Άρθρα και Έρευνες
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Πόσες φορές έχει τύχει να πούμε “άστο για αργότερα” ή “θα το κάνω αύριο μπορεί να περιμένει” για μια εκκρεμότητα, μια ενέργεια που πρέπει να κάνουμε; Είναι κάτι που το κάνουμε συστηματικά; Και αν ναι, τι είναι αυτό που μας ωθεί στην συστηματική αναβλητικότητα; Πότε ήταν η πρώτη φορά που γίναμε αναβλητικοί, και πως αυτή η συμπεριφορά εγκαθιδρύθηκε;
Πότε ήταν η πρώτη φορά που γίναμε αναβλητικοί, και πως αυτή η συμπεριφορά εγκαθιδρύθηκε; Ίσως στο σχολείο για κάποια εργασία; Κάτι που μας ζήτησαν να κάνουμε οι γονείς μας; Είναι ενδιαφέρον ότι γνωρίζουμε τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της αναβλητικότητάς μας και όμως επιλέγουμε να αποφύγουμε να κάνουμε κάτι, έχοντας επίγνωση ότι η δικαιολογία που λέμε στον εαυτό μας αλλά και σε άλλους είναι πρόφαση. Αυτή η συστηματική συμπεριφορά αποφυγής και μετατόπισης της ανάληψης ευθύνης στο μέλλον είναι δυσλειτουργική.
Τι είναι αυτό που αποφεύγουμε με το να αναβάλουμε να κάνουμε μια ενέργεια εκτός από την ίδια την ενέργεια; Τι θέλουμε να αποφύγουμε να νιώσουμε; Φόβο! Και ο φόβος κρύβεται καλά πίσω από το θυμό. Έτσι δείχνουμε θυμό με την ενέργεια της αναβλητικότητας, θυμό προς τα εμάς εφόσον η αναβλητικότητα είναι αυτοκαταστροφική. Τι φοβόμαστε όμως;
Καταρχήν η αναβλητικότητα συνδέεται με την τελειομανία και οι τελειομανείς είναι σκληροί με τον εαυτό τους και με τα πιθανά λάθη τους γιατί έχουν εύθραυστη αυτοεκτίμηση. Είναι σαφές ότι αυτός που δεν πράττει δεν κάνει λάθη, έτσι ο φόβος της αποτυχίας μας ωθεί στο να αναβάλουμε. Αυτή η αναβολή με τη σειρά της μας δίνει την εκλογίκευση ότι δεν είμαι εγώ που δεν τα κατάφερα, αν είχα ξεκινήσει νωρίτερα θα τα είχα καταφέρει. Σκεφτείτε έναν φοιτητή που περιμένει τελευταία στιγμή να διαβάσει για να δώσει ένα μάθημα, τι λέει; ‘απέτυχα όχι γιατί εγώ είμαι ανεπαρκής ή ανίκανος, αλλά γιατί διάβασα τελευταία στιγμή’.
Η αναβλητικότητα είναι και θέμα ελέγχου ειδικά στην εφηβεία. Είναι ο τρόπος του εφήβου να εναντιωθεί στο υποχρεωτικό, στον κανόνα στον νόμο, στο γονέα. Παρόλο που η αναβλητικότητα είναι αυτοκατατροφική συμπεριφορά, προσφέρει στον έφηβο την προσωρινή έστω αίσθηση αυτονομίας.
Επιπρόσθετα, θέματα και φόβοι αποχωρισμού σχετίζονται επίσης με την αναβλητικότητα. Σκεφτείτε μια σχέση που έχει τελειώσει στην ουσία εδώ και καιρό και όμως βρίσκεστε σε αδράνεια απέναντί της, λέγοντας ότι θα δώσετε μια δεύτερη ευκαιρία ή ότι δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή για μια σοβαρή συζήτηση. Η μεγάλη αλλαγή, η ανεξαρτησία μας φοβίζει, ενώ η συνήθεια και η ρουτίνα προσφέρουν την επίφαση της ασφάλειας.
Κάθε φορά λοιπόν που λέτε στον εαυτό σας ‘άστο, θα το κάνω άλλη στιγμή’ αναρωτηθείτε γιατί δεν το κάνετε τώρα, αντικρούστε τις επιφανειακές εκλογικεύσεις. Μιλήστε με ειλικρίνεια στον εαυτό σας και σκεφτείτε ποιος είναι ο φόβος και πως μπορείτε να τον ξεπεράσετε. Νικήστε την αυτό-αμφισβήτηση στην πράξη.
Photo by RODOLFO BARRETO on Unsplash
