Ποια είναι τα χαρισματικά παιδιά; Αναγνωρίστε τα σημάδια

Όλα τα παιδιά είναι ξεχωριστά. Καθένα με τις δικές του κλίσεις και ταλέντα. Κάποια παιδιά όμως, χαρακτηρίζονται ως προικισμένα ή ταλαντούχα, γιατί έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες δεξιότητες ή ικανότητες σε έναν ή περισσότερους τομείς.

Είναι γνωστό ότι ο Αϊνστάιν είχε αποτύχει όταν υποβλήθηκε σε IQ test, ενώ απορρίφθηκε στις πρώτες του εισαγωγικές εξετάσεις από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Επίσης γνωστό είναι ότι ο δάσκαλος του Μπετόβεν τον χαρακτήριζε «περίπτωση χωρίς ελπίδα». Τόσο ο Αινστάιν όσο και ο Μπετόβεν είναι δυο παγκόσμιες ιδιοφυϊες. Κι όμως μέχρι την ενηλικίωση τους, τους αντιμετώπιζαν ως μετριότητες. Τι ακριβώς όμως σημαίνει «προικισμένο παιδί» και ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός έξυπνου παιδιού και μιας ιδιοφυϊας;

Ας δούμε όμως σε ποια ηλικία μπορούν να εντοπιστούν τα χαρακτηριστικά της χαρισματικότητας;

Πολλοί γονείς και δάσκαλοι πιστεύουν πως ένα παιδί είναι χαρισματικό όταν μία δοκιμασία στο σχολείο αποδείξει πως είναι. Αυτές οι δοκιμασίες μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αργήσουν ή και να μη γίνουν ποτέ (ειδικά στο σύχρονο περιβάλλον της εκπαίδευσης στη χώρα μας). Η αλήθεια είναι πως χαρακτηριστικά χαρισματικότητας μπορούν να είναι εμφανή και από την πρώτη παιδική ηλικία, κάποια ακόμα και κατά τη νεογνική ηλικία.

Μπορείτε να δείτε την ακόλουθη λίστα χαρακτηριστικών της Ακαδημίας Ανώτερης Αξιολόγησης και να εντοπίσετε πόσα χαρακτηριστικά μπορούν να αποδοθούν στο παιδί σας. Ας έχετε υπόψη σας πως προκειμένου το παιδί σας να θεωρηθεί χαρισματικό, δεν είναι απαραίτητο να διαθέτει όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά

Χαρακτηριστικά χαρισματικότητας σε μικρά παιδιά

1. Ακόμα και στη νεογνική ηλικία, μπορεί να ασχολούνταν υπερβολικά με ένα αντικείμενο, κοιτάζοντας προς μία κατεύθυνση για μεγάλο χρονικό διάστημα
2. Ως νεογνά, βρίσκονταν σε εγρήγορση
3. Χρειάζονταν λιγότερο ύπνο, ακόμα και ως νεογνά
4. Συνήθως επιτυγχάνει αναπτυξιακούς στόχους (developmental milestones), όπως το περπάτημα και η πρώτη ομιλία, νωρίτερα από το μέσο όρο
5. Μπορεί να μιλήσει σχετικά πιο αργά, αλλά μιλάει μετά με πλήρεις προτάσεις
6. Δυνατή επιθυμία για εξερεύνηση, έρευνα και έλεγχο του περιβάλλοντος (ανοίγει ντουλάπια, κατατέμνει ή διαλύει πράγματα)
7. Αποκτά γρήγορα εξοικείωση και έλεγχο στα παιχνίδια και μετά αμελεί για αυτά
8. Πολύ ενεργητικός (αλλά ενεργητικός με σκοπό, όχι όπως στο ADHD)
9. Μπορεί να διακρίνει μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας (ερωτήσεις για τον Αη Βασίλη ή τις νεράιδες ανακύπτουν πολύ νωρίς)

Τα ιδιαίτερα χαρισματικά νήπια μπορεί ακόμα να δείχνουν ένα έντονο ενδιαφέρον στους αριθμούς ή στα γράμματα. Συνήθως αυτά τα νήπια αρχίζουν να κάνουν απλές μαθηματικές πράξεις ή μαθαίνουν μόνα τους να διαβάζουν από την ηλικία των 3 ετών. Αλλά, και ένα παιδί που δεν ξεκινά νωρίς να κάνει μαθηματικές πράξεις ή να διαβάζει, μπορεί να είναι χαρισματικό. Τα παιδιά που αρχίζουν νωρίς να κάνουν μαθηματικές πράξεις ή να διαβάζουν, είναι σχεδόν σίγουρα χαρισματικά, αλλά, όπως είπαμε, δεν έχουν αυτές τις συμπεριφορές όλα τα χαρισματικά παιδιά.

Μελέτες σε χαρισματικά νεογνά (τα οποία αργότερα έγιναν νήπια με υψηλό δείκτη IQ ) έδειξαν πως ως νεογνά έχουν λίγη υπομονή με ό,τι θεωρούν γνωστό και έχουν μια προτίμηση στο καινούριο και στο καινοτόμο. Στις συγκεκριμένες μελέτες, στα νεογνά παρουσιάζονταν διαφορετικά αντικείμενα για κάποιο χρονικό διάστημα. Τα νεογνά, τα οποία αργότερα αποδείχθηκαν χαρισματικά νήπια και παιδιά, έχασαν πιο γρήγορα το ενδιαφέρον τους για τα αντικείμενα και γύρισαν το κεφάλι τους μακριά από τα αντικείμενα πιο νωρίς από τα υπόλοιπα. Στην επίδειξη ενός γνωστού αντικειμένου και ενός καινούριου, τα χαρισματικά νεογνά προτιμούσαν το καινούριο αντικείμενο.

Η παρατήρηση αυτή είναι χρήσιμη γιατί δείχνει πως τα χαρισματικά παιδιά χρειάζονται νέες πληροφορίες για να μάθουν και πως χάνουν το ενδιαφέρον τους, βαριούνται, με την επανάληψη της ίδιας πληροφορίας. Η αναστάτωσή τους στην επιταγή μάθησης και επαναμάθησης της ίδιας πληροφορίας οφείλεται στην έμφυτη ανάγκη τους για καινοτομία και όχι στο ότι είναι κακομαθημένα, όπως μερικοί ισχυρίζονται.