Η σημασία της νοσταλγίας

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη

 

Ετυμολογικά, η λέξη νοσταλγία σημαίνει ο πόνος της επιστροφής. Είναι σύνθετη λέξη, από το άλγος (πόνος) και τη λέξη νόστος (επιστροφή/επαναπατρισμός). Η νοσταλγία, λοιπόν, είναι εκείνο το συναίσθημα που έχουμε όταν σκεφτόμαστε το παρελθόν, συνήθως για μια συγκεκριμένη περίοδο ή μέρος, αλλά και γενικότερα όταν σκεφτόμαστε παλιές καλύτερες μέρες. Μπορεί να νιώσουμε νοσταλγία, όταν ξαναπιάσουμε μετά από καιρό τα παλιά σχολικά μας βιβλία, όταν επισκεφτούμε ένα σπίτι που έχουμε ζήσει παλιότερα, όταν ακούσουμε ένα συγκεκριμένο τραγούδι ή ακόμα και όταν μυρίσουμε ένα παλιό άρωμα. Όλες μας οι αισθήσεις ξυπνούν μέσα μας μνήμες από το παρελθόν και ξεκινάμε ένα γλυκόπικρο ταξίδι αναπόλησης. 

Όλοι είμαστε νοσταλγικοί κατά καιρούς αλλά υπάρχουν περίοδοι στη ζωής μας που η νοσταλγία μπορεί να γίνει εντονότερη και συχνότερη. Η νοσταλγία είναι συχνός σύντροφος μας όταν περνάμε αλλαγές. Οι μεταβάσεις στη ζωή μας και το σοκ της αλλαγής ξυπνούν πολλές φορές μνήμες απλούστερων χρόνων. 

Η ενηλικίωση, ως ένα σημαντικό αναπτυξιακό στάδιο όπου πραγματοποιούνται μεγάλες αλλαγές, όπως η μετακόμιση από το πατρικό σπίτι για σπουδές, η εργασία και αργότερα ο γάμος, φέρνει έντονα το συναίσθημα της νοσταλγίας και μέσα από αυτό το συναίσθημα, που λειτουργεί σαν άγκυρα με το παρελθόν, γίνονται διαχειρίσιμες οι αλλαγές και οι μεταβάσεις.     

Επίσης, το συναίσθημα της νοσταλγίας μπορεί να ξυπνήσει κατά τη διάρκεια των εορταστικών περιόδων. Νοσταλγικές αναπολήσεις από παλιές εορταστικές στιγμές με αγαπημένα πρόσωπα, που δεν είναι πια κοντά μας και μας λείπουν, βοηθούν τη διαδικασία του πένθους. Μπορεί να μην είναι δίπλα μας σε φυσικό επίπεδο, αλλά μέσω της νοσταλγίας και της επαναφοράς καλών αναμνήσεων συνδεόμαστε μαζί τους.  

Η νοσταλγία έχει στενή σχέση με τη μοναξιά. Η γνώση ότι το παρελθόν έχει φύγει ανεπιστρεπτί είναι η πικρή πλευρά της νοσταλγίας, όμως ταυτόχρονα η νοσταλγία μας συνδέει με ανθρώπους και τόπους, μειώνοντας τις αρνητικές σκέψεις που φέρνει η μοναξιά και οι γλυκές μας αναμνήσεις μας προστατεύουν από την απόλυτη απελπισία. Η αναπόληση ευτυχισμένων στιγμών, αποδεικνύει σε έναν μοναχικό άνθρωπο με κατάθλιψη ότι έχει ζήσει και ευτυχισμένες στιγμές στη ζωή του και του επιτρέπει να ξεφύγει έστω και λίγο από την εστίαση του στην καθημερινή αρνητικότητα.  

Όταν γινόμαστε νοσταλγικοί, έρευνες δείχνουν (2), ότι βελτιώνεται η διάθεσή μας. Οι έρευνες (2) επίσης αναφέρουν ότι η νοσταλγία μειώνει το υπαρξιακό άγχος, αυξάνει τη διάθεση για κοινωνική δικτύωση και μας κάνει να πιστεύουμε ότι η ζωή μας έχει σκοπό, αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή μας. 

Η νοσταλγία λοιπόν, λειτουργώντας ως η άγκυρα μας με ένα ευχάριστο παρελθόν, μας δίνει ένα λόγο να επιζητούμε ένα μέλλον με νόημα. 

 

Βιβλιογραφία

(1) https://www.psychologytoday.com/us/blog/hide-and-seek/201411/the-meaning-nostalgia 

(2) https://psychcentral.com/blog/the-benefits-of-nostalgia/