Αυτοπραγμάτωση

από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη

Πότε ο άνθρωπος αυτοπραγματώνεται; Όταν νιώθει εσωτερικά πλήρης; Όταν έχει φτάσει το απόλυτο δυναμικό των δυνατοτήτων του; Και τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Η αυτοπραγμάτωση είναι ένα ταξίδι διαρκούς ανάπτυξης σωματικών, πνευματικών δυνατοτήτων και αυτό-βελτίωσης που στηρίζεται στην αυτογνωσία. Η πρώτη αναφορά στον όρο αυτό γίνεται από τον Γερμανό ψυχίατρο Κερτ Γκολντσταιν, όμως, δυο μεγάλοι θεωρητικοί του χώρου της ψυχολογίας εξήγησαν και ανέλυσαν την αυτοπραγμάτωση και αξίζει να δούμε τι έχουν πει.

Ο Αμερικανός ψυχολόγος Καρλ Ρότζερς πρακτικά εξήγησε ότι ο στόχος του ανθρώπου είναι να διώξει τα προσωπεία του, αυτά που φοράει για να είναι αρεστός στους άλλους και να αρχίζει να βιώνει ελεύθερα εμπειρίες και συναισθήματα έτσι ώστε να εξελίξει ανεκμετάλλευτες πλευρές του εαυτού του αποκτώντας ταυτόχρονα αυτό-επίγνωση και αυτό-πεποίθηση. (1) Ο Ροτζερς απορρίπτει τον ντετερμινισμό τονίζοντας πως ο άνθρωπος εκπληρώνει τον ύψιστο προσωπικό στόχο του με το να εξελίσσεται με τον δικό του τρόπο και σύμφωνα με τη δική του προσωπικότητα. Όταν ο πραγματικός εαυτός, δηλαδή η συμπεριφορά και η εικόνα του, συμφωνούν με τον ιδεατό, ιδανικό εαυτό του, τότε υπάρχει και ψυχική ισορροπία, αντίθετα αν οι δυο εαυτοί είναι ασύμβατοι τότε δημιουργούνται προβλήματα ψυχοπαθολογικής φύσης. 

Ο Αμερικανός ψυχολόγος Αβραάμ Μάσλοου θεωρεί τον άνθρωπο αποκλειστικά υπεύθυνο για τη μοίρα του και δημιούργησε τη γνωστή πυραμίδα ιεράρχησης αναγκών. Στη βάση της, βρίσκονται οι βασικές  ανάγκες επιβίωσης (νερό, σίτιση, ύπνος, σεξ, οξυγόνο) αμέσως μετά τοποθέτησε την ανάγκη της ασφάλειας (υγεία, εργασία, αποφυγή κινδύνων) και μετά τις κοινωνικές ανάγκες (αγάπης, στοργής, την ανάγκη του ανήκειν) έπειτα τοποθέτησε τις ανάγκες εκτίμησης (αποδοχή, κύρος, αναγνώριση, φήμη) και τέλος την ανάγκη αυτοπραγμάτωσης ως αίσθημα πληρότητας και ολοκλήρωσης. Ο Μάσλοου πίστευε πως για να φτάσεις στην κορυφή αυτής της πυραμίδας θα πρέπει να έχεις τις χαμηλότερες ανάγκες σου καλυμμένες. Μεταγενέστεροι ερευνητές προσέθεσαν τροποποιήσεις και μερικοί αμφισβήτησαν και την συγκεκριμένη ιεράρχηση, παρόλα αυτά στο επίκεντρο παραμένει η βαθιά ανάγκη ολοκλήρωσης. (2)  

Το ταξίδι μπορεί να είναι μοναδικό αλλά κάποια χαρακτηριστικά της αυτοπραγμάτωσης μπορεί να συμπεριλαμβάνουν την εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη, την αυτό-αποδοχή και την αποδοχή των άλλων, την αυθεντικότητα, τη γαλήνη και τον ανθρωπισμό, τη δημιουργικότητα και την ορθή κρίση, την αγάπη προς τη φύση και τον συνάνθρωπο, την απόρριψη της ζήλιας και τις βαθύτερες και ουσιαστικότερες διαπροσωπικές σχέσεις.     

Ας προσπαθήσουμε να μάθουμε λοιπόν καλά τον εαυτό μας και να αναζητήσουμε εκείνους τους τρόπους και τα μέσα έτσι ώστε να πραγματώσουμε αυτό που είμαστε. Ο Μάσλοου είπε: «Αν σχεδιάζεις να είσαι κάτι πολύ λιγότερο από αυτό για το οποίο είσαι ικανός, τότε θα είσαι δυστυχισμένος για το υπόλοιπο της ζωής σου» (3)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 

1.Ιωσηφίδη, Π. & Ιωσηφίδης, Ι (2002) .Η προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers στο Ποταμιάνος, θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική, 5η έκδοση αναθεωρημένη. Αθήνα: ελληνικά γράμματα.

2.Kenrick, D. T., Griskevicius, V., Neuberg, S. L., & Schaller, M. (2010). Renovating the Pyramid of Needs: Contemporary Extensions Built Upon Ancient Foundations. Perspectives on psychological science : a journal of the Association for Psychological Science, 5(3), 292–314.

3. Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review 50 (4) 370-396.

Mittelman W. Maslow’s Study of Self-Actualization: A Reinterpretation. Journal of Humanistic Psychology. 1991;31(1):114-135.

Photo by Sirisvisual on Unsplash