Καλή Ψυχική υγεία
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού
«Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν», είχε πει ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, θέλοντας να τονίσει την σημασία της πρόληψης για τη διαφύλαξη της καλής υγείας. Σε πλήρη συμφωνία η σύγχρονη ιατρική έχει ως motto της ότι “η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία”. Παρότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας με τον ορισμό για την Υγεία το 1948 τόνισε ότι δεν νοείται υγεία χωρίς ψυχική υγεία, ακόμα και σήμερα η πρόληψη σε θέματα ψυχικής υγείας δεν λαμβάνει την προσοχή που της αρμόζει, τόσο από τους κρατικούς μηχανισμούς όσο και από τους ίδιους τους πολίτες.
Πέραν του στίγματος σχετικά με την ψυχική ασθένεια, το οποίο αποτελεί κατά κύριο λόγο κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της ορθής ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης από το κράτος και τα ΜΜΕ, πέραν της ελλιπής προσβασιμότητας σε δωρεάν ή οικονομική υγειονομική φροντίδα, υπάρχει και ένας εσωτερικός φόβος στην σκέψη και μόνο ότι χρειάζεται ψυχολογική ή/και ψυχιατρική βοήθεια κάποιος.
Στην περίπτωση μίας παθολογικής ασθένειας την ευθύνη μπορεί να την έχει καταρχάς ο ίδιος ο ασθενής είτε με τις ” κακές συνήθειές” του είτε με την αναβλητικότητά του όσον αφορά τον προληπτικό ιατρικό του έλεγχο, ή ακόμα και εξαιτίας της “ατυχίας” του. Επίσης μπορεί να ευθύνονται και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Στην περίπτωση όμως μιας ψυχικής ασθένειας, ποιος ευθύνεται; Ευθύνονται οι συμπεριφορές των γονέων ή το τυχόν γονίδιο που κληροδότησαν στο παιδί τους; Ο χαρακτήρας του ασθενή που είναι αδύναμος και δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις δύσκολες καταστάσεις όπως οι υπόλοιποι “φυσιολογικοί” άνθρωποι; Ή το περιβάλλον του; Που και σε αυτή την περίπτωση αφού φταίνε οι άλλοι γιατί να πάει αυτός σε ειδικό; Επίσης, σε περίπτωση διάγνωσης κάποια παθολογικής πάθησης θα ακολουθήσει την προτεινόμενη φαρμακευτική αγωγή χωρίς διάθεση αμφισβήτησης. Στην περίπτωση, όμως, διάγνωσης ψυχικής διαταραχής πόσο εύκολο θα του είναι να αποδεχθεί τόσο την διάγνωση όσο και την προτεινόμενη ψυχοφαρμακευτική αγωγή; Και αν την δεχτεί, αυτό τον καθιστά “προβληματικό” ή ακόμα και “τρελό”;
Αρκετοί είναι αυτοί που έρχονται αντιμέτωποι με τις παραπάνω σκέψεις όταν τους προτείνεται να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας και υπό το βάρος αυτών θα αρνηθούν ακόμα και μία πρώτη επαφή με έναν ειδικό. Σύνηθες είναι, ωστόσο, να πηγαίνουν αρχικά, αλλά στο άκουσμα της αναγκαιότητας μιας θεραπείας μέσω συνεδριών ή/και φαρμακευτικής αγωγής (ακόμα και ήπιας) αντιδρούν και αρνούνται, μη γνωρίζοντας πως μπορεί να εξελιχθεί μία ψυχική ασθένεια χωρίς την σωστή διαχείριση της. Ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που ενώ ξεκινούν κανονικά την θεραπεία, στα πρώτα σημάδια βελτίωσης διακόπτουν με δικής τους πρωτοβουλία την θεραπεία πριν την ολοκλήρωση της, αυξάνοντας τις πιθανότητες επανεμφάνιση της, ίσως και σε υποτροπιάζουσα μορφή.
Λόγω έλλειψης γνώσεων σχετικά με το τι είναι οι ψυχικές παθήσεις (αίτια, αντιμετώπιση, εξέλιξη, υποτροπή κπλ) και ορισμένες φορές λόγω διαστρεβλωμένης πληροφόρησης, ο σύγχρονος άνθρωπος συνεχίζει να μην δίνει την δέουσα προσοχή στην προαγωγή της ψυχική υγείας τόσο της δικής του αλλά και των κοντινών του προσώπων. Μπορεί μάλιστα να μην ζητήσει ποτέ βοήθεια και να “βυθίζεται” μέρα με την μέρα σε ένα ψυχικό σκοτάδι, υπολειτουργώντας στην ζωή του και στην εργασία του, όντας ταυτόχρονα συναισθηματικά αποστασιοποιημένος από οικογένεια και φίλους.
Για του λόγου το αληθές, ευρήματα από πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξαν ότι το ποσοστό ανεργίας είναι υψηλότερο στους ενήλικες των ΗΠΑ που έχουν ψυχική ασθένεια (5,8%) σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν (3,6%). Τα άτομα με κατάθλιψη έχουν 40% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών και μεταβολικών παθήσεων από το γενικό πληθυσμό, και μάλιστα τα άτομα με σοβαρή ψυχική ασθένεια είναι σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν αυτές τις παθήσεις. Επίσης, η μέση καθυστέρηση μεταξύ της έναρξης των συμπτωμάτων ψυχικής ασθένειας και της θεραπείας της είναι τα 11 έτη.
Έντεκα ολόκληρα χρόνια υπό το βάρος μίας ψυχικής ασθένειας – όχι απαραίτητα βαριάς μορφής – που εμποδίζει αυτόν που πάσχει να λειτουργεί αποδοτικά στην καθημερινότητα του, να αξιοποιεί τις δυνατότητες και ικανότητες του στο μέγιστο και να απολαμβάνει την ζωή του. Ακόμα και αν τα πρώτα σημάδια υποδεικνύουν μία ήπιας μορφή κατάθλιψη ή αγχώδης διαταραχή παραδείγματος χάριν -που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί εύκολα σε αρχικό στάδιο – η αναβολή της θεραπείας της μπορεί να την καταστήσει σε χρόνια και πιο βαριάς μορφή. Καθιστώντας αντίστοιχα και την θεραπεία της πιο δύσκολη.
Η ζωή μπορεί να γίνει σκληρή. Οι προκλήσεις της ψυχικής υγείας επηρεάζουν τον καθένα διαφορετικά, και το να αναγνωρίζει κάποιος ότι χρειάζεται βοήθεια και μάλιστα να επιδιώξει να την λάβει, είναι ένα σημαντικό βήμα για την βελτίωση των παραπάνω στατιστικών. Η πρόληψη αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να μειωθεί η επιβάρυνση της ψυχικής υγείας.
Γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης:
Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη: 1034
Γραμμή SOS Αιγινητείου: 210-7222333
Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας (Άμεση ενημέρωση και επείγουσα συμβουλευτική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη για παιδιά και γονείς.): 1107
Συμβουλευτική κατευθύνσεων σε παιδιά, εφήβους, γονείς και εκπαιδευτικούς. 11525
Υποστήριξη σε εφήβους και νέους. 210 3638833
Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης για τον κορονοϊό: 10306
Γραμμή υποστήριξης και παρέμβασης στην κρίση για την πρόληψη των αυτοκτονιών: 1018 210 3417162-3
Συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη για εγκύους και θηλάζουσες νέες μητέρες: 210 9319054
Γραμμή κατά της Οικογενειακής Βίας «ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ». 210 9700814
Γραμμή υποστήριξης για ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τις οικογένειές τους. Υποστήριξη γύρω από θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. 11528
Συμπαράσταση και καθοδήγηση σε θέματα κατάχρησης αλκοόλ. Πρόληψη, πληροφόρηση, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, επιμόρφωση και κατάρτιση, τόσο σε γενικό πληθυσμό όσο και σε ειδικά κοινά, ακόμη και σε εφήβους. 210 6852660
Γραμμή στήριξης στο πένθος και στη σοβαρή ασθένεια. 210 6463622 & 2310 510010
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
(https://www.nami.org/mhstats).
