Άρθρα και Έρευνες
από την ψυχολόγο του «Θάλπος Καλαμάτας» Εύη Τσικρικού
Σε μια εποχή που κυριαρχείται από την τεχνολογία και τον αυτοματισμό, όπου οι άνθρωποι ως παιδιά εκπαιδεύονται περισσότερο στην ανάπτυξη της λογικο-μαθηματικής νοημοσύνης και λιγότερο της συναισθηματικής, παρατηρείται όλο και περισσότερο ότι ως ενήλικες απομακρυνόμαστε από τα συναισθήματά μας και πλέον δυσκολευόμαστε ακόμα και να τα αναγνωρίσουμε. Όντας απασχολημένοι με τις υποχρεώσεις μας, θεωρούμε πολυτέλεια να ασχοληθούμε με αυτά καθώς απαιτείται χρόνος. Χρόνος για τον εαυτό μας, για να αναγνωρίσουμε τι νιώθουμε και για ποιο λόγο το νιώθουμε και αν χρειάζεται να το αντιμετωπίσουμε.
Συνήθως αποφεύγουμε να αναγνωρίζουμε τα αρνητικά συναισθήματα, διότι αυτό συνεπάγεται ότι θα χρειαστεί να τα βιώσουμε. Πρόκειται για ένα συνήθη μηχανισμό άμυνας ο οποίος όμως την σημερινή εποχή φαίνεται ότι χρησιμοποιείται κατά κόρον, με την δικαιολογία της έλλειψης χρόνου. Βέβαια το ότι δεν μπαίνουμε στην διαδικασία να τα αντιληφθούμε, δεν σημαίνει ότι αυτά θα απομακρυνθούν ως δια μαγείας. Αντιθέτως παραμένουν, διογκώνονται και πάντα βρίσκουν δίοδο να εκφραστούν, είτε μέσω της συμπεριφοράς μας είτε μέσω του σώματος μας (ψυχοσωματικά).
Το παράδοξο είναι ότι πλέον οι άνθρωποι δεν παίρνουν λίγο χρόνο να αναγνωρίσουν και να βιώσουν ακόμα και τα θετικά συναισθήματα. Παραδείγματος χάριν, πόσες φορές πέρασαν ολόκληρες μέρες χωρίς να αντιληφθούμε ότι μέσα σε αυτές υπήρξαν στιγμές χαράς; Στιγμές που τις προσπεράσαμε, περιορίζοντας έτσι τον θετικό τους αντίκτυπο.
Αν κάποιος άνθρωπος συστηματικά και σε έντονο βαθμό αδυνατεί να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματα του, τότε πολύ πιθανόν να διακατέχεται από αλεξιθυμία.
Η λέξη ετυμολογικά αναλύεται ως εξής: α (στερητικό) + λέξις (λέξη) + θυμός (συγκίνηση), δηλαδή έλλειψη λέξεων για τα συναισθήματα. Ο όρος επινοήθηκε το 1972 από τον ψυχίατρο – ψυχαναλυτή Πέτρο Σιφναίο. Η αλεξιθυμία είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που σχετίζεται με τη λειτουργία του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται από την αδυναμία αναγνώρισης και περιγραφής των συναισθημάτων που βιώνει κάποιος. Αντιπροσωπεύει μια μειωμένη ικανότητα ή μερικές φορές μια πλήρη αδυναμία, να συνδεθεί κάποιος με τα εσωτερικά συναισθηματικά σήματα που του στέλνει το σώμα του με αποτέλεσμα να γίνεται συναισθηματικά επίπεδος. Πολλές φορές παρατηρείται συσχετισμός της αλεξιθυμίας με την κατάθλιψη, τα παιδικά τραύματα, την διαταραχή του αυτισμού και ορισμένες νευρολογικές παθήσεις.
Τα άτομα με υψηλά επίπεδα αλεξιθυμίας, έχουν επίσης δυσκολία να διακρίνουν και να εκτιμήσουν τα συναισθήματα των άλλων, γεγονός που οδηγεί σε μη ενσυναίσθηση και αναποτελεσματικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι που παρατηρούν ότι έχουν αποστασιοποιηθεί από τα συναισθήματα τους, όχι απαραίτητα από αλεξιθυμία, να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για βοήθεια. Ένας ειδικός θα τους βοηθήσει να έρθουν σε επαφή με συναισθήματα όπου δυσκολεύονται πλέον να τα αναγνωρίσουν, μαθαίνοντας να “δουλεύουν” με αυτά (κυρίως με τα αρνητικά) και έτσι να καταφέρουν να ζήσουν μία πιο ικανοποιητική ζωή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- FeldmanHall O, Dalgleish T, Mobbs D (2013). “Alexithymia decreases altruism in real social decisions”. Cortex. 49 (3): 899–904. doi:10.1016/j.cortex.2012.10.015. PMID 23245426. S2CID 32358430
- Bagby, R (1994). “The twenty-item Toronto Alexithymia Scale: I. Item selection and cross-validation of the factor structure”. Journal of Psychosomatic Research. 38 (1): 23–32. doi:10.1016/0022-3999(94)90005-1. PMID 8126686.
- Preece, D (2017-12-01). “Establishing the theoretical components of alexithymia via factor analysis: Introduction and validation of the attention-appraisal model of alexithymia”. Personality and Individual Differences. 119: 341–352. doi:10.1016/j.paid.2017.08.003. ISSN 0191-8869. S2CID 148867428.
- Sifneos PE (1973). “The prevalence of ‘alexithymic’ characteristics in psychosomatic patients”. Psychotherapy and Psychosomatics. 22 (2): 255–262. doi:10.1159/000286529. PMID 4770536
- https://www.psychologytoday.com/us/blog/living-emotional-intensity/20210…
- https://www.healthline.com/health/autism/alexithymia#tips-to-cope
Photo by Miriam Espacio: https://www.pexels.com/photo/photo-of-woman-holding-a-mirror-2694040/
