής παρέμβασης είναι κατάλληλη για παιδιά, καθώς:

• Κάνοντας μία δημιουργική δραστηριότητα με το θεραπευτή, αυτό τα βοηθάει να νιώσουν άνετα και να ‘’ανοιχτούν’’ μ ’έναν ασφαλή τρόπο
• Η τέχνη λειτουργεί ιδιαίτερα υποστηρικτικά για τα παιδιά που αδυνατούν να μιλήσουν για τις δυσκολίες και τους φόβους τους (Karkou & Glasman, 2004)
• Ενισχύεται η γνωστική τους ανάπτυξη, η ικανότητα συγκέντρωσης και εστίασης καθώς απαραίτητη προϋπόθεση στη διαδικασία της μάθησης αποτελεί η ενεργή συμμετοχή του σώματος
• Αναπτύσσουν νέες προσαρμοστικές, επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες καθώς και το αίσθημα της προσωπικής τους ταυτότητας
• Ανακαλύπτουν τις ικανότητες τους, τα όρια τους, την αυτονομία τους και τη σχέση τους με τους γύρω τους
• Η παρουσίαση των δημιουργιών των παιδιών στο χώρο νοσηλείας μπορεί να προάγει αισθήματα υπερηφάνειας, αποδοχής και ασφάλειας, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να δημιουργήσουν συμμαχίες με την ιατρική ομάδα και τους φροντιστές επειδή αισθάνονται ότι είναι πλέον αναγνωρίσιμα και ότι εκτιμούνται πλέον ως ολοκληρωμένα ανθρώπινα όντα με δραστηριότητες και δεξιότητες και όχι σαν απλοί προβληματικοί μακροχρόνιοι «ασθενείς-ασκούμενοι». (C.A. Malchiodi, 2003)
• Μαθαίνουν να αναγνωρίζουν, να εκφράζουν καθώς και να ρυθμίζουν τα συναισθήματα τους χρησιμοποιώντας δημιουργικά μέσα

Ειδικότερα δε, στον ψυχιατρικό πληθυσμό:

• Με τη χρήση μη λεκτικών μεθόδων, ο θεραπευτής μπορεί να προσεγγίσει άτομα τα οποία έχουν απωλέσει την ικανότητα συγκροτημένου λόγου καθώς και άτομα που ‘’κρύβονται πίσω από τις λέξεις’’ (Levine, 1997)
• Η συμμετοχή σε ομαδική θεραπεία μέσω τεχνών αυξάνει την ενσυναίσθηση και ενισχύει την ικανότητα εμπιστοσύνης στους άλλους καθώς διευκολύνει τη χαλάρωση της αντίστασης των συμμετεχόντων (Batcup, 2013; Pierce,2014; Röhricht, 2015)
• Οι θεραπείες μέσω τεχνών δίνουν τη δυνατότητα έκφρασης, κατανόησης και διαχείρισης της επιθετικότητας, του θυμού και άλλων συναισθημάτων με ένα λιγότερο καταστροφικό τρόπο (Manford, 2014; Röhricht, 2015)
• Μπορούν να ισχυροποιήσουν την αίσθηση του εαυτού που συχνά είναι μειωμένη σε άτομα με σχιζοφρένεια (Teglbjaerg, 2011)
• Επιδρούν σημαντικά στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων (Punkanen et al., 2014 & Hyvönen et al., 2018)
• Παίζουν σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης και των κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων των ατόμων με ψυχιατρικές διαγνώσεις (Green et al., 1987; van den Broek et al., 2011 & Pierce, 2014)
• Διευρύνουν την ανοχή στα δυσφορικά συναισθήματα (Springham et al., 2012) και στην ενίσχυση της συναισθηματικής έκφρασης σε ασθενείς με διαταραχή προσωπικότητας (Haeyen, 2011)
• Ενισχύουν τη συνειδητοποίηση κι επίγνωση των προβληματικών μοτίβων σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών τους σε άτομα με διαταραχή προσωπικότητας  (Haeyen et al., 2015)
•  Έχουν σημαντική επίδραση στη μείωση των αρνητικών συμπτωμάτων στη σχιζοφρένεια (κοινωνική απομόνωση, μειωμένη ικανότητα λόγου, απάθεια κλπ) (Richardson et al., 2009 & Tong et al., 2020)

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παρέμβαση εκφράΖΟΥΜΕ

Συντονίστρια: Ευτυχία Νικολοπούλου – Ψυχολόγος, Χοροκινητική Ψυχοθεραπεύτρια (2108668365 & info@thalpos.org.gr)

Photo credits Φωτογραφία από Anna Shvets: https://www.pexels.com/el-gr/photo/4483109/