Καλή Ψυχική υγεία
από τις ψυχολόγους του “Θάλπος” Εύη Τσικρικού και Μυρτώ Τσόμπο
Ο εθελοντισμός ωφελεί και επιβραβεύει αυτόν που τον προσφέρει δίνοντας στο άτομο την ικανοποίηση του «δούναι» και καλλιεργώντας το αγαθό της ανιδιοτέλειας. Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι δρα αρκετά ευεργετικά ως λειτουργική στρατηγική διαχείρισης αρνητικών συναισθημάτων και δη του άγχους και του στρες. Μάλιστα, η θετική σκέψη και μόνο της προσφοράς ενεργοποιεί σημεία του εγκεφάλου που συνδέονται με το αίσθημα ικανοποίησης. Ακόμα, στις περιπτώσεις που γίνεται πραγματικά αλτρουιστικά χωρίς κάποια προσωπική ιδιοτέλεια, αναπτύσσει την ενσυναίσθηση και εν γένει τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Εστιάζοντας στον χώρο της ψυχικής υγείας, μπορεί κάποιος που το επιθυμεί να δώσει λίγο από τον πολύτιμο χρόνο του και να προσφέρει στον τομέα της έρευνας και της εφαρμοσμένης ψυχολογίας. Επειδή όμως πρόκειται για ένα “ευαίσθητο” πλαίσιο, ο εθελοντής, που δεν το κάνει για εκπαιδευτικούς λόγους, καλό θα ήταν να έχει μεριμνήσει να ενημερωθεί για τις βασικές αρχές που διέπουν την επιστήμη της ψυχολογίας, ώστε να έρθει στο πλαίσιο συνειδητοποιημένος για την επιλογή του αυτή.
Κάποιες ιδέες που θα μπορούσαν να κατευθύνουν τον εθελοντή στο κομμάτι της ψυχικής υγείας είναι οι ακόλουθες:
• Ευαισθητοποίηση του κόσμου σε ζητήματα ψυχικής υγείας με συμμετοχή και κοινοποίηση ψυχοκοινωνικών προγραμμάτων πρόληψης, παρέμβασης και αποκατάστασης (πχ ψυχοεκπαιδεύσεις σε πάσχοντες και τις οικογένειές τους, προγράμματα αποασυλοποίησης, αγωγή της κοινότητας σε ζητήματα ψυχικής υγείας, σεμινάρια επιμορφωτικού χαρακτήρα, ομιλίες, διανομή φυλλαδίων ενημέρωσης στο γενικό πληθυσμό κ.α.)
• Αρωγή σε επιδημιολογικές έρευνες που στοχεύουν στη πρόληψη της απόκλισης, κάτι που γίνεται αρκετά στη Κοινοτική Κλινική Ψυχολογία.
• Εθελοντισμός σε συμβουλευτικά κέντρα, κέντρα απεξάρτησης, κέντρα αποκατάστασης και δομές ψυχικής υγείας.
• Διεξαγωγή ομάδων ανάλογα τις δεξιότητες, τα ταλέντα και την εκπαίδευση των εθελοντών. Παράδειγμα αποτελούν ομάδες βιβλίου, ομάδα έκφρασης και επικοινωνίας, ομάδα μαγειρικής, ομάδα κηπουρικής, ομάδα μουσικής και εκμάθησης μουσικού οργάνου, ομάδα εικαστικών και ζωγραφικής, μαθήματα ελληνικής ή ξένης γλώσσας, ομάδα άθλησης, ομάδα δημιουργικής απασχόλησης και δημιουργικής γραφής κ.α. Αρκετοί φορείς ψυχικής υγείας δέχονται εθελοντές οι οποίοι θα μπορούν να συντονίσουν και να τρέξουν ομάδες ποικίλης θεματολογίας και περιεχομένου.
• Υποστήριξη στην διοργάνωση και συντονισμό εκπαιδευτικών και ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς και επιστημονικών δράσεων.
• Εμψυχωτές και συνοδοί σε αντικαρκινικά και ογκολογικά νοσοκομεία.
• Εθελοντές ψυχολόγοι μπορούν να προσφέρουν τηλεφωνική υποστήριξη σε φορείς που λειτουργούν με παράλληλη γραμμή υποστήριξης.
• Διοικητική και γραμματειακή υποστήριξη σε φορείς ψυχικής υγείας.
Πολύ σημαντικό είναι να το υποστηρίξει δημοσίως με την ευρέως διαδεδομένη πλέον χρήση των social media, είτε με reposts, είτε με την δημοσίευση της δικής του προσωπικής ιστορία από την εμπειρία που αποκόμισε από τον εθελοντισμό στον χώρο της ψυχικής υγείας. Με αυτόν τον τρόπο θα συνεισφέρει τόσο στην προώθηση του έργου του εκάστοτε φορέα που παρέχει υπηρεσίες ψυχικής υγείας, όσο και στην καταπολέμηση τους στίγματος που καταδιώκει ακόμα και σήμερα τις ψυχικές ασθένειες.
Και αν κάποιος θέλει να προσφέρει αλλά δεν διαθέτει τον χρόνο, μπορεί απλά να είναι κοντά στους δικούς του ανθρώπους που είτε πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή ή απλά δυσκολεύονται πολύ στην διαχείριση της ζωή στους και είναι δυσλειτουργικοί. Η ασφάλεια που θα τους παρέχει η αίσθηση ότι θα είναι πάντα κοντά τους να τους συμπαρασταθεί, σε συνδυασμό με την ενεργό ακρόαση (χωρίς άσκηση κριτικής), μπορεί να συμβάλλει θετικά στην ψυχική τους υγεία.
