Άρθρα και Έρευνες
Από την Ψυχολόγο του «Θαλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη
Συνεχίζοντας τη σειρά άρθρων με τα ιστορικά πειράματα, έχει σειρά το πείραμα που έμεινε γνωστό ως το πείραμα με την κούκλα Mπόμπο. Το 1961, ο Καναδός ψυχολόγος Άλμπερτ Μπαντούρα διεξήγαγε ένα αμφιλεγόμενο πείραμα με παιδιά, στο οποίο μελέτησε μοντέλα συμπεριφοράς που συνδέονται με την επιθετικότητα, την κοινωνική μάθηση και την μάθηση μέσω μίμησης.
Στο πείραμά του έλαβαν μέρος τρεις ομάδες παιδιών, η πρώτη ομάδα παρατηρούσε έναν ενήλικο να χτυπάει μια κούκλα Μπόμπο. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι η κούκλα Μπόμπο ήταν ένα φουσκωτό παιχνίδι σε μέγεθος ενός παιδιού 10 περίπου ετών. Η δεύτερη ομάδα παρατηρούσε έναν ενήλικο να αγνοεί την προαναφερθείσα κούκλα και η τρίτη ομάδα δεν παρατηρούσε καμία αλληλεπίδραση μεταξύ κάποιου ενήλικα και της κούκλας (control group).
Στη συνέχεια, και αφού είχε απαγορευτεί στα παιδιά και των τριών ομάδων να παίξουν με κάποιο παιχνίδι για κάποιο χρονικό διάστημα, τους μετέφεραν για να παίξουν σε ένα δωμάτιο όπου υπήρχε η κούκλα Μπόμπο και άλλα παιχνίδια. Κατά τη διάρκεια της συμπεριφορικής παρατήρησης του παιχνιδιού των παιδιών, ο Μπαντούρα και οι συνεργάτες του συνειδητοποιήσαν ότι η ομάδα των παιδιών που είχαν παρατηρήσει τον ενήλικα να κακοποιεί την κούκλα επέδειξαν σημαντικά περισσότερες μιμητικά επιθετικές ενέργειες προς την κούκλα σε σχέση με τις άλλες δύο ομάδες. Η ομάδα που επέδειξε την λιγότερο επιθετική συμπεριφορά και από τις τρείς ομάδες ήταν η ομάδα των παιδιών που παρατηρούσαν τον ενήλικα να αγνοεί την κούκλα.
Η μελέτη του Μπαντούρα αποδεικνύει ότι η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να μαθευτεί μέσα από μοντέλα μίμησης, και ότι επίσης και η μη επιθετική συμπεριφορά μπορεί να μαθευτεί με τον ίδιο τρόπο. Ας σκεφτούμε σε πόσα επιθετικά και βίαια πρότυπα μπορεί να εκτεθεί καθημερινά ένα παιδί μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο, στην τηλεόραση ή ακόμα πιο πρόσφατα στο κόσμο του διαδικτύου και των videogames.
Αυτό το πείραμα, και οι επόμενες μελέτες του που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, που επικρίθηκαν από πολλούς ότι εκπαιδεύουν τα παιδιά προς την επιθετικότητα, κρίνεται ότι άλλαξαν το ρου της σύγχρονης ψυχολογίας καθώς ο Μπαντούρα συνέβαλε στην στροφή από τον συμπεριφορισμό στη γνωστική ψυχολογία. Η έρευνα του εξελίχτηκε και επεκτάθηκε με τις αναλύσεις του να προσφέρουν μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της ανθρώπινης νόησης μέσα από την διευρυμένη πλέον από τον ίδιο θεωρία της κοινωνικής μάθησης που ονομάστηκε κοινωνικογνωστική θεωρία.
Βιβλιογραφία
http://www.asecib.ase.ro/mps/Bandura_SocialLearningTheory.pdf
Bandura, A. (1971). Social learning theory. New York: General Learning Press.
Photo credit: Bekah Russom
