Καλή Ψυχική υγεία
Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη
Η ενσυναίσθηση είναι, λοιπόν, η συναισθηματική ταύτιση με ένα άλλο άτομο, η ικανότητα του να μπεις στη θέση του άλλου και να δεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια του χωρίς να χάσεις την ακεραιότητα της δικής σου ύπαρξης. Ένα άτομο με ενσυναίσθηση αναγνωρίζει και κατανοεί τη συμπεριφορά και τα κίνητρα ενός άλλου ανθρώπου, τη σκέψη και τα συναισθήματα του. Κατ’ επέκταση μπορεί να αιτιολογήσει την θέση του άλλου χωρίς να χρειάζεται αναγκαστικά να την δικαιολογήσει. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα βασικό και ισχυρό εργαλείο ανθρώπινης κατανόησης και επικοινωνίας, για μια ικανότητα που όλοι διαθέτουμε αλλά συχνά αγνοούμε και έτσι ένα εργαλείο ανθρώπινης διασύνδεσης παραμένει αναξιοποίητο.
Ο όρος ενσυναίσθηση ξεκίνησε από την ψυχοθεραπεία και αποτελεί βασικό εργαλείο της, καθώς ο θεραπευτής επικοινωνεί αυτό που ενσυναισθάνεται δρώντας ως καθρέφτης στον θεραπευόμενο, βοηθώντας τον να κατανοήσει τις σκέψεις του και να ονομάσει τα συναισθήματα του. Πέρα από την ψυχοθεραπεία όμως, η ενσυναίσθηση βρίσκει εφαρμογή στις καθημερινές διαπροσωπικές μας σχέσεις, σε κάθε κατάσταση στην οποία ένας άνθρωπος προσπαθεί να κατανοήσει τον απέναντί του και να επικοινωνήσει μαζί του, όπως ένας δάσκαλος με τον μαθητή του, ένας ιατρός με τον ασθενή του. Με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής αισθάνεται ότι έχει γίνει κατανοητός και αυξάνεται η εμπιστοσύνη του στο γιατρό άρα και η υπακοή του στο θεραπευτικό σχήμα. Αντίστοιχα ο μαθητής με το δάσκαλο έρχονται πιο κοντά και επιτυγχάνεται καλύτερα η μεταλαμπάδευση γνώσης.
Η ενσυναίσθηση παρέχει την συνθήκη εκείνη για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και σεβασμού, για τη μείωση της έντασης και την αποφυγή κριτικής. Έτσι δημιουργείται ένα ασφαλές περιβάλλον που ευνοεί την επίλυση προβλημάτων. Η ενσυναίσθηση επιτρέπει και καλλιεργεί την ανάπτυξη της ανεκτικότητας στο διαφορετικό, στις απόψεις των άλλων, έστω κι αν δεν συμπίπτουν με τις δικές μας.
Πρόσφατα ανακαλύψαμε ένα κύκλωμα νευρώνων το οποίο μας βοήθησε να εξηγήσουμε τη νευροβιολογική πλευρά αυτής μας της ικανότητας. Κάθε φορά λοιπόν που βλέπουμε κάποιον να κάνει κάτι, τα νευρικά κύτταρα που θα χρησιμοποιούσε ο εγκέφαλος μας για να κάνει την ίδια λειτουργία, ενεργοποιούνται κι αυτά. Ξέρουμε πια ότι η αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων ενεργοποιείται από το σύστημα αυτών των πρόσφατα ανακαλυφθέντων κατοπτρικών νευρώνων, που βρίσκονται διάσπαρτοι σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου.
Χρειάζεται λοιπόν κάποια υπέρβαση απο την πλευρά μας; Θα έλεγα όχι. Χρειάζεται μονάχα η διάθεση να συντονιστούμε με τον άλλο και να καλλιεργήσουμε τις επικοινωνιακές μας δεξιότητες. Η ενσυναίσθηση είναι έμφυτη, βιολογικά εξηγήσιμη ανθρώπινη ικανότητα. Η ενσυναίσθηση μας παρακινεί να κάνουμε ένα μικρό βήμα με τεράστια όμως επίδραση στις διαπροσωπικές επαφές. Δεν έχουμε παρά να το τολμήσουμε.
