Άρθρα και Έρευνες
Από την Εργοθεραπεύτρια του «Θάλπος Αττικής», Ευφροσύνη Καραχρήστου
Ιστορική αναδρομή
Η Εργοθεραπεία (στα Αγγλικά: ‘Occupational Therapy’) είναι ένα επάγγελμα αφοσιωμένο στην ενίσχυση της υγείας (AOTA, 1995). Η εξέλιξη της θεωρίας και των πρακτικών προσεγγίσεων της Εργοθεραπείας έχει τις βάσεις της στις αρχές του 20ου αιώνα, αν και ουσιαστικά στοιχεία της συναντάμε στον 18ο και 19ο (Τζονιχάκη, 2000). Οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν αυτό το διάστημα γενικά στην Ιατρική, αλλά και πιο ειδικά σε άλλες ειδικότητες και επιστήμες όπως την Ψυχιατρική, την Νευρολογία, την Ψυχολογία, την Κοινωνική Εργασία, την Αρχιτεκτονική, τις Καλές Τέχνες αναπόφευκτα επηρέασαν την όλη φιλοσοφία της εργοθεραπείας.
Η ειδικότητα της Εργοθεραπείας όπως φαίνεται αναπτύχθηκε στις Η.Π.Α. και κατά συνέπεια επηρεάστηκε από τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα της χώρας αυτής. Αρχικά δίνει το παρόν της το 1917, με την ίδρυση της Εθνικής Εταιρείας για την Προώθηση της Εργοθεραπείας (National Society for the Promotion of Occupational Therapy), που στη συνέχεια, μετονομάστηκε ως Αμερικάνικος Σύλλογος Εργοθεραπείας (American Occupational Therapy Association). Επιπλέον, το 1937 παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση των επαγγελματιών εργοθεραπευτών κυρίως στον τομέα της ψυχιατρικής (Kielhofner, 1982, Κουλουμπή, 2017). Στην συνέχεια, μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο οι επαγγελματίες εργοθεραπευτές στρέφονται περισσότερο προς τη φυσική ιατρική και αποκατάσταση (Τζονιχάκη, 2000).
Στην χώρα μας, το επάγγελμα πέρασε από διάφορες φάσεις. Το 1977, έπειτα από προσπάθειες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ιδρύεται το τμήμα εργοθεραπείας στο ΚΑΤΕΕ-Αθήνας. Έπειτα, το 1982 ιδρύεται ο Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών, ενώ το 1987 λειτουργεί ο Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών Βορείου Ελλάδας. Στα πλαίσια αυτά και έπειτα από πολλές ενέργειες, η Ελλάδα γίνεται μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εργοθεραπείας, που ανήκει στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Σιάννη 2001, Τζονιχάκη, 2000).
Η επιστήμη της εργοθεραπείας
Ο όρος εργοθεραπεία είναι σύνθετος (εκ των έργο + θεραπεία) που σημαίνει: η θεραπεία μιας διαταραχής/ δυσκολίας μέσω έργου (AOTA, 1995).
Συγκεκριμένα η Εργοθεραπεία ορίζεται ως η επιστήμη και η τέχνη που βοηθά τους ανθρώπους να πραγματοποιούν τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής που είναι σημαντικές για την υγεία και την ευεξία τους, μέσω της εμπλοκής τους σε αξιόλογες και γεμάτες νόημα δραστηριότητες (Willard, Crepeau Crepeau, Cohn & Schell, 2009). Όπως αναφέρθηκε το επάγγελμα εστιάζει στην ενδυνάμωση της υγείας του ατόμου. Όπως γίνεται κατανοητό σύμφωνα με τον ορισμό της υγείας και σχετικά με την θεωρητική βάση της εργοθεραπείας, η προαγωγή και ενίσχυση της υγείας προϋποθέτει την επιτυχή και ευχάριστη εμπλοκή σε δραστηριότητες που θεωρούνται καθημερινές “εργασίες” (AOTA, 1995).
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Εργοθεραπευτών (WFOT) σημειώνει ό,τι «Η Εργοθεραπεία ως επιστήμη ασχολείται με την προώθηση της υγείας και της ευημερίας μέσω της εμπλοκής στο έργο». Για να το επιτύχουν αυτό οι Εργοθεραπευτές χρησιμοποιούν την προσεκτική ανάλυση των φυσικών (σωματικών), περιβαλλοντικών, ψυχοκοινωνικών, διανοητικών, πνευματικών, πολιτικών και πολιτιστικών παραγόντων προσπαθώντας να εντοπίσουν τα εμπόδια που οδηγούν στο έργο. Η άντληση πληροφορίων από τον χώρο της ιατρικής, της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας και πολλών άλλων ειδικοτήτων εκτός του ότι βοήθησε την επιστήμη να αναπτύξει την βάση των γνώσεων της, έδωσε ώθηση προς την επίτευξη των στόχων της. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι στην σύγχρονη εποχή ένα νέο πεδίο μελέτης που αναπτύχθηκε για να ενισχύσει την τεκμηρίωση της επιστήμης της είναι αυτό της Επιστήμης του Έργου (Whiteford, 2000).
Η αξία του επαγγέλματος βρίσκεται στην βασική του ενασχόληση που δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη και την διατήρηση της λειτουργικότητας καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής έτσι ώστε να μπορεί ένα άτομο να εκτελέσει ικανοποιητικά για τον ίδιο αλλά και για άλλους, αυτές τις δραστηριότητες και τους ρόλους που είναι βασικοί για μια παραγωγική ζωή αλλά και για κατάκτηση του εαυτού του και του περιβάλλοντος (AOTA, 1995).
Βιβλιογραφία
American Occupational Therapy Association (A.O.T.A.) (1995). Positional Paper: Occupational Performance: Occupational Therapy’ s Definition of Function. American Journal of Occupational Therapy 49
Keilhofner, G. (1982). A Hertage of Activity: Development of Theory. American Journal of Occupational Therapy 36(11), 723-730.
Willard, H.S., Crepeau, E. B., Cohn, E.S. & Schell, B.A.B. (2009) Willard & Spackman’s occupational therapy. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/ Lippincott Williams & Wilkins
Whiteford, G (2000) Occupational Deprivation: Global challenge in the New Millennium. Journal of Occupational Science: Australia, 5(1), 126–30.
Κουλουμπή, Μ.Γ. (2017). Έργο και Δραστηριότητα: Η Προσέγγιση της Εργοθεραπείας. Αθήνα: Εκδόσεις Κωνσταντάρας.
Σιάννη, Α. (2001) Σημειώσεις Εργοθεραπείας Ι, ΤΕΙ Αθήνας.
Τζονιχάκη, Ι. (2000). Η αντιμετώπιση των μαθητών με δυσκολίες προσαρμογής μέσα από εναλλακτικές προσεγγίσεις βασισμένες σε δραστηριότητες. Στο Πούρκος , Μ. (2000). Ατομικές Διαφορές Μαθητών και Εναλλακτικές Ψυχοπαιδαγωγικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Gutenberg
PHOTO CREDIT: Liel An
