Άρθρα και Έρευνες
Γράφει η Ράνια Φιλοπούλου
«Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την αντίληψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν» έχει πει ο Επίκτητος και εάν αναλογιστούμε τί μας στρεσάρει στην καθημερινότητα μας, είναι πολύ πιθανό να γνέψουμε καταφατικά.
Τα ερευνητικά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο αποτυπώνουν ξεκάθαρα ότι το στρες αποτελεί σήμερα μια σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση έντασης την οποία βιώνει ο γενικός πληθυσμός σε μεγάλο βαθμό και έκταση. Είναι μέρος της καθημερινότητας μας, εμφανίζει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία μας και μας αφορά όλους, ανεξαρτήτως χαρακτηριστικών.
51% των ενηλίκων που υποφέρουν από χρόνιο στρες εμφανίζουν συμπτώματα κόπωσης – American Institute of Stress
20% πιο πιθανόν να εμφανίσουν καρδιαγγειακές νόσους όσοι βρίσκονται σε κατάσταση συνεχούς στρες – Hopkins Medicine
13% των παιδιών θα αναπτύξει κάποια αγχώδη διαταραχή λόγω του στρες – Study.com
49% των νέων μεταξύ 18 και 24 ετών βιώνουν έντονα επίπεδα στρες λόγω της σύγκρισης του εαυτού τους με άλλους – Mental Health Foundation
48% των εργαζομένων δεν μπορούν να κοιμηθούν το βράδυ – American Institute of Stress
79% των γυναικών αναφέρουν τα χρήματα ως σημαντική πηγή στρες – American Psychological Association
50% υψηλότερο δείκτη θνησιμότητας εμφανίζουν τα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση συνεχούς στρες – Journal of Aging Research
75% έως 90% των ιατρικών επισκέψεων στην Αμερική σχετίζονται με κάποιον τρόπο με το στρες –American Institute of Stress
13.5 εκατομμύρια ημέρες εργασίας στην Ευρώπη χάνονται ετησίως λόγω των επιπτώσεων του στρες – American Institute of Stress
Το στρες ως φυσική αντίδραση για ανταπόκριση ή προσαρμογή του σώματος στην αλλαγή, η λεγόμενη αντίδραση flight or fight (τρέξε ή αγωνίσου) κατά τον Walter Bradford Cannon, αποτελεί στοιχείο απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπου. Είναι εκείνη η σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική διεργασία, η οποία μας κινητοποιεί απέναντι για παράδειγμα σε έναν κίνδυνο. Εάν δω απέναντι μου μια τίγρη, σε πολύ άμεσο χρόνο, προετοιμάζομαι να αμυνθώ ή να επιτεθώ (χτυπά μέσα μου ο συναγερμός «να τρέξω ή να αγωνιστώ, να τρέξω ή να αγωνιστώ…»). Εφόσον ολοκληρωθεί η απόκριση μου, χρειάζομαι περίπου 90 λεπτά για να επανέλθει ο οργανισμός μου σε φυσιολογικά επίπεδα λειτουργιών. Και κάπως έτσι το στρες θα έχει σώσει τη ζωή μου από την τίγρη, ελπίζω! Άρα, σε αυτή την περίπτωση το στρες λειτουργεί θετικά για εμάς, μας βοηθάει να επιβιώσουμε από απρόσμενες αλλαγές ή κινδύνους.
Ωστόσο, μέσα στις σύγχρονες συνθήκες ζωής φαίνεται ότι οι περισσότεροι βρισκόμαστε σε ένα διαρκή συναγερμό, «να τρέξω ή να αγωνιστώ, να τρέξω ή να αγωνιστώ…». Και μάλιστα η τίγρης απέναντι μας παίρνει διαφορετικές και πολλές μορφές. Οικονομικές υποχρεώσεις, πολλαπλοί ρόλοι και οι αντίστοιχες ευθύνες, κοινωνικές συνθήκες και κρίσεις, τεχνολογική ασφυξία και διαπροσωπική ανυπαρξία μας οδηγούν σταδιακά σε μια κατάσταση συνεχούς και χρόνιου άγχους. Και αυτό είναι ένα άγχος το οποίο παραμένει περισσότερο από 90 λεπτά, το συνηθίζουμε, το καταπιέζουμε ή ακόμα το τρέφουμε, το κάνουμε κτήμα μας. Είναι το δικό μας άγχος. Είναι αυτού του είδους το στρες που φθείρει την σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική μας υγεία όταν καθίσταται ανεξέλεγκτο και μας κυριεύει.
Έτσι λοιπόν, γυρνώντας στο ρητό του Επίκτητου, θα λέγαμε ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής εν πολλοίς είναι και ο διαμορφωτής της αντίληψης μας. Μιας συλλογικής αντίληψης που χαρακτηρίζει την εποχή μας και οδηγεί στα συντριπτικά δεδομένα για το στρες, όπως αυτά που ενδεικτικά αναφέρονται παραπάνω. Ποιες είναι όμως εκείνες οι συνθήκες της ζωής που γεννούν το στρες στην καθημερινότητα μας;
Είμαστε συνεχώς online
Η συνεχής σύνδεση με το διαδίκτυο αποτελεί ένα σύγχρονο δεδομένο, το οποίο πέρα από τις διευκολύνσεις που παρέχει δημιουργεί σημαντικά προβλήματα. Τα email για τη δουλειά καταφθάνουν 24/7, παρακολουθούμε συνεχώς τις ζωές άλλων με αποτέλεσμα να θέτουμε τον εαυτό μας σε μια διαρκή σύγκριση, παθητικά λαμβάνουμε καταιγιστική και όχι πάντα ορθή ενημέρωση και έχουμε ξεχάσει πως είναι να επικοινωνούμε πρόσωπο με πρόσωπο.
Προσπαθούμε υπερβολικά
Η ανάγκη μας να ταιριάξουμε με τον κόσμο γύρω μας και να βρούμε τη δική μας θέση σε αυτόν μας κάνει να θέλουμε να δείχνουμε πολυάσχολοι επαγγελματίες, οργανωμένοι γονείς, περιπετειώδεις ταξιδιώτες, δημιουργικές ιδιοφυΐες, αθλητικοί και ενεργοί. Η προσπάθεια να ταιριάξουμε με τα πρότυπα γίνεται εξοντωτική και τις περισσότερες φορές καταλήγουμε είτε να δείχνουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που είμαστε, είτε να εγκλωβιζόμαστε σε ένα ατέλειωτο κυνήγι αυτού που θέλουμε να γίνουμε.
Δεν θέτουμε προτεραιότητες
Θέλουμε να πετύχουμε σε όλα, κάνουμε λίγο από όλα και στο τέλος καταφέρνουμε να αισθανθούμε ικανοποίηση για ακόμα λιγότερα. Φοβόμαστε να επιλέξουμε που θα επενδύσουμε τον χρόνο μας και την ενέργεια μας, θεωρώντας ότι είναι μη αποδεκτό να αφοσιώνεσαι κατά περίπτωση σε κάτι και όταν πραγματικά δίνουμε προτεραιότητα σε κάτι αισθανόμαστε ενοχές για αυτό που αφήσαμε πίσω.
Επιλέγουμε συχνά τους λάθους τρόπους αποσυμφόρησης και πιο σπάνια τους σωστούς
Αλκοόλ, κάπνισμα, λιπαρές τροφές, η παθητικότητα του καναπέ αποτελούν την ψευδή διαφυγή από το καθημερινό στρες που συχνά επιλέγουμε, μια «εύκολη» λύση. Ενώ τις λύσεις που πραγματικά μας ωφελούν τις θυμόμαστε περιστασιακά και μετά τις ξεχνάμε γιατί δεν έχουμε τον χρόνο ή την οικονομική δυνατότητα, να τις διατηρήσουμε. Είναι όμως τόσο δύσκολο να πάμε για έναν περίπατο, να αφιερώσουμε μία ώρα μέσα στην ημέρα μας για να φροντίσουμε τον εαυτό μας όπως επιθυμεί ο καθένας, να σταθούμε κοιτώντας μέσα μας, ώστε πραγματικά να ακούσουμε τον εαυτό μας;
Ζούμε σε ανθυγιεινό περιβάλλον
Από τον θόρυβο, την οπτική φασαρία και την ατμοσφαιρική ρύπανση ζούμε σε συνθήκες που μας προκαλούν συνεχή διέγερση και μας στερούν την ευκαιρία να ηρεμήσουμε, να εστιάσουμε, να απολαύσουμε.
Ας πάρουμε λοιπόν τον χρόνο που χρειαζόμαστε για να αναλογιστούμε ποιες είναι οι καταστάσεις εκείνες που μας στρεσάρουν και πώς μπορούμε να αλλάξουμε την προσωπική μας αντίληψη ώστε να κάνουμε τη θετική αλλαγή στη ζωή μας. Οι μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα μπορούν πραγματικά να μας βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση του στρες και στο να βιώσουμε τη ζωή ως αυτό που πραγματικά είναι, μια ευλογία.
Πηγές:
Stress Awareness Month April 2021 – Regain Connection, Certainty and Control
29 Disturbing Stress Statistics & Facts to Check Out in 2022
https://theskillcollective.com/blog/modern-life-causes-stress
