Ψυχικό Τραύμα

από την ψυχολόγο του Κλιμακίου “Θάλπος Ιστιαίας” Μυρτώ Τσόμπο

Μια μεγάλη φυσική καταστροφή αφήνει ανεξίτηλα τα ίχνη της στις μνήμες των κατοίκων που τη βίωσαν από κοντά. Το ψυχικό τραύμα, συχνό επακόλουθο του βιώματος, έχει διαφορετική ένταση και έκταση από άτομο σε άτομο. Αποτελεί μια προσωπική και μοναδική διαδικασία που εκδηλώνεται μετά από μια κρίση. Η κρίση δεν αφορά μόνο στη στιγμή της καταστροφής αλλά και σε όλο το επόμενο διάστημα που έχει διαταραχθεί η κανονικότητα και το άτομο καλείται να διαχειριστεί τα αποκαΐδια της καταστροφής.

Συχνά το άτομο μετά την έκθεση του σε ένα ψυχοτραυματικό γεγονός βιώνει μετατραυματικό στρες με τα ακόλουθα πιθανά συμπτώματα: διάχυτο άγχος, καταθλιπτική διάθεση και απόσυρση, φοβική αποφυγή και  διαταραχές στον ύπνο και στη διατροφή, αισθήματα ενοχής και αβοηθητότητας, συνεχή εγρήγορση, δυσφορία όταν εκτίθεται σε γεγονότα που συμβολίζουν το τραυματικό γεγονός, συναισθηματικές εκρήξεις, δυσκολίες συγκέντρωσης, αποφυγή ανάκλησης και επεξεργασίας του τραυματικού γεγονότος ή συνεχή αναφορά και επαναβίωση αυτού, αισθήματα θυμού και αγανάκτησης, δυσλειτουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης όπως χρήση αλκοόλ, ουσιών, κοινωνική απομόνωση κ.α.

Η διαχείριση όλων αυτών των δυσφορικών καταστάσεων και συναισθημάτων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όμως με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική υποστήριξη το άτομο δύναται να εκφορτίσει προστατευτικά και θεραπευτικά για το ίδιο, όλα τα αρνητικά συναισθήματα προκειμένου να αγκαλιάσει το τραύμα του, να το περιποιηθεί και να το μετουσιώσει σε μια ψυχική ενδυνάμωση.

Επιστημονικά αποδεδειγμένες παρεμβάσεις στο στρες συνδεόμενο με τραυματικά γεγονότα αποτελούν τόσο η μέθοδος EMDR (Απευαισθητοποίηση και επαναπροσαρμογή μέσω οφθαλμικών κινήσεων) όσο και η θεραπευτική προσέγγιση CBT (Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία). Μετά την εγκαθίδρυση της θεραπευτικής σχέσης και εμπιστοσύνης ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο, γίνεται με ασφάλεια η προσπάθεια επεξεργασίας και αφομοίωσης του τραυματικού γεγονότος. Το άτομο μέσα από τη ψυχοθεραπευτική εμπειρία θα ενδυναμωθεί και θα ψυχοεκπαιδευτεί να αποσυνδέεται όταν το επιθυμεί από το τραυματικό γεγονός και τα έντονα αρνητικά συναισθήματα που αυτό φέρει. Ο θεραπευόμενος θα καλλιεργήσει έναν «ασφαλή τόπο» στον οποίο μπορεί πλέον να οραματιστεί και να σπείρει νέες ρίζες (πνευματικές, συναισθηματικές) που θα δημιουργήσουν κλαδιά ενδυνάμωσης και δέντρα θετικής ανατροφοδότησης.

Άλλες βοηθητικές για το άτομο παρεμβάσεις αποτελούν οι ασκήσεις χαλάρωσης και ενσυνειδητότητας που το βοηθούν να εστιάζει στο εδώ και τώρα, σε ένα ασφαλές παρόν απομακρυσμένο από το «επικίνδυνο» τραυματικό παρελθόν. Επίσης, η στήριξη από τους σημαντικούς άλλους που το άτομο εμπιστεύεται είναι μια επιθυμητή επαφή που μπορεί να ενισχύσει την διαδικασία επαναφοράς της ψυχικής ευεξίας. Τέλος, η άσκηση στο φυσικό περιβάλλον βοηθά το άτομο να επανασυνδεθεί με την φύση στα πλαίσια μιας μη απειλητικής πλέον αλληλεπίδρασης.

Photo by Joanne Francis on Unsplash