Εξάρτηση από την άσκηση

από την κοινωνική λειτουργό του “Θάλπος Αττικής” Μαρίνα Νικολάου

Μιλώντας για εξαρτήσεις, ενδεχομένως να οδηγηθεί η σκέψη μας στην εξάρτηση κυρίως από ουσίες, τζόγο αλλά και το διαδίκτυο. Η αλήθεια είναι, ότι οι εξαρτήσεις ποικίλλουν και είναι δύσκολο να καταμετρηθούν.

Η έννοια του εθισμού στην άσκηση αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1984 και περιλάμβανε μια σειρά συμπτωμάτων στέρησης κατά τη διακοπή της άσκησης σε ποδηλάτες, τριαθλητές και άλλους αθλητές. Ο κίνδυνος της εξάρτησης αυξάνεται όταν τα άτομα ακολουθούν το πρόσχημα του «όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα». Ο Morgan (1979) παρουσίασε παραδείγματα στα οποία δρομείς συνέχισαν να τρέχουν παρά τις διάφορες κακώσεις. Στο περιοδικό Mayo Clinic Proceedings (Σεπτέμβριος 2014), οι συγγραφείς O’Keefe, Franklin και Lavie αναφέρουν ότι ο όρος «καρδιακή κατάχρηση» είναι αυτός που προτείνεται για τις συνέπειες του εθισμού στην άσκηση⁽¹⁾.

Πιθανόν να είναι αντικρουόμενες έννοιες και να θεωρούμε ότι η «εξάρτηση» έχει αρνητικό πρόσημο ενώ η «άσκηση» είναι συνυφασμένη με την υγεία. Η άσκηση είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διαχειριστούμε το άγχος και να αντιμετωπίσουμε τα αρνητικά συναισθήματα. Ωστόσο, η ίδια αυτή μέθοδος χαλάρωσης μπορεί να γίνει η αιτία δημιουργίας νέων ανησυχιών και στρες.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ασκούμενοι χάνουν τον έλεγχο ως προς την συχνότητα, αποκτούν εμμονή με την τήρηση της ρουτίνας εκγύμνασης και έχουν υπερβολικές  απαιτήσεις από τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για εξάρτηση από την άσκηση. Ο εθισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς, μυϊκούς πόνους, άγχος, ευερεθιστότητα, εξάντληση και υποσιτισμό εάν συνδυάζεται με κάποια διατροφική διαταραχή. Συχνά η υπερβολική σωματική άσκηση συνυπάρχει με διάφορες διατροφικές διαταραχές.

O ασκούμενος νιώθει συμπτώματα στέρησης μετά από μεγάλες περιόδους χωρίς σωματική άσκηση, βιώνει ανεξέλεγκτες επιθυμίες για εκγύμναση και μειώνει ή διακόπτει τις δραστηριότητες σε άλλους τομείς της ζωής, περνώντας μεγάλες περιόδους προετοιμασίας και εμμονής με μια συγκεκριμένη ρουτίνα άσκησης.

Τα social media τα τελευταία χρόνια παίζουν σημαντικό ρόλο για ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων όπως όλοι γνωρίζουμε και καταναλώνουν αρκετό από τον χρόνο της ημέρας τους σε αυτά. Παρατηρούμε λοιπόν ότι προωθούνται εικόνες που συχνά δεν είναι ρεαλιστικές. Οι μη ρεαλιστικές αυτές εικόνες φαίνεται να αποτελούν προβληματισμό σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι αυτομάτως συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τις εικόνες του διαδικτύου. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα τον «βομβαρδισμό» διαφημίσεων για προϊόντα και μεθόδους αδυνατίσματος από την άνοιξη κυρίως και μετά. Τα πακέτα των συνδρομών στα γυμναστήρια και οι προσφορές τους, οι οποίες φιγουράρουν παντού. Η συνεχόμενη προβολή τέτοιων ερεθισμάτων είναι συνεχόμενη στις μέρες μας. Όσο πιο συχνά οι άνθρωποι βλέπουν αυτές τις εικόνες και αυτοπροσδιορίζονται με βάση αυτές, τόσο περισσότερο κινδυνεύουν. Όλα τα παραπάνω έχουν σημασία εάν επιλέξουμε να τους δώσουμε σημασία.

Ας εστιάσουμε στην προσωπικότητά μας ως βασικό στοιχείο της ταυτότητάς μας και όχι μόνο στην εικόνα μας. Φυσικά είναι υγιές να περιποιούμαστε, να γυμνάζουμε και να αγαπάμε το σώμα μας και την εικόνα μας, χωρίς όμως αυτό να δημιουργεί εμμονές.

Εάν διαβάζοντας το συγκεκριμένο άρθρο πιστεύετε ότι ανήκετε και εσείς σε αυτή την κατηγορία, κάντε διαλείμματα από την άσκηση όλη την εβδομάδα για να αφήσετε το σώμα σας να ξεκουραστεί. Εάν γνωρίζετε άτομο/α με εξάρτηση στην γυμναστική, ενθαρρύνετε τους να αναπτύξουν όλες τις πλευρές τις προσωπικότητάς τους. Ενημερώστε τους για τους κινδύνους της καταπόνησης του σώματος και των συνεπειών στην υγεία. Αναφέρετε πόσο σημαντική είναι η διατήρηση σωστής στάσης απέναντι στον κίνδυνο διαταραχών διατροφής κυρίως όσον αφορά σε μικρές ηλικίες (έφηβοι).

Είναι απαραίτητο να υφίσταται μέτρο σε όλες τις ενέργειες και να αποφεύγεται η υπερβολική προσκόλληση στις δραστηριότητες. Ένα υποστηρικτικό και κατάλληλα καταρτισμένο περιβάλλον είναι αναγκαίο για την πρόληψη και αντιμετώπιση κάθε είδους εξάρτησης.

ΠΗΓΕΣ:

1) https://philmaffetone.com/

2) https://psychinfo.gr/psych-sport/athletesdisorder/exercise_addiction/