Ψυχικές Διαταραχές
Το πείραμα του Κλαρκ, είναι η κορυφαία έρευνα του Αφροαμερικανού ψυχολόγου Κένεθ Κλαρκ και της γυναίκας του επίσης ψυχολόγου, Μάμι Κλαρκ, οι οποίοι έμειναν στην ιστορία για τις έρευνές τους γύρω από τα παιδιά.
Μάλιστα το 1954 στη δίκη που έμεινε γνωστή ως «Brown vs Board of Education» τα αποτελέσματα του πειράματος βοήθησαν στο να πεισθεί το Αμερικάνικο Ανώτερο Δικαστήριο ότι τα «χωριστά αλλά ίσα» σχολεία για αφρικάνικης καταγωγής παιδιά δεν ήταν στην πραγματικότητα ισότιμα αλλά ενάντια στη νομοθεσία. αυτή ήταν και η αρχή για το τέλος της νομοθεσίας γνωστής ως Τζιμ Κρόου.
Επροκειτο για μία σειρά νόμων η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1870, πέντε χρόνια μετά την λήξη του Αμερικανικού Εμφυλίου πολέμου.
Με τη δικαιολογία ότι τα τραύματα που χώριζαν Βορρά και Νότο έπρεπε να επουλωθούν ολοκληρωτικά, οι περισσότεροι λευκοί πολιτικοί εγκατέλειψαν την εκστρατεία προστασίας των Αφρικανοαμερικανών. Σε πολλές περιοχές της χώρας, οι τοπικές κυβερνήσεις είχαν δημιουργήσει ένα νομικό σύστημα που είχε ως στόχο την επανίδρυση μιας κοινωνίας βασισμένης στη λευκή υπεροχή. Το δικαίωμα ψήφου είχε απαγορευτεί για τους περισσότερους Αφρικανοαμερικανούς. Η νομοθεσία, ουσιαστικά διαχώριζε τους έγχρωμους από τους λευκούς όσον αφορά τα σχολεία, την κατοικία, την εργασία και τους δημόσιους χώρους.
Τι συνέβαινε στο πείραμα του 1939
Ο Κλαρκ και η γυναίκα του έβαζαν παιδιά αφρικανικής καταγωγής ηλικίας από έξι έως εννέα ετών να διαλέξουν ανάμεσα σε μια μαύρη και σε μία άσπρη κούκλα.
Οι κούκλες ήταν ολόιδιες με μόνη διαφορά την απόχρωση του δέρματός τους.
Επειτα τους έκανε τις ακόλουθες ερωτήσεις πάντα με την ίδια σειρά:
«Δείξε μου την κούκλα με την οποία θα ήθελες να παίξεις»
«Δείξε μου την κούκλα που θεωρείται καλή»
«Δείξε μου την κούκλα που θεωρείται “κακιά”»,
«Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με ένα λευκό παιδί»
«Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με ένα έγχρωμο»
«Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με παιδί νέγρου»
«Δείξε μου την κούκλα που σου μοιάζει»
Είναι σημαντικό εδώ να σημειώσουμε ότι οι λέξεις «νέγρος» αλλά και «έγχρωμος» μέχρι και την δεκαετία του 1960 ήταν πολύ οικείες στα παιδιά αφρικανικής καταγωγής.
Η τελευταία ερώτηση του ψυχολόγου ήταν η χειρότερη διότι τα παιδιά αναγνώριζαν στην κούκλα με το σκούρο δέρμα τον εαυτό τους ενώ την ίδια ώρα τα περισσότερα από αυτά είχαν επιλέξει αυτή ακριβώς την κούκλα ως την κούκλα που θεωρείται «κακιά».
Το 1950 το 44% επέλεξαν ότι η άσπρη κούκλα είναι αυτή που τους μοιάζει. Σε προηγούμενα τεστ ωστόσο πολλά παιδιά αρνούνταν να διαλέξουν κάποια κούκλα ή άρχιζαν να κλαίνε και να τρέχουν.
Σε μια από τις μελέτες του ο Κλαρκ έκανε το πείραμα σε 300 παιδιά σε διαφορετικές περιοχές στη χώρα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που πήγαιναν σε σχολεία διαχωρισμένα με βάση τη φυλή, ήταν πιο σύνηθες να διαλέγουν την άσπρη κούκλα ως την πιο καλή.
Για το τεστ που χρησιμοποιήθηκε στη δίκη «Brown vs Board» ο Κλαρκ είχε ρωτήσει 16 παιδιά αφρικάνικης καταγωγής το 1950 της επαρχίας Κλάρεντον, της Νότιας Καρολίνα.
Από αυτά το 63% απάντησαν ότι η άσπρη κούκλα ήταν η καλή και αυτή που θα ήθελαν να παίξουν.
Ο Κλαρκ επίσης είχε ζητήσει από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τους εαυτούς τους και τα περισσότερα ζωγράφισαν το χρώμα τους δέρματος τους σε ένα τόνο του καφέ αισθητά πιο ανοιχτό από την πραγματικότητα.
Όπως αναφέρει το tvxs.gr το 2005 η Κίρι Ντέιβις επανέλαβε το πείραμα στο Harlem ως ένα κομμάτι της ταινίας μικρού μήκους «Ένα Κορίτσι Σαν Εμένα».
Η Ντέιβις ρώτησε 21 παιδιά εκ των οποίων το 71% απάντησε ότι η άσπρη κούκλα ήταν η καλή.
Όπως δήλωσε η Ντέιβις μπορεί το δείγμα να μην ήταν μεγάλο όμως ήταν σοκαριστικό το πόσο εύκολα τα παιδιά επέλεξαν την λευκή.
Το 2009 μετά την εκλογή του Μπάρακ Ομπάμα σε πρόεδρο της Αμερικής, η εκπομπή «Καλημέρα Αμερική» του ABC επανέλαβε το τεστ σε μικρότερη φυσικά κλίμακα.
Ρωτήθηκαν 19 παιδιά αφρικάνικης καταγωγής από το Νόρφλοκ, της Βιρτζίνια.
Αυτή τη φορά οι απαντήσεις ήταν διαφορετικές. Τα παιδιά πια απαντούσαν «και οι δύο» ή και «καμία». Οι άνθρωποι του ABC σημείωσαν είναι πια δύσκολη η σύγκριση των απαντήσεων με αυτά τα νέα δεδομένα.
Ταυτόχρονα άλλαξαν τη σειρά της τελευταίας ερώτησης κάνοντας το έτσι πολύ πιο εύκολο να απαντηθεί: Τα παιδιά απάντησαν κατά 88% ότι η μαύρη κούκλα τους έμοιαζε περισσότερο.
Ενώ προσθέτοντας την ερώτηση «Ποια κούκλα είναι η πιο όμορφη;» τα αγόρια απάντησαν «και οι δύο» ενώ τα κορίτσια σε ένα ποσοστό 47% απάντησαν ότι η άσπρη η πιο όμορφη.
