Συναισθηματικός Εκβιασμός

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη

Κλείνοντας τον κύκλο άρθρων σχετικά με τη βία, θα μιλήσουμε για τον συναισθηματικό εκβιασμό, ο οποίος είναι μια μορφή ψυχολογικής κακοποίησης με άσχημες συνέπειες για τον εκβιαζόμενο. Ο συναισθηματικός εκβιασμός αποτελεί μια ισχυρή μορφή χειραγώγησης που εκτελείται από ένα άκρως χειριστικό άτομο προς όφελός του, πολλές φορές μάλιστα ο εκβιασμός γίνεται με τόσο δεξιοτεχνικό τρόπο που δε μπορεί να γίνει πάντα αντιληπτός σε συνειδητό επίπεδο.

Υπάρχουν διάφορες μορφές συναισθηματικού εκβιασμού. Δηλώσεις όπως «είσαι αχάριστος, εγώ θυσιάζομαι για εσένα», «έχω στερηθεί τα πάντα για σένα και αυτό είναι το ευχαριστώ», «ζήσε εσύ τι ζωή σου και άσε με εμένα», «εργάζομαι κάθε μέρα σκληρά για να μην σου λείψει τίποτα» είναι ενδεικτικές από τον εκβιαστή που παριστάνει τον μάρτυρα για να προκαλέσει αίσθηση υποχρέωσης, ενοχές και οίκτο στο θύμα.

Άλλη μορφή συναισθηματικού εκβιασμού είναι οι απειλές του εκβιαστή ότι θα βλάψει τον εαυτό του: «άμα φύγεις δε ξέρω τι θα κάνω». Επίσης ο συναισθηματικός εκβιασμός εκδηλώνεται και με απειλές τιμωρίας: «αν το κάνεις αυτό εμένα να με ξεχάσεις». Η υποδόρια επικοινωνία είναι λοιπόν: «αν δεν συμπεριφέρεσαι με τον τρόπο που θέλω θα το πληρώσεις». Αν ενδώσουμε στις απειλές αυτές τότε ο εκβιαστής ελέγχει απόλυτα τις αποφάσεις και τις συμπεριφορές μας.

Τα συναισθήματα που συνοδεύουν τον συναισθηματικό εκβιασμό είναι η υποχρέωση, ο φόβος, η ενοχή. Οι συνέπειες αυτού του εκβιασμού είναι το θύμα να νιώθει ασήμαντο, να έχει αισθήματα ανασφάλειας με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν παγιδευμένοι σε ένα κλοιό από τον οποίο νιώθουν ανίκανοι να αποδράσουν. Είναι συνήθως άνθρωποι με αλτρουιστικά ένστικτα, που αποφεύγουν τη ρήξη και το θυμό, με μεγάλη ανάγκη να τους αγαπούν και να είναι αποδεχτοί από τους γύρω τους και αυτό τους κάνει ευάλωτους στις συναισθηματικές πιέσεις με αποτέλεσμα να υποχωρούν βάζοντας τους άλλους σε πρώτο πλάνο και όχι τους εαυτούς τους.  

Αν τα παραπάνω σας είναι γνώριμα τότε ήρθε η ώρα για να σπάσετε τον φαύλο κύκλο. Για να σταματήσετε να νιώθετε παγιδευμένοι λοιπόν κάντε μια μικρή ενδοσκόπηση: Ποιες είναι οι ανάγκες και οι επιθυμίες σας; Τι θα κάνατε αν νιώθατε απόλυτα ελεύθεροι; Τι θα συμβουλεύατε έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε παρόμοια θέση με εσάς; Θα πρέπει να βάλετε όρια και να είστε συνεπείς σε αυτά, περνώντας το μήνυμα ότι μπορείτε να πείτε όχι και θα το πείτε. Θυμηθείτε πως η αγάπη δεν εξαγοράζεται και πως ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη δεν έχουν όρια και εσείς τα αξίζετε.