Μία νέα επιστημονική έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε σε Βρετανία και ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι πλέον οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μπορούν να μας ψυχολογήσουν, με τη βοήθεια του Facebook, καλύτερα από ό,τι οι φίλοι και η οικογένειά του.
Αμερικανοί επιστήμονες, για πρώτη φορά, συνέκριναν άμεσα την ικανότητα των υπολογιστών και των ανθρώπων, όσον αφορά την ακρίβεια των κρίσεων για την προσωπικότητα, και συμπέραναν ότι τα μηχανήματα μπορούν πλέον να «διαβάσουν» πιο σωστά έναν άνθρωπο.
Η κρίση των υπολογιστών βασίζεται σε λογισμικό που χρησιμοποιεί ένα μόνο κριτήριο: τα «likes» ενός ανθρώπου στο Facebook σχετικά με διάφορα πράγματα, όπως ταινίες, μουσική, βιβλία, σπορ, προϊόντα, διασημότητες, πολιτικούς κ.α.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα «likes» ενός χρήστη, που θεωρούνται το «ψηφιακό αποτύπωμά» του, μπορούν να αποκαλύψουν τις πολιτικές και σεξουαλικές τάσεις του.
Ερευνητές των πανεπιστημίων Κέιμπριτζ της Βρετανίας και Στάνφορντ των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ» (PNAS), ανέπτυξαν ένα λογισμικό που, μελετώντας το Facebook, μπορεί να αξιολογήσει μια προσωπικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι οι φίλοι και τα μέλη της οικογένειας, παρ’ όλο που οι τελευταίοι έχουν οικειότητα με έναν άνθρωπο. Μόνο ο ή η σύζυγος τα καταφέρνει (οριακά) καλύτερα από τον υπολογιστή.
Το μοντέλο των ερευνητών, όπως επεσήμαναν, αποτελεί μια εντυπωσιακή απόδειξη της ικανότητας των υπολογιστών να αναλύουν τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου μέσω ανάλυσης ψηφιακών δεδομένων (data) και τίποτε άλλο.
«Στο μέλλον οι υπολογιστές θα μπορούν να ″διαβάζουν″ τα ψυχολογικά γνωρίσματά μας και να αντιδρούν ανάλογα, οδηγώντας έτσι στην ανάδυση μηχανών με συναισθηματική νοημοσύνη και κοινωνική επιδεξιότητα», δήλωσε η υπεύθυνη της μελέτης Γου Γιουγιού του Κέντρου Ψυχομετρικής του Κέμπριτζ.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα δείγμα 86.220 εθελοντών στο Facebook, οι οποίοι συμπλήρωσαν ένα εκτενές ερωτηματολόγιο σχετικά με την προσωπικότητά τους, ενώ βοήθησαν τους ερευνητές να δημιουργήσουν αλγόριθμους που συσχετίζουν τα «likes» με βασικά ψυχολογικά γνωρίσματα, επιτρέποντάς τους να έχουν πρόσβαση στη διαδικτυακή τους δραστηριότητα.
Στη συνέχεια, όσοι εθελοντές ήθελαν, κάλεσαν τους φίλους και συγγενείς τους να κρίνουν την προσωπικότητά τους μέσω ενός μικρότερου ερωτηματολογίου. Έτσι, 17.622 εθελοντές κρίθηκαν από ένα άτομο (συγγενή ή φίλο) και 14.410 από δύο.
Τελικά, το συμπέρασμα ήταν ότι οι μηχανές και οι αλγόριθμοί τους, αναλύοντας έναν επαρκή αριθμό από «likes», πλησίαζαν περισσότερο από ό,τι οι συγγενείς και οι φίλοι στη «σκιαγράφηση» του ψυχολογικού «πορτρέτου» ενός ανθρώπου.
Μόλις δέκα «likes» αρκούσαν για να ξεπεράσει ο υπολογιστής την κρίση ενός συναδέλφου, με 70 το μηχάνημα ήταν καλύτερος ψυχολόγος από έναν φίλο ή συγκάτοικο, με 150 από ένα μέλος της οικογένειας, ενώ με 300 συναγωνιζόταν τον/την σύζυγο.
Ο μέσος χρήστης του Facebook έχει 227 «likes» στο προφίλ του και ο αριθμός αυτός διαχρονικά αυξάνει, άρα στο μέλλον οι υπολογιστές θα έχουν την ευκαιρία να γίνουν ακόμη καλύτεροι «ψυχολόγοι».
Όπως είπαν οι ερευνητές, οι συγγενείς και φίλοι μπορεί να γνωρίζουν κάποιον και να βασίζονται στη διαίσθησή τους, όμως οι υπολογιστές έχουν ένα μεγάλο «όπλο»: έναν όγκο από «μεγάλα δεδομένα» (big data) που κρατούν στην μνήμη τους και με τη βοήθεια των οποίων κάνουν συγκρίσεις και κρίσεις.
Οι ερευνητές παραδέχτηκαν ότι οι νέες «ψυχαναλυτικές» δυνατότητες των υπολογιστών θέτουν ηθικά ζητήματα προστασίας των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής, γι’ αυτό, όπως είπαν, οι χρήστες πρέπει να έχουν πάντα τον έλεγχο του «ψηφιακού αποτυπώματός» τους.