Η ψυχική υγεία στους χώρους εργασίας στο επίκεντρο

Ο συντονισμός των κεντρικών ομιλιών του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε από την κα Αθηνά Πάσσιου, Πρόεδρο «Θάλπος- Ψυχική Υγεία» και από τον κ. Ιορδάνη Χασαπόπουλο, Δημοσιογράφο, ο οποίος τόνισε τη σημαντικότητα και αναγκαιότητα του Συνεδρίου, καθώς μέχρι πρότινος βιωνόταν αδυναμία εύρεσης κατάλληλης στήριξης αναφορικά με τα ζητήματα ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο, παράλληλα με τη συστολή αναφοράς και συζήτησης επ’ αυτών. Η κα Πάσσιου συμπληρώνοντας, επεσήμανε τη σημαντικότητα της ίδρυσης και της μελλοντικής συμβολής των τεσσάρων νέων Κέντρων Ημέρας Υποστήριξης Εργαζομένων στην Αθήνα, στον Πειραιά, στην Θεσσαλονίκη και στο Αιγάλεω, πάνω στα ζητήματα ενίσχυσης της ψυχικής υγείας των εργαζομένων και επεσήμανε ότι οι υπηρεσίες θα παρέχονται δωρεάν.

Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε, απευθύνοντας χαιρετισμό,  η κα Ζωή Ράπτη, Υφυπουργός Υγείας με αρμοδιότητες την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, υπογραμμίζοντας τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας στην ψυχική υγεία των πολιτών, συνδυάζοντάς την με την οικονομία και την εργασία, λέγοντας ότι χωρίς υγεία δεν υπάρχει οικονομία και, αντίστοιχα, χωρίς οικονομία δεν υπάρχει υγεία. Κατά τη διάρκεια της δύσκολης περιόδου που διανύουμε, κύριοι λόγοι της επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας των εργαζομένων αποτελούν η εργασιακή ανασφάλεια, το οικονομικό άγχος και η προερχόμενη από την τηλεργασία απομόνωση. Ιδιαίτερη μνεία δόθηκε στην έρευνα αναφορικά με την ψυχική υγεία και ευεξία των εργαζόμενων στην Ελλάδα, που έλαβε χώρα το 2021, από το εργαστήριο ψυχολογίας του τμήματος του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με την Ernst & Young, όπου σημειώθηκε μεγαλύτερη ευαλωτότητα των νέων και των γυναικών. Επεσήμανε, επίσης, την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Ψυχίατρο Νίκο Σμυρνή υπό την αιγίδα του Αττικού Νοσοκομείου, όπου εντοπίστηκε στρες, αϋπνία, κατάθλιψη, σωματοποίηση και μετατραυματικό στρες στους εργαζόμενους στην πρώτη γραμμή διαχείρισης της πανδημίας. Τόνισε τη σημαντικότητα που κατέχει η πρόληψη για το Υπουργείο Υγείας, γεγονός στο οποίο συνέβαλε η κατανόηση ότι η ψυχική υγεία δεν αφορά μόνο συγκεκριμένο πληθυσμό ασθενών αλλά τον γενικό πληθυσμό. Καταλήγοντας, επεσήμανε τη δράση του Υπουργείου και την ίδρυση Κέντρων Ημέρας για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, τονίζοντας παράλληλα τη σημαντικότητα της λειτουργίας της Γραμμής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, παροτρύνοντας τη χρήση της, η οποία αποτελεί, επίσης, μία δωρεάν παροχή.

Ακολούθησε ο κος Γιάννης Παναγόπουλος, Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), σημειώνοντας τα προκαλούμενα από την εργασιακή ανασφάλεια προβλήματα ψυχικής υγείας τριών εκατομμυρίων εργαζομένων ιδιωτικού τομέα της χώρας μας.

Ακολούθως, ο  κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρος Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και δημιουργίας δομών που απευθύνονται στους εργαζομένους, τονίζοντας την ικανοποίησή του για τη συνεργασία και τη στήριξη των εν λόγω δομών. Επιπλέον, περιέγραψε αναλυτικά πως επηρεάζει το φαινόμενο τις επιχειρήσεις και την αγορά εργασίας εν γένει.

Ο κ. Γιώργος Πετρόπουλος, Μέλος Εκτελεστικής Επιτροπής Ανώτατης Διοίκησης Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΑΔΕΔΥ), αντιπαρέβαλε τον αστικό μύθο των εργασιακών σχέσεων στον Δημόσιο Τομέα και την υποτιθέμενη κατάσταση ψυχικής ευημερίας και ικανοποίησης των δημοσίων υπαλλήλων με την πραγματικότητα που βιώνεται στον Δημόσιο Τομέα, η οποία είναι εν τέλει αντίστοιχη με τις περιγραφές που παρατηρούνται στον ιδιωτικό τομέα. Συμπεραίνοντας, πρότεινε την αύξηση των μισθών και των προσλήψεων, σε συνδυασμό με τη μείωση των ωρών εργασίας (burnout), καθώς οι υπηρεσίες του δημοσίου και οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκείνοι που υποδέχονται το πρόβλημα, χωρίς, όμως, την ανάλογη κρατική υποστήριξη. Εξέφρασε, παράλληλα, την ικανοποίησή του για την πρωτοβουλία ίδρυσης και δράσεων των δομών αυτών, προτείνοντας ως απώτερο στόχο την εξατομικευμένη στήριξη σε κάθε χώρο εργασίας. Εν κατακλείδι, εστίασε στην κοινωνική αλλαγή που πρέπει να συντελεστεί, ώστε να απομακρυνθούμε από τις ανταγωνιστικές σχέσεις της αγοράς, οι οποίες είναι έντονα ψυχοφθόρες.

Η Dr. Manal Azzi, Global Team Lead on Occupational Safety and Health (OSH) International Labour Organization, επισήμανε ότι η προστασία της σωματικής και ψυχικής υγείας των εργαζομένων αποτελεί βασική αξία της ΔΟΕ, από την ίδρυσή της το 1919, ενώ η σημασία της υπογραμμίστηκε έντονα αυτόν τον Ιούνιο του 2022, όταν η Διεθνής Διάσκεψη Εργασίας κήρυξε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, ως θεμελιώδη αρχή και δικαίωμα στην εργασία.

Η κα Cynthia Harrison, CareersNet coordinator, Lifelong guidance project responsible, VET support policies, Department for VET and skills (DVS) CEDEFOP, τόνισε ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση μπορεί να αποτελέσει κεντρικό πυλώνα για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και στους εργασιακούς χώρους. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη Επαγγελματικής Κατάρτισης CEDEFOP βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής συνεργασίας στοχεύοντας στη βελτίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω της χάραξης αποτελεσματικών πολιτικών.

Ο κος Μενέλαος Θεοδωρουλάκης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Αργώ», σημείωσε την πολύ καλή συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και ιδιαίτερα με την αρμόδια Υφυπουργό για θέματα ψυχικής υγείας και εξαρτήσεων, κα Ράπτη. Η ελληνική Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση αποτελεί την πρώτη μεταρρύθμιση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που εντάσσει στο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας εξειδικευμένα κέντρα για την υποστήριξη των εργαζομένων. Συνέχισε τονίζοντας, ότι μετά από 30 χρόνια μεταρρυθμίσεων στην ψυχική υγεία, ήρθε η ώρα, να στραφούν αυτές προς την κοινωνία, ώστε να μην ασχολείται μόνο με τον χρόνια ψυχικά πάσχοντα αλλά να μεριμνήσει για την ψυχική ευεξία (wellbeing), στην οποία ήταν αφιερωμένο το έτος 2022, ως παγκόσμιο έτος για την ψυχική υγεία. Ακολούθησε περιγραφή των πρόσφατων δράσεων της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «ΑΡΓΩ» σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, καθώς και φορέων ψυχικής υγείας. Αντιπαρέθεσε την αποασυλοποίηση με την προαγωγή ψυχικής υγείας στον γενικό πληθυσμό, που αποτελεί τον πλέον σύγχρονο στόχο και σε αυτό το κομμάτι δε θα μπορούσε να λείπει ο χώρος της εργασίας. Η εργασία είναι ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, είναι καθοριστική για το «είναι» μας, για την κοινωνική μας ταυτότητα αλλά και για την ψυχική μας υγεία. Ως εκ τούτου, άμεσα, τα τέσσερα Κέντρα Ημέρας θα προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες στην ψυχική υγεία, προσφέροντας έναν θετικό αντίκτυπο στους χώρους εργασίας. Οι αναρρωτικές άδειες για λόγους ψυχικής υγείας καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος των αδειών απ’ την εργασία. Κλείνοντας, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Ομοσπονδία «ΑΡΓΩ» στάθηκε δίπλα στον άνθρωπο και στην κοινωνία, μην επενδύοντας στις δημόσιες σχέσεις αλλά στον άνθρωπο, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, η οποία δέχτηκε 530.000 κλήσεις χωρίς ιδιαίτερη προβολή.