Άρθρα και Έρευνες
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η νέα παγκόσμια επιδημία του 21ου αιώνα. Η μαζική στροφή των ανθρώπων στο γρήγορο φαγητό, η όλο και περισσότερο καθιστική ζωή και το καθημερινό άγχος που μας ωθεί στο να τρώμε ως απάντηση στο στρες, συμβάλλουν στην συνεχόμενη αύξηση του σωματικού βάρους.
Ο ψυχολογικός παράγοντας είναι ουσιαστικός στις συνήθειες κατανάλωσης τροφής και στην υπερφαγία. Τρώμε και για να ικανοποιήσουμε τις ψυχικές μας ανάγκες. Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος παχυσαρκίας και ψυχικής διάθεσης, το ένα τροφοδοτεί το άλλο και παγιδευόμαστε. Το φαγητό φαίνεται πως δεν καλύπτει μόνο την βιολογική ανάγκη της τροφής. Τρώμε για να νιώσουμε ασφάλεια, τρώμε για να νιώσουμε ανακούφιση από τον πόνο του αποχωρισμού, τρώμε για να αποφύγουμε να νιώσουμε κάτι άλλο δυσάρεστο, πολλές φορές ασυνείδητα τρώμε για να απομακρύνουμε τον εαυτό μας από τους άλλους ανθρώπους. Το φαγητό γίνεται υποκατάστατο της αγάπης και της προστασίας.
Άτομα με παχυσαρκία μπορεί να εμφανίσουν άγχος και κατάθλιψη. Μπορεί να μείνουν πίσω κοινωνικά, να μειώνουν όλο και πιο πολύ τις κοινωνικές τους δραστηριότητες αλλά και σχέσεις, ειδικά οι έφηβοι, νιώθοντας μη αποδεκτά άτομα από την κοινωνία. Και σε αυτό λόγο έχει φυσικά να δώσει και η ίδια η κοινωνία με τα πρότυπα και την στάση που κρατάει απέναντι στην παχυσαρκία. Περνάει μεικτά μηνύματα κατακρίνοντας μεν την παχυσαρκία, όχι τόσο λόγω των σοβαρών θεμάτων υγείας που προκαλεί, αλλά περισσότερο για αισθητικούς λόγους και από την άλλη είναι η ίδια αυτή κοινωνία που προβάλει το junk food ειδικά στους έφηβους ως κομμάτι lifestyle. Έτσι βρίσκεις πολύ πιο εύκολα και σημαντικά πιο φτηνά το ακατάλληλο πλαστικό φαγητό σε σχέση με το ποιοτικό.
Φυσικά η παχυσαρκία είναι ένα σοβαρό θέμα υγείας για έναν άνθρωπο, όμως το body shaming, η συνεχής αρνητική κριτική που μπορεί να υποστεί στη ζωή του δε προσφέρει κάτι στο ήδη υπάρχον πρόβλημα. Δεν κινητοποιεί αλλά τραυματίζει και ο πόνος του ψυχικού αυτού τραυματισμού μπορεί να καλυφθεί πάλι με υπερφαγία.
Η μοναξιά, οι καθημερινές δυσκολίες ακόμα και η ανία καλύπτονται μέσα από το φαγητό. Η φυγή στο φαγητό ψάχνοντας την αγάπη και την προστασία γίνεται τρόπος ζωής. Και μια σταθερή γνώριμη συνήθεια είναι δύσκολο να αλλάξει ακόμα και αν γνωρίζεις καλά ότι σε βλάπτει.
Ο φαύλος κύκλος μπορεί να σπάσει κάτω από κατάλληλες συνθήκες και κατάλληλο πλαίσιο. Η αλλαγή είναι πάντα εφικτή αν παρθεί η απόφαση και υπάρχει συντονισμένο σχέδιο με βοήθεια ειδικών αλλά και το κατάλληλο υποστηρικτικό πλαίσιο μακριά από τοξικούς και επικριτικούς ανθρώπους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Sarwer, D. B., & Polonsky, H. M. (2016). The Psychosocial Burden of Obesity. Endocrinology and metabolism clinics of North America, 45(3), 677–688.
https://www.obesityactionscotland.org/media/1415/obesity-and-mental-health-final-report-with-cover.pdf
Photo by Diana Polekhina on Unsplash
