Άρθρα και Έρευνες
Από την Ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, τα Χριστούγεννα είναι η εποχή του χρόνου που πολλοί άνθρωποι βιώνουν θλίψη και μελαγχολία (Christmas Blues). Για τα άτομα που ήδη πάσχουν από κάποια μορφή κατάθλιψης, αυτές οι μέρες είναι ιδιαίτερα ανυπόφορες, αλλά αυτές οι μέρες μπορεί να είναι ιδιαιτέρα δύσκολες ακόμα και για ορισμένους που δεν πάσχουν από κάποιο είδος ψυχοπαθολογίας.
Οι γιορτές φαίνεται να πυροδοτούν την διαδικασία ανά-στοχασμού και συλλογισμού, όπου αναγκαζόμαστε πολλές φορές να έρθουμε αντιμέτωποι με τις βαθύτερες επιθυμίες και ανάγκες μας τις οποίες φροντίζουμε να τις κρύβουμε πολύ καλά πίσω από το βάρος της καθημερινότητας. Κυρίως, όμως, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον ίδιο μας τον εαυτό και την πορεία της ζωής μας ως τώρα.
Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, ως «ημέρες αγάπης και χαράς», «επιβάλλεται» να τις περνάμε με τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Οι κοινωνικές αυτές επιταγές είναι πηγή άγχους για πολύ κόσμο, που μπορεί να μην αισθάνεται χαρούμενος, να μην είναι σε εορταστική διάθεση, ή να μην επιθυμεί την συναναστροφή με συγγενείς, γεγονός που αποτελεί μορφή κοινωνικής πίεσης.
Οι διακοπές συμβολίζουν τον χρόνο που οι άνθρωποι βρίσκονται μαζί, εξηγεί η Susan Apollon (Touched by the Extraordinary, 2010). Οι γιορτές αντιπροσωπεύουν χιλιάδες αναμνήσεις που έχουν συσσωρευτεί στη ζωή μας και είτε ελπίζουμε να συνεχίσουμε να ζούμε τέτοιες στιγμές είτε να ζήσουμε καλύτερες. Συνήθως η έλλειψη ερωτικού συντρόφου ή οι τυχόν προσδοκίες για «τέλεια» Χριστούγεννα που δεν επαληθεύονται, αποτελούν την πιο συνήθη αιτία μελαγχολίας. Σε συνδυασμό με ένα δυσάρεστο, ίσως, απολογισμό χρονιάς όπου αναλογιζόμαστε απώλειες και απογοητεύσεις, σωστές και λάθος επιλογές, «κέρδη και ζημίες» της χρονιάς που φεύγει προκαλούν έντονο άγχος, θλίψη, θυμό και αίσθημα κατωτερότητας.
Η μοναξιά αποτελεί «αγκάθι» τα Χριστούγεννα, κυρίως για όσους έχουν χάσει πρόσφατα αγαπημένα τους πρόσωπα, διότι οι αναμνήσεις των προηγούμενων γιορτών υπενθυμίζουν πιο έντονα την απώλεια, αλλά και για όσους δεν έχουν οικογένεια να περάσουν μαζί τις κατ’ εξοχήν «οικογενειακές γιορτές». Έτσι, λοιπόν, τα άτομα αυτά, που η μοναξιά τους επισκιάζει το γιορτινό κλίμα, προτιμούν να αποσύρονται και να απομονώνονται και πολλές φορές, μάλιστα, συνηθίζουν να καταφεύγουν στο φαγητό ή αλκοόλ προσπαθώντας να εκτονώσουν τα δυσάρεστα συναισθήματα.
Η οικονομική κρίση, από την άλλη, έχει δυσχεράνει αυτή την κατάσταση. Η εμπορευματοποίηση των γιορτών αγχώνει τους περισσότερους, και κυρίως τους γονείς που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες εορταστικές απαιτήσεις. Σε αυτή την περίπτωση είναι πιο εποικοδομητικό να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση αυτή σαν ευκαιρία να εκτιμήσουμε την αξία του να είμαστε υγιείς και να έχουμε ανθρώπους που μας αγαπάνε δίπλα μας, και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ανθρώπινες σχέσεις υπερτερούν των υλικών αγαθών.
Σημαντικό ρόλο στο πως αντιμετωπίζει ο καθένας μας αυτές τις μέρες αποτελεί και ο χαρακτήρας μας (εξωστρεφής – εσωστρεφής), καθώς και τι νόημα έχουμε δώσει στις γιορτές, πχ ευκαιρία για ταξίδια, δώρα, ποτό, ξενύχτι, ξεκούραση, κλπ.
Εάν, λοιπόν, έχετε ανθρώπους που βρίσκονται υπό έντονη συναισθηματική φόρτιση λόγω των ημερών, προσπαθήστε να τους παροτρύνετε να έρχονται στις συγκεντρώσεις σας χωρίς όμως να τους πιέζετε να συμμετέχουν σε συζητήσεις και δραστηριότητες εφόσον δεν επιθυμούν. Το σημαντικό είναι να τους υπενθυμίζετε με διακριτικό τρόπο ότι είστε παρόντες για αυτούς.
Εάν, όμως, βρίσκεστε οι ίδιοι υπό το βάρος της μελαγχολίας των γιορτών, επιδιώκετε να βρεθείτε με κόσμο αυτές τις μέρες, όσο δύσκολο και αν σας είναι. Δεν ισχύει ο άγραφος κανόνας ότι, επειδή είναι γιορτές, οφείλετε να έχετε την αντίστοιχη διάθεση. Μπορείτε να αποδεσμεύσετε το εαυτό σας από την άρρητη επιταγή των ονειρεμένων Χριστουγέννων. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι είναι καλό να περάσετε τις μέρες αυτές μέσα στη θλίψη και στη γκρίνια. Αντί να εστιάζετε σε αυτά που δεν έχετε, επικεντρωθείτε σε αυτά που έχετε και νιώστε ευγνωμοσύνη για αυτά, αποφεύγοντας τις συγκρίσεις με τους άλλους. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι η επικοινωνία και η ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων με ανθρώπους που νιώθετε οικεία. Δείτε το σαν μια ευκαιρία να νιώσετε καλύτερα και με αυτό τον τρόπο θα αυξήσετε τις πιθανότητες να περάσετε όντως όμορφα!
PHOTO CREDIT: Annie Spratt
