Ψυχικές Διαταραχές
Τα μικρά παιδιά φυσιολογικά περνούν περιόδους, κατά τις οποίες η συμπεριφορά τους στο σχολείο μπορεί να είναι πιο έντονη, για παράδειγμα όταν διανύουν μια μεταβατική περίοδο, οπότε πρέπει να προσαρμοστούν σε μια νέα κατάσταση.
Τι συμβαίνει όμως όταν οι έντονες συμπεριφορές επιμένουν και έχουν τέτοια ένταση, ώστε τελικά οι δάσκαλοι του παιδιού δυσκολεύονται να τις χειριστούν;
Όσον αφορά λοιπόν τα μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας, εντοπίζονται τρεις συμπεριφορές που παρατηρούνται συχνά και ανησυχούν περισσότερο τους γονείς:
1. «Το παιδί μου είναι επιθετικό»
Κανένας γονιός δε θέλει το παιδί του να σπρώχνει, να δαγκώνει ή να χτυπά άλλα παιδιά. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι είναι φυσιολογικό τα μικρά παιδιά να φερθούν κάποιες φόρες έτσι, καθώς οι ικανότητες τους για λογική ανάλυση της κατάστασης σε συνθήκες συναισθηματικής έντασης, και για λεκτική έκφραση των επιθυμιών και συναισθημάτων τους είναι περιορισμένες. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, είναι αναγκαίο ο γονιός να καταφέρει να χειριστεί τις συμπεριφορές αυτές του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Εξηγήστε ξεκάθαρα στο παιδί ποιες είναι οι συμπεριφορές που δεν ανέχεστε. Αναπτύξτε καθημερινή, αν είναι δυνατόν, επικοινωνία με το δάσκαλο του παιδιού και εξηγήστε του: «Το να χτυπάς, να κλωτσάς, να δαγκώνεις ή να σπρώχνεις, είναι λάθος. Στεναχωρείς τους άλλους, τους κανείς να πονάνε και δε θα το δεχτώ πια. Κάθε φορά που θα μαθαίνω ότι έκανες κάτι από αυτά σε κάποιο παιδί, θα χάνεις (για παράδειγμα) την τηλεόραση όταν γυρίζεις από το σχολείο». Ακόμα βάλτε το παιδί να παίξει υπό την επίβλεψη σας με κάποιον συνομήλικο του και τη στιγμή που καταλάβετε ότι ετοιμάζεται να φερθεί επιθετικά, σταματήστε το και προτείνετε του να μιλήσει γι’ αυτό που θέλει. Μπορείτε να του προτείνετε να χρησιμοποιήσει προτάσεις όπως «Δεν μου αρέσει αυτό που κάνεις» ή «Αν παίρνεις τα παιχνίδια μου, δε θα παίξω μαζί σου»
2. «Το παιδί μου δεν μοιράζεται και δεν περιμένει τη σειρά του»
Οι δύο αυτές συμπεριφορές είναι πολύ συνηθισμένες και αναμενόμενες για το εξελικτικό στάδιο των παιδιών προσχολικής ηλικίας.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Φυσικά τα παιδιά μπορούν να έχουν κάποια αντικείμενα που δε θέλουν να μοιραστούν με άλλους. Το ίδιο κάνουν και οι ενήλικες άλλωστε. Ζητήστε από το παιδί να σκεφτεί ποια από τα πράγματα του (όσο το δυνατό λιγότερα) που παίρνει μαζί του στο σχολείο, δε θέλει να μοιράζεται. Προσπαθήστε να δείξετε στο παιδί πως νιώθει ο συμμαθητής που του ζητά κάτι: «Πως θα νιώσεις εσύ αν η Μαρία έχει 10 μαρκαδόρους, εσύ έχεις ξεχάσει τους δικούς σου και δε σου δίνει κανέναν;» Κάντε το ίδιο για την περίπτωση να μην περιμένει τη σειρά του: «Πως θα αισθανόσουν εσύ, αν ήταν η σειρά σου να διαλέξεις τραγούδι και έτρεχε να βάλει ένα άλλο παιδί;» Εξηγήστε ακόμα: «Ξέρω ότι είναι δύσκολο να μοιραστείς ή να περιμένεις τη σειρά σου. Αν όμως θες να έχεις φίλους και να σε συμπαθούν τα άλλα παιδιά, αυτό πρέπει να κανείς». Τέλος, αναγνωρίστε και επαινέστε κάθε σχετική προσπάθεια του.
3. «Το παιδί μου δεν έχει φίλους»
Κάποια παιδιά συμπεριφέρονται απαιτητικά ή επιθετικά στους συμμαθητές τους, γιατί δεν έχουν διδαχτεί τα σωστά όρια ή τις κοινωνικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την ομαλή συναναστροφή με τους συνομήλικους τους. Οι συμπεριφορές αυτές δεν γίνονται αποδεκτές από τα περισσότερα από τα υπόλοιπα παιδιά και έτσι το επιθετικό παιδί απομονώνεται.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Ξεκινήστε αλλάζοντας τα όρια και τις συμπεριφορές που θεωρούνται αποδεκτές στο σπίτι. Ζητήστε από το παιδί να μη διακόπτει συζητήσεις για να πει αυτό που θέλει. Μην αφήνετε να εννοείται ότι επειδή είναι ο μικρότερος της οικογένειας, μπορεί να αρπάζει τα παιχνίδια του αδελφού του ή να χτυπάει και αντί να έχει κάποια συνέπεια γι’ αυτό, να δικαιολογείται επειδή «είναι μικρός». Ακόμα πείτε του: «Είναι η σειρά της αδελφής σου να παίξει. Ή θα περιμένεις τη σειρά σου, ή αν δεν ακολουθείς τους κανόνες του παιχνιδιού, δε θα σε αφήσουμε να παίξεις μαζί μας».
Κατερίνα Τσίτση,
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος, MSc
http://www.psyxologos-thermi.gr/
