Παιδικές Εκρήξεις Θυμού

από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη

Οι παιδικές εκρήξεις θυμού (temper tantrums) αποτελούν μια από τις πολλές προκλήσεις της καθημερινότητας των γονέων με μικρά παιδιά. Τα παιδιά από το πρώτο έως και το τρίτο έτος της ηλικίας τους αλλά και μεγαλύτερα κάποιες φορές, εκδηλώνουν θυμό μέσα από ένα έντονο συναισθηματικά και σωματικά ξέσπασμα. Τα παιδιά εκτονώνουν το θυμό τους με δυνατά κλάματα, κραυγές, κλωτσιές αγκυλωμένη στάση σε ένα σημείο, με το να βρίσκονται στο πάτωμα και να μη θέλουν να σηκωθούν, να τρέχουν μακριά, να εκδηλώνουν έντονες κινήσεις με χέρια και πόδια.

Αυτή η εκδήλωση θυμού μπορεί να συμβεί φυσικά παντού, στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στον παιδότοπο ή οπουδήποτε αλλού και το παιδί να αδυνατεί να συνέλθει. Συχνά λοιπόν, όταν μια τέτοια παιδική έκρηξη έχει «κοινό» οι γονείς νιώθουν ότι τους κρίνουν οι γύρω τους για το πως μεγαλώνουν το παιδί και το πόσο καλοί γονείς είναι. Επίσης και χωρίς κοινό, οι συχνές εκρήξεις του παιδιού μπορεί να επιφέρουν στον γονιό την αυστηρή αυτοκριτική και αυτό- αποδοκιμασία.

Είναι λοιπόν σημαντικό να τονίσουμε ότι οι παιδικές εκρήξεις θυμού περιλαμβάνονται στις τυπικές συμπεριφορές παιδιών αυτής της ηλικίας, ακριβώς γιατί σε αυτή την ηλικία το παιδί δεν έχει αναπτύξει πλήρως τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να εκφράσει τα συναισθήματα του. Επίσης είναι στη φάση που δοκιμάζουν τα επίπεδα ανεξαρτησίας τους και ανακαλύπτουν μέσα από αυτή τη συμπεριφορά το πως συμπεριφέρονται και οι άλλοι. Έτσι λοιπόν προσπαθούν να διαχειριστούν, να εκτονώσουν, να επικοινωνήσουν αλλά και να κατανοήσουν το τι συμβαίνει γύρω τους. Τα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν παρόμοια ξεσπάσματα προσπαθούν αντίστοιχα και αυτά να διαχειριστούν έντονα συναισθήματα, απλά δεν έχουν μάθει ακόμα καταλληλότερους τρόπους.

Κάποιοι παράγοντες που δρουν καταλυτικά ως προς αυτά τα ξεσπάσματα είναι σίγουρα η ιδιοσυγκρασία του παιδιού, όσο πιο εύκολα αναστατώνεται ένα παιδί τόσο πιο πιθανό είναι να έχει εκρήξεις θυμού. Παράγοντες όπως η πείνα, η κούραση, η υπερδιέγερση, το άγχος δυσκολεύουν σημαντικά στα παιδιά την ηπιότερη διαχείριση συναισθημάτων και συμπεριφορών. Καταστάσεις επίσης όπου ένα μικρό παιδί αδυνατεί να αντιμετωπίσει κάτι που έγινε π.χ. να του πάρει ένα άλλο παιδί το παιχνίδι του. Γενικότερα τα έντονα συναισθήματα του θυμού, του φόβου, του άγχους, της ανησυχίας, της ντροπής είναι δυσβάσταχτα και κατακλυσμικά συχνά ακόμα και για τους ενήλικες. Φανταστείτε λοιπόν πως μπορεί να είναι για τα μικρά παιδιά που δεν έχουν την εμπειρία, την κατανόηση, το λεξιλόγιο για αυτά.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η στιγμή της έκρηξης δεν είναι δύσκολη, άβολη, κουραστική ή στενάχωρη μόνο για εμάς. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας βιώνουν τον κόσμο χωρίς ακόμα τα εργαλεία των ενηλίκων και είναι λογικό να επικοινωνούν με αυτόν τον τρόπο τη δυσαρέσκεια, την κούραση και την στενοχώρια τους.

Η υιοθέτηση μιας σταθερής, μη ανακόλουθης προσέγγισης και κοινής γραμμής των γονέων όταν αυτό συμβεί είναι σημαντική, ενώ η εκλογίκευση και ο αντιπερισπασμός σπάνια δουλεύουν. Τι μπορείτε να κάνετε μπροστά σε μια έκρηξη θυμού του παιδιού σας;

• Παραμείνετε ψύχραιμοι
• Αναγνωρίστε και κανονικοποιείστε το έντονο συναίσθημα ή κατάσταση στο παιδί
• Αφήστε την έκρηξη να ολοκληρωθεί
• Μείνετε πάντα δίπλα στο παιδί

Γενικότερα όμως, ο τρόπος για να μειωθούν σταδιακά οι εκρήξεις θυμού είναι να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει συναισθηματικό λεξιλόγιο, μια καλή επιλογή είναι να βλέπει και εμάς να το χρησιμοποιούμε. Επίσης, να είμαστε συντονισμένοι με τις ανάγκες και τα συναισθήματα του και να μπορούμε να αναγνωρίζουμε ευκολότερα τα συνήθη αίτια που φέρνουν τις δυνατές εκρήξεις, ώστε να μπορέσουμε να τα διαχειριστούμε καλύτερα.    

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ; 

Mullen, J.K. (1983). Understanding and managing the temper tantrum. Child Youth Care Forum 12, 59-70.

https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/infant-and-toddler-health/in-depth/tantrum/art-20047845