Ψυχικές Διαταραχές
Από την ψυχολόγο της Μονάδας «Θάλπος Καλαμάτας» Εύη Τσικρικού.
Οι φοβίες αποτελούν μια αγχώδη διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από έναν έντονο, επίμονο και παράλογο φόβο. Έχει εκτιμηθεί πως περισσότερες από εκατό φοβίες ταλαιπωρούν τον σύγχρονο άνθρωπο, τις οποίες συχνά καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ειδικοί. Υπάρχουν πολλές και διάφορες μορφές φοβίας. Μερικές είναι ευρέως γνωστές, όπως η κλειστοφοβία, η αγοραφοβία, η ακροφοβία (υψοφοβία) ενώ κάποιες άλλες όχι, καθώς είναι αρκετά «περίεργες». Φαίνεται να έχει «εφευρεθεί» φοβία σχεδόν για το οτιδήποτε, κι όσο αστείο και παράλογο κι αν ακούγεται, οι πάσχοντες υποφέρουν από αυτές.
Μια τέτοιου είδους φοβία είναι και η Gamophobia, ο φόβος του γάμου και της δέσμευσης. Ένα άτομο που διακατέχεται από αυτή την φοβία μπορεί να του αρέσει ή ακόμα και να αγαπάει κάποιον, αλλά όταν αυτός /ή ανταποκριθεί θετικά και επιδιώξει δέσμευση, τότε αντιδρά αρνητικά και υπάρχει ακόμα και πιθανότητα να “εξαφανιστούν” τα όποια ερωτικά συναισθήματα είχε. Η Gamophobia φαίνεται να παρουσιάζεται περισσότερο στους άνδρες λόγω των προσωπικών, οικονομικών και κοινωνικών κινδύνων που συνοδεύουν τον γάμο, σε συνδυασμό με τον στερεότυπο ρόλο του άνδρα στην κοινωνία, δηλαδή “αυτόν που παρέχει τα αγαθά στην οικογένεια”.
Η φοβία αυτή, όπως και οποιαδήποτε άλλη ειδική φοβία, μπορεί να προκληθεί από έντονη αρνητική εμπειρία του παρελθόντος, δηλαδή από “τραυματικές” εμπειρίες που δημιουργήθηκαν στο πάσχοντα άτομο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να «μαθαίνει» να φοβάται τις δεσμεύσεις. Η προσωπική ανασφάλεια του πάσχοντος, μπορεί επίσης να αποτελέσει παράγοντα στην εμφάνιση αυτής της φοβίας, καθώς σε ένα γάμο δεν μοιράζεται απλώς μια σχέση, αλλά μοιράζεται όλα τα προσωπικά, κοινωνικά, νομικά και οικονομικά του αντικείμενα. Με άλλα λόγια είναι ρίσκο και νιώθει ότι γίνεται ευάλωτος. Ο φόβος του γάμου και της δέσμευσης μπορεί, επίσης να υποστηριχθεί από καταθλιπτικές συνθήκες. Ένα άτομο μπορεί να είναι πραγματικά πρόθυμο να παντρευτεί, αλλά να τον τρομάζει η σκέψη να περάσει από αυτή την διαδικασία. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η κακή εικόνα του εαυτού, η έλλειψη σεξουαλικής εμπιστοσύνης και άλλες μορφές κατάθλιψης μπορούν επίσης να προκαλέσουν σε ένα άτομο να παραμείνει μακριά από το γάμο και τις δεσμεύσεις.
Είναι σημαντικό ωστόσο, να μην συγχέουμε τον άνθρωπο που δεν ενδιαφέρεται να δεσμευτεί και είναι ευτυχισμένος με τον τρόπο ζωής που έχει επιλέξει, με αυτόν που αναγκάζεται να μείνει μόνος – και να νιώθει μία συνεχής αίσθηση “του ανεκπλήρωτου” – από το να έρθει αντιμέτωπος με τα συναισθήματα φόβου (και την αιτία αυτού) που του προκαλεί μία μελλοντική δέσμευση.
Είναι επίσης σημαντικό η gamophobia να μην συγχέεται με την ειδική φοβία Philophobia. Στην δεύτερη περίπτωση, το άτομο αποφεύγει να ερωτευτεί ή να δημιουργήσει οποιουδήποτε είδους συναισθηματικούς δεσμούς με τον οποιονδήποτε, ακόμη και αν έχει συναισθήματα για κάποιον, κινδυνεύοντας να καταλήξει σε μία απομονωμένη ζωή.
Στον αντίποδα της Gamophobia, υπάρχει η Anuptaphobia, η φοβία του να μείνεις μόνος. Οι περισσότεροι, όπως δείχνουν μελέτες, δεν θέλουν να καταλήξουν μόνοι στη ζωή, ωστόσο για κάποιους η σκέψη και μόνο τους προκαλεί έντονο άγχος, φόβο και πανικό. Αυτά τα άτομα παραμένουν σε δυσλειτουργικές σχέσεις από φόβο μην μείνουν μόνοι, σκέπτονται μανιωδώς το γάμο, την αγάπη και το μέλλον, νιώθουν ανεπαρκείς, αδυνατούν να περνούν μόνοι τους τον ελεύθερο χρόνο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δυσκολεύονται ακόμα και να παρευρεθούν σε γάμους. Αυτού του είδους η φοβία, εντοπίζεται κυρίως στο γυναικείο φύλο και, ομοίως με την προηγούμενη φοβία, τα αίτια εμφάνισης της είναι τα ίδια, δηλαδή προκύπτουν από ένα συνδυασμό εξωτερικών συμβάντων (τραυματικών εμπειριών) και εσωτερικών προδιαθέσεων (π.χ. χαμηλή αυτοεκτίμηση).
Οι παραπάνω φοβίες, όπως και η πλειοψηφία των φοβιών, αποτελούν κοινωνικές φοβίες, δηλαδή δημιουργήθηκαν μέσα στην κοινωνία και στηρίζονται σε στερεότυπα που αφορούν κυρίως τον ρόλο των φύλων μέσα σε αυτή. Οι κοινωνικές φοβίες έχουν πιο σύνθετες αιτίες που δεν είναι εντελώς γνωστές προς το παρόν. Είναι σημαντικό για την προσωπική ευτυχία του πάσχοντος ατόμου, με την βοήθεια ειδικού εάν κριθεί αναγκαίο, να έρθει αντιμέτωπος με την φοβία του, να την κατανοήσει και να την καταπολεμήσει, ούτως ώστε η εκάστοτε κατάσταση της προσωπικής του ζωής να είναι αποτέλεσμα επιλογής και όχι μέσο διαφυγής.
Πηγές:
http://www.iatronet.gr/ygeia/psyxiki-ygeia/article/26180/perierges-fovies-mipws-exete-mia-apo-aftes.html
http://www.fearof.net/fear-of-commitment-phobia-gamophobia/
https://www.elitedaily.com/dating/anuptaphobia-fear-single-real-might/837839
