Φωνή γυναίκας

από την κοινωνική λειτουργό Πετκίδου Μαρία και την ψυχολόγο Τσόμπο Μυρτώ του Κέντρου Ημέρας Ενηλίκων Μαραθώνα.

Η γυναίκα σε βάθος χρόνου έχει αντιμετωπίσει ποικίλες προκλήσεις όσον αφορά στην ισότιμη αντιμετώπιση της με τον άνδρα και στα στερεότυπα που συνοδεύουν το κοινωνικό της φύλο. Οι γυναίκες στη σύγχρονη εποχή έχουν αποκτήσει ευκαιρίες σε διάφορους τομείς όπως εκπαίδευση, εργασία, επιχειρηματικότητα, επιστήμη, πολιτική κ.α. , γεγονός που αντανακλά την αμφισβήτηση παγιωμένων για έτη κοινωνικών αναπαραστάσεων γύρω από τον ρόλο της. Παλαιότερα, ο ρόλος της γυναίκας στη κοινωνία προσδιοριζόταν κυρίως από παραδοσιακές προσδοκίες και περιοριζόταν σε μια εικόνα της γυναίκας συζύγου, μητέρας τροφού και οικιακής φροντίστριας. Ο ρόλος αυτός απέκλειε τη γυναίκα από την ισότιμη πρόσβαση της σε πεδία και περιβάλλοντα κοινωνικά και εκπαιδευτικά και ενίσχυε τη διαφυλική διάκριση. Η τελευταία, αναφέρεται στην ανισότητα που βασίζεται στο βιολογικό φύλο. Σε αυτή τη περίπτωση, οι άνθρωποι αξιολογούνται με βάση το φύλο που τους δίνεται κατά τη γέννηση και όχι τις δεξιότητες και ικανότητες τους.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να αποσαφηνίσουμε τι εννοούμε με τον όρο βιολογικό και κοινωνικό φύλο. Το βιολογικό φύλο της γυναίκας αναφέρεται στα φυσιολογικά και αναπαραγωγικά χαρακτηριστικά που συνδέονται με το θηλυκό γένος όπως είναι τα γεννητικά όργανα. Όταν όμως μιλάμε για το κοινωνικό φύλο της γυναίκας, αναφερόμαστε στη κοινωνική προέκταση της ταυτότητάς της, στο ρόλο και τις κοινωνικές κατασκευές που αποδίδονται στο θηλυκό γένος. Η κοινωνία με βάσει το κοινωνικό φύλο της γυναίκας συχνά αναμένει από τις γυναίκες μια καθορισμένη συμπεριφορά, έκφραση και παρουσία.

Με τις προσδοκίες αυτές μεγαλώνει κάθε κορίτσι και γυναίκα και, αντίστοιχα, κάθε αγόρι και άνδρας. Η κοινωνία ως ένας ζωντανός ιστός πολλαπλών αλληλεπιδράσεων,  που μεταβάλλεται και εξελίσσεται διαρκώς, διαμορφώνει προσδοκίες για το κοινωνικό φύλο της γυναίκας και του άνδρα. Ταυτόχρονα, οι πολιτισμικές και ιστορικές εξελίξεις όπως και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και οι αλλαγές στην νομοθεσία, μεταβάλλουν την στερεότυπη συμπεριφορά και στάση που απαιτείται και από τα δυο φύλα.

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες αλλαγών, είναι η μεταβολή αυτών των κοινωνικών πεποιθήσεων και πιέσεων προς τις γυναίκες που έχει επιτευχθεί με την συνδρομή των φεμινιστικών κινημάτων, τη σταδιακή είσοδο των γυναικών σε ανώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες, τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και τη διεκδίκηση θέσεων εξουσίας από γυναίκες και φυσικά τη νομική κατοχύρωση της ισότητας.

Με το καιρό πραγματοποιείται μετατόπιση της κοινωνικής αντίληψης  περί φύλου. Είμαστε επομένως πλέον μέλη μιας αμιγώς ισότιμης κοινωνίας που απολαμβάνει ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες σε γυναίκες και άνδρες;  Έχουμε κατακτήσει πλήρως την ισότιμη μεταχείριση και έχει εξαλειφθεί κάθε μορφής διαφυλικής διάκρισης;

Σίγουρα, η απάντηση, δεν είναι ηχηρά θετική. Όμως, ενισχύουμε τις αλλαγές που έχουν συμβεί με την υπενθύμιση τους, την αναγνώριση και επεξεργασία των εσωτερικευμένων κοινωνικών πεποιθήσεων και την ενίσχυση της γυναικείας αυτοφροντίδας και αυτοεκτίμησης. Αυτοί είναι κάποιοι από τους στόχους που επιχειρεί να επιτύχει και  η «Oμάδα Eνδυνάμωσης Γυναικών» που πραγματοποιείται κάθε Δευτέρα στο Κέντρο Ημέρας Ενηλίκων Θάλπος στη Ν. Μάκρη. Εκεί, κάθε εβδομάδα, γυναίκες από τη κοινότητα συζητούν για τις κοινωνικές εξελίξεις, τη ταυτότητα, τους πολλαπλούς ρόλους και τους τρόπους που μπορούν να διακρίνουν τη δική τους φωνή.

Προκειμένου να γίνει ο διαχωρισμός αυτός,  απαιτείται αυτεπίγνωση, ενσυνειδητότητα και κριτική σκέψη. Καθώς η φωνή της κοινωνίας είναι μέρος της ζωής και της ανατροφής όλων μας, πολλές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να δούμε τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες χωρίς ενοχές και πρέπει. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τις πεποιθήσεις μας, τις αξίες μας, τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και πως η αντίληψη αυτή έχει επηρεαστεί από εξωτερικές επιρροές.

Η διαδικασία αυτή ενέχει δυσκολίες καθώς συνεπάγεται πολλές φορές την αντίσταση στα στερεότυπα και την απαιτήσεις που επιβάλλονται από την κοινωνία, όμως η ανακάλυψη της ταυτότητάς μας απαιτεί την διαμόρφωση προσωπικής άποψης και δράσης σύμφωνα με τις σκέψεις που αντιπροσωπεύουν την δική μας φωνή.

Photo by unsplash.com

      Το Κέντρο Ημέρας Ενηλίκων Μαραθώνα υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.