Άρθρα και ΈρευνεςΚέντρα Ημέρας Παιδιών & Εφήβων
από την ψυχολόγο MSc, MA, του Κέντρου Ημέρας Παιδιών και Εφήβων, Παπαελευθερίου Ευγενία
Αν υπάρχει κάτι στο οποίο μοιάζουν ( ή θα έπρεπε να μοιάζουν) όλοι οι γονείς μεταξύ τους, είναι η κοινή επιθυμία και προσπάθεια να προσφέρουν στα παιδιά τους το καλύτερο που μπορούν. Αν, λοιπόν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία γονέων, λάβετε υπόψιν τα παρακάτω, τα οποία τεκμηριωμένες έρευνες έχουν δείξει ότι συμβάλουν στην βελτίωση της ψυχικής υγείας & ευεξίας των παιδιών όλων των ηλικιών:
1. Καθιερώστε την καθημερινή ρουτίνα κάποιου οικογενειακού γεύματος.
Δεκαετίες ερευνών έχουν δείξει ότι η συνήθεια του καθημερινού οικογενειακού γεύματος γύρω από το τραπέζι και η υγιεινή διατροφή, έχουν οφέλη για την ψυχολογική & σωματική υγεία των παιδιών. Η θετική επίδραση της καθιέρωσης «ιεροτελεστίας» οικογενειακού γεύματος είναι τέτοια, που μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες των εφήβων να ξεκινήσουν κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών ουσιών και να εμπλακούν σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές. ( Μ.R., Skeer, Family Professor at Tufts University School of Medicine). Μην ξεχνάτε ότι η δύναμη της θετικής επιρροής βρίσκεται σαφώς στο τί συμβαίνει κατά την ώρα του γεύματος, τον τρόπο επικοινωνίας των μελών & τα θέματα συζήτησης. Στην ιδανική περίπτωση η οικογενειακή συνήθεια των συχνών & συστηματικών γευμάτων, λειτουργεί ως «οδηγός» για την εκμάθηση τρόπων ανοιχτής επικοινωνίας και θεμελίωσης εμπιστοσύνης για συζήτηση πιο ευαίσθητων θεμάτων.
Δεδομένης της μάθησης που συντελείται κατά την διαδικασία των γευμάτων, είναι σημαντική και η ποιότητα της παρεχόμενης τροφής στα πλαίσια καθιέρωσης υγιεινών συνηθειών διατροφής. Είναι σαφώς θέμα κοινής λογικής ότι πρωτίστως οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα για τα παιδιά τους και ως προς το τί τρώνε οι ίδιοι, τον τρόπο που συζητούν και τί θέματα συζητούν κατά την ώρα του οικογενειακού γεύματος.
2.Σκεφτείτε την ιδέα να αποκτήσετε ένα κατοικίδιο.
Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα κατοικίδια ζωάκια μπορούν να αποτελέσουν πηγή συναισθηματικής υποστήριξης και συντροφιάς για όλη την οικογένεια. Συγκεκριμένα στις μικρές ηλικίες η αλληλεπίδραση με ένα γατάκι ή σκυλάκι παρέχει τη δυνατότητα εξάσκησης θετικών αλληλεπιδράσεων και ανάπτυξης ενσυναίσθησης, συμπόνιας και τρυφερότητας. Σύμφωνα με την Dr. Mueller, επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης, έφηβοι με υψηλά ποσοστά συναισθηματικής σύνδεσης με κάποιο κατοικίδιο ζωάκι, είναι πιθανό να έχουν πιο υψηλά ποσοστά κοινωνικών δεξιοτήτων και ενσυναίσθησης προς άλλους ανθρώπους. Σαφώς, θεωρείται αυτονόητο ότι οι γονείς υποδεικνύουν τον τρόπο φροντίδας στα παιδιά και υιοθετούν ή αγοράζουν κατοικίδιο με αίσθημα υπευθυνότητας.
3. Ξεκινήστε από νωρίς τις επισκέψεις στον Οδοντίατρο.
Η στοματική υγεία θα πρέπει να αποτελεί σημαντική επιδίωξη για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για τους κατοίκους χωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Β. Αμερικής. Στις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου- όπως και η Ελλάδα- η καλή υγεία των δοντιών από τις μικρές κιόλας ηλικίες θα πρέπει να αποτελεί μέριμνα των γονιών, στα πλαίσια της διασφάλισης πληρέστερης σωματικής αλλά και ψυχολογικής υγείας. Ο λόγος είναι ότι μία κακή και παραμελημένη στοματική υγεία, μπορεί να δημιουργήσει δευτερεύουσες κοινωνικό συναισθηματικές δυσκολίες, όπως π.χ. ντροπή, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία στις διαφυλικές σχέσεις.
Επιπρόσθετα, η έναρξη επισκέψεων στον οδοντίατρο από μικρή ηλικία, βοηθάει και στην εξοικείωση του παιδιού με τον συγκεκριμένο ιατρικό χώρο και την μείωση του φόβου που συχνά συνδέεται με την οδοντιατρική περίθαλψη. Προσπαθήστε, λοιπόν να είστε τακτικοί στον οδοντίατρό σας, λειτουργώντας ως πρότυπο για τα παιδιά σας και σε αυτόν τον τομέα.
Επιγραμματικά >> Αγαπητοί Γονείς, μην ξεχνάτε:
- Καθαρό στόμα = καθιέρωση καθημερινής ρουτίνας καθαρισμού + τακτική επαγγελματική φροντίδα από τον εξειδικευμένο οδοντίατρο.
- Καθαρό στόμα = Aυτοπεποίθηση + όμορφο χαμόγελο
4.Βοηθήστε τα παιδιά σας να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το stress
Άγχος, στρες, άγχος, στρες…το ακούμε καθημερινά από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Δεν είναι όμως όλες οι περιπτώσεις παθολογικές!! Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής και το καθημερινό πρόγραμμα των δραστήριων, εργαζόμενων ανθρώπων και των πολυάσχολων μικρών & μεγάλων μαθητών, καθιστούν την ύπαρξη στρες ( σε σωματικό επίπεδο) και άγχους ( σε ψυχολογικό επίπεδο) σχεδόν κοινό τόπο. Τα παιδιά έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με την πίεση για ακαδημαϊκή πρόοδο και επιτυχία, δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις με συνομηλίκους, ανησυχίες για το μέλλον, κ.τ.λ.
Γονείς θα πρέπει να μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να διαχειρίζονται αποτελεσματικά το καθημερινό – φυσιολογικό- στρες, με απλούς βοηθητικούς τρόπους: Η αρμονική συμβίωση εντός της οικογένειας, η καλλιέργεια μιας ζεστής επικοινωνίας που διακρίνεται από νοιάξιμο, προσοχή, σεβασμό και αισιοδοξία, η προώθηση και εξασφάλιση υποστηρικτικού δικτύου κοινωνικών σχέσεων, η ενασχόληση με κάποιο σπορ, είναι μερικοί μόνο από τους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μάθουν να διαχειρίζονται το στρες που προκύπτει από την ένταση και το «τρέξιμο» της καθημερινότητας.
Σε περιόδους όπου οι απαιτήσεις είναι αυξημένες, όπως πριν από εξετάσεις, διαγωνίσματα, αθλητικούς αγώνες, φροντίστε την επάρκεια των ωρών ύπνου, της καλής, θρεπτικής διατροφής και της σωματικής κινητικότητας, υπογραμμίζει η Dr.Connors-Kellgren, Καθηγήτρια Ιατρικής και Διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής του Tufts Medical Center. Παράλληλα, ενθαρρύνει τους γονείς να εφαρμόζουν απλές γνωσιακές τεχνικές κατά του άγχους, όπως είναι οι τεχνικές χαλάρωσης, η διακοπή των αρνητικών σκέψεων μέσω άλλης ευχάριστης ενασχόλησης και η προσπάθεια για θετικό εσωτερικό μονόλογο ( π.χ. μπορώ να τα καταφέρω, θα προσπαθήσω περισσότερο, θα κάνω το καλύτερο που μπορώ, όλοι έχουν τα δυνατά και αδύνατά τους σημεία, εξέταση είναι…θα περάσει, λίγο άγχος είναι βοηθητικό για την κινητοποίηση, κ.τ.λ.)
5.Βεβαιωθείτε ότι οι ώρες που περνάνε μπροστά στις οθόνες είναι δημιουργικές, διασκεδαστικές & ασφαλείς.
Θα συμφωνήσετε ότι στην σήμερον εποχή, τα παιδιά μας είναι πιο «experts» από εμάς σε ότι αφορά τον χειρισμό των ψηφιακών εφαρμογών. Το ζήτημα όμως της ασφαλούς χρήσης εναπόκειται στους γονείς! Οι εφαρμογές γονικού ελέγχου υπάρχουν για να τις χρησιμοποιούμε. Επίσης, επικοινωνήστε στα παιδιά σας με εμφατική συζήτηση τους κινδύνους που κρύβονται στο διαδίκτυο, και μάθετέ τα να τους αποφεύγουν, πρώτα απ’ όλα με το να σας ρωτάνε, αν κάτι τους φαίνεται «παράξενο» ή «ύποπτο». Η μάθηση μέσω μίμησης προτύπου, ισχύει και σε αυτή την περίπτωση. Γονείς: σκεφτείτε πώς θέλετε τα παιδιά σας να χρησιμοποιούν το κινητό τους & τον υπολογιστή και εφαρμόστε τον κανόνα πρώτα εσείς οι ίδιοι. Μην απαιτείτε από αυτά να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο, όταν εσείς τον ελεύθερό σας χρόνο βρίσκεστε με ένα κινητό στο χέρι. Οι δικές σας «κακές» συνήθειες, έρχονται να ενισχύσουν την κυρίαρχη τάση της εποχής για υπεραπασχόληση των παιδιών με τον διαδίκτυο. Προσπαθήστε, λοιπόν να επιμείνετε στην λογική χρήση του διαδικτύου και να παρέχετε εναλλακτικές ιδέες, εκτός από το κινητό ή τον υπολογιστή.
Ακονίστε την κριτική σκέψη των παιδιών σας σχετικά με το τί επιλέγουν να βλέπουν στο διαδίκτυο και τι εφαρμογές «κατεβάζουν». Κάποιες είναι απλά για διασκέδαση και χαλάρωση και άλλες δεν έχουν να προσφέρουν απολύτως τίποτα παρά «άχρηστες» πληροφορίες και βίντεο. Στις μικρές ηλικίες, ο καλύτερος τρόπος ελέγχου είναι να βρίσκεστε μαζί με το παιδί και να διαλέγετε τις εφαρμογές.
6.Βρείτε χρόνο για παιχνίδι και βόλτες στην φύση.
Οι ευεργετικές ιδιότητες του παιχνιδιού στην φύση για την ανάπτυξη των παιδιών είναι γνωστές. Αναλογιστείτε μόνο τις δικές σας εμπειρίες από την εποχή όπου δεν υπήρχαν τα κινητά τηλέφωνα και η γενικευμένη «καλωδίωση» με το διαδίκτυο. Το παιχνίδι στην γειτονιά, σε παιδικές χαρές και πάρκα αποτελούσε καθημερινή συνήθεια και βοηθούσε στην προαγωγή της κοινωνικο-συναισθηματικής και κινητικής ανάπτυξης των παιδιών. Σήμερα, λοιπόν, που η χρήση των κινητών τηλεφώνων και του διαδικτύου έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των παιδιών, η ανάγκη για δυνατότητες εκτόνωσης της φυσικής σωματικής ενέργειας και «διαλείμματος» από τις οθόνες, είναι ακόμη πιο επιτακτική.Εξερεύνηση, λοιπόν και παιχνίδι στην φύση της γειτονιάς, για επίτευξη και προαγωγή πιο ισορροπημένης κοινωνικο-συναισθηματικής ανάπτυξης.
7.Βάλτε σε προτεραιότητα ισορροπημένες συνήθειες ύπνου για τους εφήβους σας.
Αν και από αναπτυξιακή άποψη οι περισσότεροι έφηβοι χρειάζονται 10 ώρες βραδινού ύπνου, στην πράξη φαίνεται ότι κοιμούνται πολύ λιγότερο. Ο μη-επαρκής ύπνος αποτελεί τροχοπέδη για την συναισθηματική τους ευεξία, την ακαδημαϊκή επίδοση και την σωματική τους υγεία. Ένας βασικός τρόπος να βοηθήσετε τους εφήβους σας να λαμβάνουν επαρκείς ώρες ύπνου είναι να διατηρήσετε σταθερές την ώρα που ξαπλώνουν και την ώρα που ξυπνάνε το πρωί. Επίσης, στην ιδανική των περιπτώσεων, οι έφηβοι θα πρέπει να κλείνουν τα κινητά τους τηλέφωνα και τους υπολογιστές μία ώρα πριν πέσουν για ύπνο, ώστε να μειώνουν την διέγερση που προκαλείται από τα συνεχόμενα ερεθίσματα και την ακτινοβολία της οθόνης.
Καθηγητές της Αμερικάνικης Ακαδημίας Παιδιατρικής, συνιστούν επίσης την αποφυγή κατανάλωσης καφεΐνης και ενεργειακών ροφημάτων, μετά τις 2 το μεσημέρι, καθώς επιδρούν στον οργανισμό και επηρεάζουν τα επίπεδα εγρήγορσης, σωματικής και πνευματικής διέγερσης. Τέλος, τα παιδιά & οι έφηβοι επηρεάζονται και από τα μοτίβα συνηθειών ύπνου της οικογένειας. Επομένως, προσπαθήστε να «διδάσκετε» με το παράδειγμά σας, και αν θυμάστε ότι « έχετε μεγαλύτερη επίδραση στα παιδιά σας, απ’ αυτό που νομίζετε».
8.Διατηρήστε καλή επικοινωνία με τα παιδιά σας!!
Η διατήρηση καλής και ανοιχτής επικοινωνίας με τα παιδιά & τους εφήβους, θεωρείται μεν αυτονόητη, στην πράξη όμως φαίνεται πώς δεν γίνονται συνειδητές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Οι λόγοι είναι πολλοί: πολυάσχολοι γονείς, αρνητικά πρότυπα επικοινωνίας από τις πατρικές οικογένειες των γονέων, άγνοια της σπουδαιότητας συνεχούς επικοινωνίας σε όλες τις ηλικίες, «δύσκολα» παιδιά & έφηβοι, κακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, κ.α.
Αφού, λοιπόν πάρετε πρωτοβουλία για συζήτηση, αφήστε στην άκρη την «δική σας ατζέντα» και απλά ακούστε τί έχουν να σας πουν τα παιδιά σας. Επίσης, μην υποτιμάτε την αξία των μικρών συχνών συζητήσεων. Μπορεί να είναι πιο λειτουργικές και αποτελεσματικές απ’ ότι μία μόνο εκτενής συζήτηση, που μπορεί να αποβεί κουραστική και να πυροδοτήσει εντάσεις. Ειδικά, θέματα προφύλαξης από σεξουαλική κακοποίηση, ζητήματα χρήσης ουσιών κατά την εφηβεία και γενικότερης σεξουαλικής συμπεριφοράς, συστήνεται να θίγονται από τους γονείς παραπάνω από μία φορές!! Ακόμα κι αν αυτά αποτελούν δύσκολα θέματα για εσάς, μην ξεχνάτε ότι δεν χρειάζεται να τα εκφράσετε και να τα συζητήσετε με «τέλειο» τρόπο. Μην φοβάστε την αμηχανία που μπορεί αν υπάρχει κι από τις 2 πλευρές. Το σημαντικό είναι να προφυλάξετε το παιδί και τον έφηβό σας από τους κινδύνους που υπάρχουν!
Τέλος, οι ειδικοί ψυχικής υγείας υπογραμμίζουν ότι η σύνδεση και η σχέση των παιδιών με τους γονείς τους, είναι που μετράνε περισσότερο. Όταν έχουμε την επίγνωση να συζητάμε με τα παιδιά μας για ζητήματα που μας κάνουν και αγωνιούμε, μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες να εμπλακούν σε επικίνδυνες συμπεριφορές. Γέφυρες, λοιπόν επικοινωνίας με γνώμονα την αγάπη και το νοιάξιμο για τα παιδιά μας.
Photo by: https://tvxs.gr/life-plus/paideia/ti-xreiazontai-ta-paidia-gia-na-einai-eytyxismena/
Το Κέντρο Ημέρας Παιδιών & Εφήβων υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
952
