Άρθρα και Έρευνες
από την εργοθεραπεύτρια του “Θάλπος Αττικής” Βασιλική Μωραΐτη
Η εφηβεία είναι μια από τις σημαντικότερες περιόδους στην ζωή του ανθρώπου η οποία χαρακτηρίζεται από σημαντικές και ραγδαίες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ανάπτυξης. Σε γενικές γραμμές η εφηβεία θεωρείται πως ξεκίνα περίπου στα 12 έτη και ολοκληρώνεται περίπου στα 20 χρόνια. Οι αλλαγές που υφίσταται το άτομο σε αυτήν την περίοδο της ζωής αφορούν την σωματική, την γνωστική, την κοινωνική και την συναισθηματική του ανάπτυξη, ωστόσο στο κάθε φύλο οι αλλαγές αυτές μπορεί να εμφανίζονται με διαφορετικό τρόπο ή σε κάπως διαφορετικό χρόνο. Σε αυτό το άρθρο θα επικεντρωθούμε στις αλλαγές εκείνες που βιώνει το κορίτσι κατά το πέρασμα του από την παιδική στην εφηβική ηλικία.
Στα κορίτσια η έναρξη της εφηβείας συμβαίνει συνήθως λίγο νωρίτερα από ότι στα αγόρια, περίπου στην ηλικία των 9-10 ετών, (περίοδος πρώιμης εφηβείας), η οποία διαρκεί μέχρι περίπου τα 13 έτη, όπου εκεί παρατηρούνται και οι πρώτες σημαντικές μεταβολές στο σώμα. Η πιο σημαντική αλλαγή που βιώνει το κορίτσι σε αυτήν την περίοδο είναι η έναρξη της έμμηνου ρύσης. Σε πολλούς πολιτισμούς, η έναρξη της περιόδου σηματοδοτεί την μεταμόρφωση της σε γυναίκα και πολλές φορές γιορτάζεται με τελετές και τελετουργίες. Ωστόσο σε βιολογικό επίπεδο η έναρξη της εμμηνορρυσίας φέρνει πολλές ορμονικές αλλαγές, τις οποίες το κορίτσι καλείται να αντιμετωπίσει και να αποδεχτεί. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση στο ύψος και στο βάρος καθώς και ανάπτυξη των μαστών. Τέλος εμφανίζεται τριχοφυΐα και ακμή στο πρόσωπο και τα υπόλοιπα μέρη του σώματος.
Η συνειδητοποίηση των αλλαγών αυτών στην εμφάνιση δεν είναι μια εύκολη διαδικασία για το κορίτσι μιας και όλες αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν πολύ γρήγορα και γίνονται εμφανείς όχι μόνο από τις ίδιες αλλά και από τον κόσμο γύρω τους. Έτσι τα αισθήματα άγχους και ανασφάλειας είναι φανερά σε αυτήν την περίοδο αλλαγών, ιδιαίτερα όταν υπάρχει ελλιπής ενημέρωση από το περιβάλλον. Ακόμα, η σύγκριση με τα κορίτσια του ίδιου φύλου στο σχολικό περιβάλλον, που μπορεί να μην έχουν βιώσει ακόμα αυτές τις αλλαγές, μπορεί να κάνει το κορίτσι να αισθάνεται αμηχανία ή ντροπή μέσα στο κοινωνικό περίγυρο.
Άλλες αλλαγές στο συναισθηματικό-κοινωνικό τομέα την περίοδο της πρώιμης εφηβείας αφορούν την ανάγκη των εφήβων για περισσότερη αυτονομία από το οικογενειακό περιβάλλον και ενσωμάτωση σε ομάδες συνομηλίκων. Στην περίοδο αυτή οι πρώιμοι έφηβοι ξεκινούν να διαμορφώνουν την ταυτότητα τους και επιζητούν την αυτονομία τους. Ιδιαίτερα, ξεκινούν να εμπλέκονται σε ομάδες συνομηλίκων του ίδιου φύλου και μπορούν να επιλέγουν τις παρέες τους βάση κοινών ενδιαφερόντων (π.χ ρούχα, στυλ, χόμπι) ενώ μειώνεται η προσκόλληση στο οικογενειακό περιβάλλον, που μέχρι πρώτα ήταν χαρακτηριστική στην παιδική ηλικία. Μπορεί να γίνει εμφανής μια νέα αντίληψη της σεξουαλικότητας και να ξεκινήσει η εκδήλωση ενός πρώτου ενδιαφέροντος για το αντίθετο φύλο σε ένα πιο «πλατωνικό επίπεδο».
Από τα παραπάνω κατανοούμε πως αυτή η μεταβατική περίοδος από την παιδική στην εφηβική ηλικία αποτελεί ένα σημείο αναφοράς στην ανάπτυξη του κοριτσιού. Όλες αυτές οι σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές είναι αρκετά σύνθετες και γρήγορες για να διαχειριστεί μόνο του ένα κορίτσι. Σε αυτήν λοιπόν την προσπάθεια είναι παρά πολύ σημαντική η συμβολή τόσο του οικογενειακού περιβάλλοντος όσο και του σχολείου στην σωστή εκπαίδευση, ενημέρωση και στήριξη των κοριτσιών με στόχο την όσο το δυνατόν πιο ομαλή μετάβαση στην εφηβική περίοδο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Feldman, R. S. (2006). Development across the life span (4th ed.). Pearson Education New Zealand.
https://www.mottchildren.org/health-library/te7262
