Όταν η αγάπη των γονέων απέναντι στο παιδί γίνεται υπερπροστατευτικότητα

Αναμφισβήτητα η αγάπη που βιώνει κάθε γονέας για το παιδί του είναι απερίγραπτη, ατελείωτη και αμέτρητη.

Μία από τις βασικότερες υποχρεώσεις ενός γονέα είναι να φροντίζει το παιδί του και να το προστατεύει από τους κινδύνους. Είναι όμως αρκετές οι φορές που αυτή η αγάπη και η φροντίδα από την πλευρά των γονέων γίνονται υπερβολικά έντονες και οι συνέπειες δεν είναι καθόλου ευχάριστες για το παιδί μακροπρόθεσμα. Μπορεί δηλαδή όταν το παιδί μας είναι σε μικρή ηλικία να χαίρεται με όλη αυτή τη φροντίδα και την υπερπροστασία, στην πραγματικότητα όμως έχει ήδη αρχίσει να είναι «φυλακισμένο» σε μία γυάλινη μπάλα, όπου πάντα θα υπάρχει ο σούπερ γονέας που θα το βοηθήσει και θα το προστατέψει.

Πως μπορεί λοιπόν ένας άνθρωπος να γίνει ανεξάρτητος, να πάρει τα ρίσκα του και να αναλάβει τις συνέπειες των πράξεών του όταν πάντα υπάρχουν από πίσω δυο γονείς που τρέχουν για όλα και βρίσκουν λύση για τα πάντα;

Ποιοί είναι λοιπόν οι λόγοι για τους οποίους η υπερπροστατευτικότητα των γονέων δημιουργεί προβλήματα στα παιδιά;

• Αρχικά, αναστέλλεται η μάθηση. Οι υπερπροστατευτικοί γονείς «φυλακίζουν» τα παιδιά στο ίδιο τους το σπίτι. Όλοι γνωρίζουμε πως η εξερεύνηση του κόσμου και των αντικειμένων αποτελεί χαρακτηριστικό της υγιούς ψυχοσυναισθηματικής εξέλιξης ενός παιδιού. Όταν οι γονείς είναι συνεχώς πίσω από το παιδί, δεν του δίνουν την ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται τις καταστάσεις μόνο του. Αντί το ίδιο το παιδί να ψάχνει τις απαντήσεις μόνο του, κοιτάζει τους γονείς περιμένοντας την απάντηση από αυτούς.
• Τα επίπεδα ευτυχίας είναι μειωμένα. Όταν οι γονείς έχουν φτιάξει ένα περιβάλλον, όπου όλα λειτουργούν ρολόι, το παιδί δεν έχει καθόλου χώρο για να εκφραστεί και να νιώσει ελεύθερο. Τα παιδιά σε αντίθεση με το ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον στο οποίο ζουν, βιώνουν έντονο άγχος για να μη χαλάσουν τίποτα από την τελειότητα του σπιτιού, δεν μπορούν να χαλαρώσουν και υποχρεώνουν τον εαυτό τους να κάθεται ήσυχα για να μη χαλάσει τίποτα από την αρμονική εικόνα του σπιτιού.Έτσι, παίρνουν το μήνυμα ότι ευτυχία είναι το τέλειο και καθαρό σπίτι, χωρίς αυτό να μας κάνει να χαμογελάμε.
• Δεν αναπτύσσεται η αυτοεκτίμηση του παιδιού. Όλοι μας νιώθουμε αυξημένη αυτοεκτίμηση όταν πετυχαίνουμε τους δύσκολους στόχους που βάζουμε και όταν εκπληρώνουμε τις επιθυμίες μας. Ξέρουμε όμως πως απαιτείται μεγάλη προσπάθεια, κούραση και πολλές φορές απογοήτευση για να καταφέρουμε τελικά αυτό που θέλουμε. Όταν οι υπερπροστατευτικοί γονείς που δε θέλουν να δουν το παιδί τους να απογοητεύεται, προλαβαίνουν τα λάθη του, κάνουν κινήσεις οι ίδιοι για να μην απογοητευτεί το παιδί, ουσιαστικά του δίνουν το μήνυμα ότι το ίδιο είναι ανίκανο να διαχειριστεί την οποιαδήποτε δύσκολη κατάσταση, ότι δεν το εμπιστεύονται και έτσι σταματά να πιστεύει στον εαυτό του. Πώς μπορεί λοιπόν ένα μικρό παιδί να επιβιώσει μεγαλώνοντας στον κόσμο των ενηλίκων που είναι πολύ σκληρός και απαιτεί πίστη στον εαυτό;
• Επιβραδύνεται η ψυχική ανάπτυξη. Όταν οι γονείς κάνουν τα πάντα για τα παιδιά τους δεν τα αφήνουν να ωριμάσουν και να γίνουν ανεξάρτητοι άνθρωποι. Μαθαίνουν έτσι να μην αναλαμβάνουν τις συνέπειες των πράξεών τους, γιατί πάντα θα είναι εκεί ο μπαμπάς και η μαμά για να βοηθήσουν. Πως μπορεί όμως ένα τέτοιο παιδί να επιβιώσει αργότερα σε έναν κόσμο πολύ απαιτητικό;

Παραπάνω αναφέρθηκαν οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους η υπερπροστασία μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβής για την υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Δεν υπάρχει γονέας που να μη νοιάζεται και να μην αγαπάει το παιδί του, να θυμάστε πως «τα καλύτερα δώρα που μπορείτε να κάνετε στο παιδί σας είναι οι ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας»!

Από την Ελευθερία Μελ. Μουστάκα – Κλινική Ψυχολόγος