Άρθρα και Έρευνες
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Ένας νέος όρος που έχει εισέλθει στη ζωή μας είναι το Gaslighting. Αυτός ο διεθνής αγγλικός όρος είναι συνδεδεμένος με την χειραγώγηση που έχει ως στόχο την σπορά αμφιβολιών και σκοπό την απαξίωση των πεποιθήσεων του χειραγωγούμενου και την αποσταθεροποίησή του. Μπορεί ο ξενικός όρος να ακούγεται καινούριος και να χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης των κοινωνικών μέσων αλλά και της πολιτικής, όμως η τεχνική του και οι στόχοι του δεν είναι κάτι καινούριο.
Gaslight είναι ο τίτλος θεατρικού έργου αλλά και μετέπειτα ταινίας της δεκαετίας του 40 με θέμα την χειραγώγηση και την διαστρέβλωση της αντίληψης της πραγματικότητας από όπου προέρχεται και ο διαδεδομένος αυτός όρος.
Η μνήμη, η αντίληψη και η ίδια η λογική τίθεται εν αμφιβόλω σκοπίμως και τεχνηέντως μέσα από κακόβουλες ψυχολογικές διεργασίες και από συστηματικά ψέματα, εσκεμμένες παραπλανήσεις και αντιφάσεις. Φανταστείτε ενώ είστε σίγουροι για ένα γεγονός που βιώσατε, να αρχίσετε να πιστεύετε ότι δεν συνέβη ποτέ γιατί κάποιος άλλος αρνείται το κοινό πιθανώς βίωμα, παραπλανεί και ψεύδεται σε τέτοιο βαθμό που εγκαθιδρύει την αμφιβολία στη δική σας μνήμη και σκέψη.
Σκεφτείτε τι είδους άνθρωπος θα ήταν ικανός και έτοιμος για μια τόσο μεγάλη παραπλάνηση. Το πιστευτό ψέμα χρειάζεται σαγήνη, πειθώ, επιμονή αλλά κυρίως ισχυρό κίνητρο. Άτομα λοιπόν με ιδιαίτερα ταλέντα και σοβαρή έλλειψη ενσυναίσθησης, είναι πολλές φορές οι θύτες του Gaslighting. Αμετροεπείς, φιλόδοξοι άνθρωποι που δεν έχουν δισταγμούς, πιθανώς ναρκισσιστικές προσωπικότητες με δείγματα κοινωνικοπαθητικότητας.
Η πολιτική είναι ένας τομέας που έχει στόχο την κοινωνική επιρροή και την κατεύθυνση προς συγκεκριμένες πεποιθήσεις. Η ίδια η αγορά επιζητά να επηρεάζει την αντίληψη μας με στόχο το κέρδος. Απόπειρες διαστρέβλωσης δεδομένων της πραγματικότητας μπορεί να συναντήσουμε καθημερινά είτε σε ατομική κλίμακα είτε σε κοινωνικό επίπεδο και δυστυχώς δεν είναι κάτι σπάνιο. Το συναντάμε μέσα στην οικογένεια, στο ζευγάρι, στη σχέση γονέα και παιδιού, στο σχολείο ή στο εργασιακό περιβάλλον.
Αν σκεφτείτε παραδείγματα μέσα στην ζωή σας, στην καθημερινότητας σας για τα οποία πλέον έχετε δεύτερες και τρίτες σκέψεις ενώ ήσασταν βέβαιοι καταλαβαίνετε ότι το Gaslighting μας αφορά όλους και έχουμε υπάρξει θύματά του αλλά και εμείς οι ίδιοι θύτες! Το σοκαριστικό είναι πως τις περισσότερες φορές δεν το κάνουμε συνειδητά αλλά έχει εξελιχθεί σε ένα μηχανισμό άμυνας. Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός συζύγου που έχει πιαστεί επ’ αυτοφώρω να απατάει τη σύζυγό του, πόσο αβίαστα μπορεί να ακουστεί το «δεν είναι αυτό που νομίζεις», πώς μέσα στην απόγνωση ο θύτης θα χρησιμοποιήσει όλη του την πειθώ για να μην χάσει τη σχέση του.
Είναι σημαντικό οι ανθρώπινες σχέσεις να είναι ελεύθερες και από αυτού του είδους την κακοποίηση γιατί η διαρκής αμφιβολία και έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας δημιουργεί ευρύτερα προβλήματα στη ζωή μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/gaslighting
https://www.psychologytoday.com/us/blog/here-there-and-everywhere/201701/11-red-flags-gaslighting-in-relationship
Photo by visuals on Unsplash
