Ψυχοπαθής vs. Ψυχωσικός

Από την Ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού

Η ψύχωση αποτελεί έναν γενικευμένο όρο που συμπεριλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα διαταραχών. Κοινός παρoνομαστής αυτών των διαταραχών είναι η έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα, είτε μέσω αυταπατών είτε παραισθήσεων, ακόμα και ψευδαισθήσεων. Δηλαδή τα άτομα αυτά έχουν παραληρητικές σκέψεις που τους κάνουν να πιστεύουν ότι υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν το κακό τους ή/και παραισθήσεις όπου ακούν ή βλέπουν ανθρώπους και πράγματα που δεν υφίστανται (π.χ. όπως στη σχιζοφρένεια). Αυτά τα συμπτώματα όμως δεν τους καθιστούν ανήθικους και ικανούς για φόνο. Εκτός του ότι είναι τόσο αποδιοργανωμένοι που δεν είναι σε εύκολη θέση να προβούν σε τέτοιες πράξεις – πιο πιθανό είναι να κάνουν κακό στο εαυτό τους – πρόκειται για ανθρώπους που διαθέτουν την ικανότητα της ενσυναίσθησης, δηλαδή  καταλαβαίνουν και νοιάζονται για το πως αισθάνεται ο συνάvθρωπό τους, εν αντιθέσει με τους ψυχοπαθείς.

Η ψυχοπάθεια, από την άλλη χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ενσυναίσθησης. Αποτελεί διαταραχή προσωπικότητας, και πιο συγκεκριμένα είναι μία μορφή της  λεγόμενης Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας (όπως και η  Κοινωνιοπάθεια). Πρόκειται για μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανεύθυνη και μη ενοχική συμπεριφορά, αδιαφορία για σταθερές σχέσεις και τα συναισθήματα των άλλων, αδυναμία του ατόμου να αντιληφθεί την έννοια της τύψης καθώς και την αξία της ανθρώπινης ζωής. Μάλιστα, στην περίπτωση της ψυχοπάθειας τα άτομα αυτά λαμβάνουν ικανοποίηση βασανίζοντας ή ακόμα και αφαιρώντας ζωές ζώων ή και ανθρώπων. Αξιοσημείωτο είναι ότι  έχουν πλήρη επαφή με την πραγματικότητα – σε αντίθεση με τους ψυχωσικούς ασθενείς – αντιλαμβάνονται την έννοια του σωστού και του λάθους χωρίς αυτό να τους εμποδίζει από το να ακολουθήσουν τις αντικοινωνικές ή και βίαιες τάσεις τους.

Το γεγονός ότι η ψύχωση και η ψυχοπάθεια ανήκουν στο ευρύτερο φάσμα των ψυχικών διαταραχών, δεν μας επιτρέπει να τις ταυτίζουμε ως όμοιες. Ακόμα και το ότι υπάρχει πιθανότητα ένας ψυχοπαθής να εκδηλώσει κάποια στιγμή ψυχωσικό επεισόδιο, γεγονός όχι συχνό αλλά συνήθως αυτό συναντάται στα media και κυρίως στην τηλεοπτικές σειρές και ταινίες (π.χ. κατά συρροή δολοφόνος), σε καμία περίπτωση να μην συγχέουμε τις δύο αυτές περιπτώσεις.

Οι ψυχωσικοί άνθρωποι χρειάζονται την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία ούτως ώστε να γίνουν πάλι λειτουργικοί και να επανενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο. Κάτι που δεν ισχύει στους ψυχοπαθείς, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ψυχιατρικής κοινότητας θεωρεί την ψυχοπάθεια ανίατη πάθηση, που ίσως με πρώιμη παρέμβαση στην παιδική ηλικία μπορεί να ελεγχθεί, με αποτέλεσμα ο μόνος τρόπος ελέγχου και αποτροπής τους από το να βλάψουν άλλους, είναι οι ειδικές φυλακές.

Μήπως λοιπόν ήρθε η στιγμή να σταματήσουμε να φοβόμαστε και να αποφεύγουμε την συναναστροφή με ανθρώπους που πάσχουν από κάποια «βαριά» ψυχική ασθένεια όπως η σχιζοφρένεια; Διότι πρόκειται για ανθρώπους σαν κι εμάς, με συναισθήματα, με διάθεση για κοινωνικοποίηση, με όνειρα και σχέδια για την ζωή τους που ανατράπηκαν επειδή νόσησαν. Όπως πολλοί από εμάς έχουν νοσήσει από άλλες εφ’ όρου ζωής ασθένειες όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο διαβήτης, το Alzheimer κ.α., ασθένειες όπως είναι και η ψυχική ασθένεια.

Βιβλιογραφία:

• American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
• Ann Rule. The Stranger Beside Me. New York: W. W. Norton. 1980. 350pp. An updated edition released in 2000.
• Stephen G. Michaud; Hugh Farnsworth. Ted Bundy: Conversations with a Killer. Irving, TX: Author link Press. 2000. 298pp.
• www.klinikilyrakou.gr – Λυράκος Δημήτριος
• www.medicaldaily.com