Καλή Ψυχική υγεία
«Πώς αισθάνεσαι;»
Πολλές φορές κάνουμε αυτή την ερώτηση ο ένας στον άλλο και συνήθως εννοούμε: «Πώς είσαι;» ή ακόμα και «Τι κάνεις;», με τις αυτόματες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα να είναι συνήθως πτυχές του «Καλά είμαι». Όμως αυτό που εννοούμε εδώ είναι: «Πώς αισθάνεσαι πραγματικά;»
Παρά το γεγονός ότι η συναισθηματική μας κατάσταση επηρεάζει βαθιά την ποιότητα της ζωής μας, πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουμε πώς αισθανόμαστε σε κάθε δεδομένη στιγμή ή ποια μπορεί να είναι η επίδραση του κάθε συναισθήματος. Οι περισσότεροι δε δίνουμε μεγάλη προσοχή στα συναισθήματά μας και προτιμούμε να μην τα εκφράζουμε, ώστε να μην γίνονται εμπόδιο κατά τη διάρκεια της ημέρας μας.
Δυστυχώς όμως, αυτό δεν είναι δυνατόν. Δεν είμαστε μηχανές, ούτε ρομπότ. Σκεφθείτε πώς αισθάνεστε όταν βρίσκεστε στην καλύτερη διάθεση. Πώς μπορείτε τότε να χαρακτηρίσετε τον εαυτό σας;
Στα καλύτερά μας, αισθανόμαστε θετικά, είμαστε χαρούμενοι, νιώθουμε αυτοπεποίθηση, ηρεμία, συγκέντρωση, ενθουσιασμό, είμαστε ανοιχτοί και αισιόδοξοι. Επίσης νιώθουμε πιο παραγωγικοί και έχουμε καλύτερες σχέσεις με τους γύρω μας.
Στα χειρότερά μας, συνήθως βιώνουμε τα αντίθετα συναισθήματα: αρνητικότητα, δυστυχία, αυτοαμφισβήτηση, ανυπομονησία, ευερεθιστότητα, αμυντικότητα και απαισιοδοξία. Νιώθουμε ότι η αίσθηση της προσωπικής μας αξίας βρίσκεται σε κίνδυνο, το όραμά μας στενεύει και η ενέργειά μας καταναλώνεται στην αυτοπροστασία.
Φανταστείτε ότι αισθάνεστε να παραμονεύει στο σκοτάδι μια σοβαρή απειλή για τη σωματική σας ακεραιότητα και στη συνέχεια καλείστε να λύσετε ένα πολύπλοκο πρόβλημα. Τί θα κάνετε; Σε αυτή την αντίδραση «μάχης ή φυγής», δύσκολα θα μπορούσατε να σκεφτείτε καθαρά ή δημιουργικά και θα ήταν ακόμη πιο δύσκολο να συνεργαστείτε αποτελεσματικά.
Οι περισσότεροι από εμάς κινούνται κατά μήκος του φάσματος μεταξύ καλύτερου και χειρότερου όλη την ημέρα, ανάλογα με το τι συμβαίνει γύρω μας.
Τα πιο διαδεδομένα ανέκφραστα συναισθήματα περιστρέφονται γύρω από τη δυστυχία.
Η δυστυχία δεν είναι ένα φαινόμενο της εποχής ή το μόνο πράγμα που αισθανόμαστε. Αυτό που φαίνεται να έχει αλλάξει στην ανθρώπινη εξέλιξη, μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο, είναι το διαπεραστικό, για τον εαυτό μας, αντίκτυπο των αυξημένων προσδοκιών στις ζωές μας, που οδηγεί σε άγχος, αβεβαιότητα και καταλήγει στην αίσθηση ότι όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μας καταβάλλουν.
Επομένως, ποια είναι η αξία του να κάνουμε τους ανθρώπους να εκφράσουν αυτό που πραγματικά αισθάνονται, αντί να διατηρούν τα πράγματα κρυφά και ήπια; Η απάντηση είναι ότι η αναγνώριση των συναισθημάτων μας έχει την τάση να μοιράζει το φορτίο τους και να μειώνει την επιβάρυνση που δημιουργούν. Ο ψυχολόγος Νταν Σίγκελ αναφέρεται σε αυτή την πρακτική ως «Ονομάστε τα, για να τα δαμάσετε».
Είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που δε γνωρίζουμε.
Η άρνηση ή αποφυγή των συναισθήματων, δεν τα κάνει να εξαφανίζονται, ούτε περιορίζει τις συνέπειές τους πάνω μας, ακόμα κι αν γίνεται χωρίς να έχουμε επίγνωση. Παρατηρώντας και αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά μας, μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε τις επιλογές που έχουμε για κάθε θέμα και πως θα το αντιμετωπίσουμε.
Τα συναισθήματα είναι μόλις μια μορφή ενέργειας τα οποία διαρκώς αναζητούν την έκφραση. Παραδόξως, το να μοιραζόμαστε με απλά λόγια αυτό που αισθανόμαστε, μας βοηθά στην καλύτερη διαχείριση ακόμα και των πιο δύσκολων συναισθημάτων. Με το να τα αποκαλούμε με το όνομά τους, τα αποδεχόμαστε και αναλαμβάνουμε την ευθύνη για αυτά, γεγονός που καθιστά λιγότερο πιθανό ότι θα διοχετευθούν εις βάρος των άλλων κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Πριν από αρκετές εβδομάδες, ένας από τους συναδέλφους μου βρισκόταν σε μία νέα ομάδα, τα μέλη της οποίας δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένα με την αναγνώριση των συναισθημάτων. Όμως, το πρώτο μέλος που ρωτήθηκε πώς αισθανόταν είπε: «Στην πραγματικότητα, αισθάνομαι λίγο αγχωμένος και δε μπορώ να εστιάσω στη συνεδρία. Άκουσα σήμερα το πρωί, ότι χθες το βράδυ η στέγη του σπιτιού μου κατέρρευσε εντελώς και ότι η γυναίκα και τα παιδιά μου ήταν μέσα».
Ευτυχώς, κανείς δεν τραυματίστηκε, αλλά υπάρχει αμφιβολία ότι μοιράζοντας αυτή την είδηση, οι προκύπτουσες ανησυχίες του, ήταν υγιείς και συνεπείς, αν μη τι άλλο επειδή ήταν ένα τέτοιο σημαντικό γεγονός; Οι επιπτώσεις αυτής της κατάθεσης συναισθημάτων ήταν μετασχηματιστικές σε ένα άλλο μέλος, το οποίο ήταν γενικά πολύ σκεπτικό σχετικά με την αξία της ανταλλαγής συναισθημάτων, στάση για την οποία συνήθως δεν άλλαζε γνώμη. «Τώρα το συνειδητοποίησα», είπε στα άλλα μέλη «πόσα πράγματα περνούν καθημερίνά στη ζωή μας χωρίς να λέγονται και ποιο είναι το κόστος τους, όταν τα κρατάμε μέσα μας».
Προς απογοήτευση μου, υπάρχουν ακόμη φορές όπου τα αρνητικά συναισθήματα με κατακλύζουν χωρίς να το γνωρίζω. Η επίδραση τους εμφανίζεται στον τόνο της φωνής μου ή στην επιλογή των λέξεων και η λύση μου είναι να στρέφομαι προς τους συναδέλφους μου για βοήθεια. Κάθε φορά που έχω την αίσθηση ότι μπορεί να αισθάνομαι αρνητικά συναισθήματα, έχω ζητήσει απλά να με ρωτούν «Πώς αισθάνεσαι;».
Αυτή η ερώτηση, είναι συνήθως το μόνο που χρειάζομαι, για να τα παρατηρήσω. Αμέσως μετά, είμαι σχεδόν πάντα έτοιμος να διαχειρίζομαι πιο ομαλά ό,τι συμβαίνει μέσα μου. Οπότε, εσείς, πώς αισθάνεστε;
Άρθρο του Tony Schwartz
