Τι συμβαίνει στην Κλεπτομανία;

Ουσιαστικά κάνουμε λόγο για πράξη κλοπής, δηλαδή αφαίρεση αντικειμένων που δεν ανήκουν στην κατοχή του ατόμου, αλλά με σημαντικές διαφορές.

Στην κλεπτομανία δεν υπάρχουν προσχεδιασμένες κινήσεις, σχέδια εκτέλεσης και συνεργοί. Τα κίνητρα είναι παρορμητικά, στιγμιαία και συνοδεύονται από αισθήματα ενοχών κατόπιν της πράξης. Μία ακόμα σημαντική διαφορά είναι η αξία των αντικειμένων που συνήθως εκτιμούνται μηδενικής (Grant, 2006).

Η πράξη κλοπής αποτελεί για το άτομο μία ανεξέλεγκτη παρόρμηση. Κυριαρχεί μόνο η σφοδρή επιθυμία της πράξης απλά και μόνο για να εκτελεστεί, ως πράξη στιγμιαίας ανάγκης και αποκλειστικής έκφρασης. Το άτομο εκείνη την στιγμή βρίσκεται υπό συναισθηματική διέγερση με συνείδηση ότι διαπράττει κλοπή, γνωρίζει ότι κάνει κάτι παρεμβατικό, αλλά δεν μπορεί να διαφύγει από την επιθυμία απόκτησης του την δεδομένη στιγμή.

Δεν μπορεί να αντισταθεί στην επιθυμία απόκτησης του αντικειμένου αυτού έστω κι αν παρανομήσει, έπειτα το άτομο βιώνει αισθήματα ανακούφισης και ευαρέσκειας. Δεν μπορεί να μην κλέψει το αντικείμενο που τις περισσότερες φορές δεν έχει καμιά αξία. Κάτι ασύνδετο με τα συνήθη δεδομένα.

Η κλοπή είναι συνδεδεμένη με αντικείμενα υψηλής χρηματικής αξίας, όπως τα κοσμήματα, τα πορτοφόλια, τα ακριβά κινητά κ.α. Αλλά η κλεπτομανία δεν κοιτάει αξίες ή άτομο κατοχής. Το μόνο που έχει σημασία για το άτομο είναι η απόκτηση και η εκτέλεση της παρόρμησης, άνευ όρων και χρόνου (Grant, & Odlaug, 2008. Grant, Kim, & Odlaug 2009).

Η πράξη είναι αυτοσκοπός και μονόδρομος, παραδόξως όμως η προαίρεση του ατόμου δεν ενδύεται με αρνητικά συναισθήματα, φθόνου, ζήλιας και θυμού. Δεν επιθυμεί όφελος από τα κεκτημένα αντικείμενα. Για τον λόγο αυτό, συνήθως αυτά τα αντικείμενα κρύβονται, χαρίζονται ή σπανιότερα επιστρέφονται ανύποπτα στους κατόχους τους.

Σημαντική είναι η παρατήρηση ότι στις περιπτώσεις της κλεπτομανία δεν υπάρχει ίχνος ψυχωσικής συνδρομής (ψευδαισθήσεις η παραληρηματικές ιδέες), αλλά συνηθέστερα εμφανίζεται ως δευτερογενές σύμπτωμα μιας άλλης ψυχικής νόσου όπως στις διαταραχές του συναισθήματος, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής, εξαρτήσεις κ.α.

Η διάγνωση της κλεπτομανίας γίνεται σε συνδυασμό με τις αναφορές το πάσχοντα, ειδικά μετρήσιμα διαγνωστικά εργαλεία και το ποινικό μητρώο του ατόμου. Ώστε να αποσαφηνιστεί και να διαφοροποιηθεί από άλλες μορφές αφαίρεσης μη κεκτημένων όπως η κλοπή, η αντικοινωνική συμπεριφορά, τα μανιακά επεισόδια, οι ψυχώσεις κ.α.

Τα αίτια είναι ακόμα απροσδιόριστα. Έρευνες συσχετίζουν την κλεπτομανία με διαταραχές του νευρικού συστήματος, με καταθλιπτικά επεισόδια και φαινόμενα εξαρτήσεων. Στατιστικώς η κλεπτομανία, επηρεάζει ένα αρκετά μικρό ποσοστό του γενικού πληθυσμού (περίπου 0,3%-0,6%) καθώς εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες σε συχνότητα 3/1, κατά βάση στην ενήλικη ζωή, όμως πρόσφατες μετρήσεις φανερώνουν αυξημένα κρούσματα και στην παιδική ηλικία (American Psychiatric Association, 2013).

Δεν είναι λίγες οι αναφορές για τις σχολικές αίθουσες, όπου έχουν σημειωθεί συμβάντα που προβληματίζουν ιδιαίτερα τους γονείς. Περιστατικά που το παιδί σχολικής ηλικίας επιστρέφει στο σπίτι με ένα μολύβι παραπάνω δικαιολογώντας την κατοχή ως ατύχημα και μπέρδεμα, η μητέρα δικαιολογεί την στάση του παιδιού και πολλές φορές, προσδίδει την δικαιολογία ότι το παιδί είναι ελλειπή ως προς την οργάνωση του (Clark 1920).

Η μητέρα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική ως προς την συχνότητα απόκτησης ξένων αντικειμένων αλλά και την ερμηνεία κατοχής του. Σημαντικό είναι να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τα αντικείμενα κατοχής του παιδιού που βγάζει από το σπίτι αλλά και που φέρνει στο σπίτι. Με σεβασμό και διακριτικότητα προς το παιδί, χωρίς να εισβάλλουμε στον προσωπικό χώρο του αλλά ταυτόχρονα και να μην βρισκόμαστε σε άγνοια για το παιδί.

Ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές ενστάσεις από την δασκάλα του τμήματος και από γονείς συμμαθητών.

Για οποιονδήποτε ενδοιασμό καλό είναι να συμβουλευόμαστε τον ειδικό ώστε να αποφεύγονται διευρυμένες και στιγματικές καταστάσεις για το παιδί και τον ανερχόμενο πολίτη.

Εν κατακλείδι, η κλεπτομανία είναι μία παθολογική κατάσταση χρόνων που αν δεν προληφθεί στα αρχικά στάδια θα μετατρέψει το άτομο σε παθολογικά εξαρτημένο, αδύναμο άτομο στο να επιβληθεί στις παρορμήσεις του.

Βιβλιογραφία:

• American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
• Clark l., A, 1920, Psychological Study of stealing in juvenile, Volume 51, Journal of Nervous & mental Disease.
• Grant, J.E. (2006). Understanding and treating kleptomania: New models and new treatments. Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 43(2), 81-87.
• Grant, J.E., & Odlaug, B.L. (2008). Kleptomania: Clinical characteristics and treatment. Revista Brasileira de Psiquiatria, 30(1), S11-S15.
• Grant, J.E., Kim, S.W., & Odlaug, B.L. (2009). A double-blind, placebo-controlled study of the opiate antagonist, naltrexone, in the treatment of kleptomania. Biological Psychiatry, 65(7), 600-606.
• Grant, J.E., Odlaug, B.L., Schreiber, L.R.N., Chamberlain, S.R., & Kim, S.W. (2013). Meantime reduces stealing behavior and impulsivity in kleptomania: A pilot study. International Clinical Psychopharmacology, 28(2), 106-111.
• Odlaug, B.L., Grant, J.E., & Kim, S.W. (2012). Suicide attempts in 107 adolescents and adults with kleptomania. Archives of Suicide Research, 16(4), 348-359.