Άρθρα και Έρευνες
Από την Επιστημονικά Υπεύθυνη του «Θάλπος Αττικής», Γεωργία Σαντουρτζόγλου
Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση για τα άτομα που διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα που χαρακτηρίζεται από μείωση της αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, κατά τη διάρκεια της οποίας το σώμα φαίνεται να υπολειτουργεί, σε ό,τι αφορά στην εξωτερικά παρατηρούμενη δράση του. Ο εγκέφαλος συνεχίζει να λειτουργεί στον ύπνο και υπάρχει κάποια φάση του στην οποία είναι πιο ενεργός απ’ ότι στην περίπτωση που ο άνθρωπος είναι ξύπνιος και ήρεμος. Οι ερευνητές αναζητούν ακόμα την μυστηριώδη ουσία που προκαλεί τον ύπνο- η οποία προς το παρόν δεν έχει εντοπισθεί. Όλοι ξέρουμε τι είναι ο ύπνος, αλλά είναι δύσκολο να τον ορίσουμε.
Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη ζωή του ανθρώπου, ακριβώς όπως το φαγητό και το νερό και η έλλειψή του ή η διαταραχή του, προκαλούν πλήθος προβλημάτων.Η κατάσταση του ύπνου δεν παρατηρείται αποκλειστικά στον άνθρωπο. Πάρα πολλά ζώα (θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και ορισμένα έντομα) κοιμούνται, άλλα λιγότερο κι άλλα περισσότερο. Έτσι, ο ύπνος είναι μια βιολογική λειτουργία που αφορά σχεδόν ολόκληρο το ζωικό βασίλειο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναγνωρίζοντας τις διαστάσεις του προβλήματος, όρισε την τρίτη Παρασκευή του Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου. Στόχος της ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία του ύπνου για την υγεία μας και τις συνέπειες της αϋπνίας.
Τα είδη του ύπνου
REM (rapideyemovement)
Το ένα είδος ύπνου χαρακτηρίζεται από την ταχεία κίνηση των ματιών, γι’ αυτό τον χαρακτηρί¬ζουν με τα αρχικά REM (rapideyemovement). Ονομάζεται επίσης «παρά-δοξος ύπνος» γιατί κατά κανονικά χρονικά διαστήματα, περίπου κάθε 1,5 ώρα, εμφανίζονται βραχείες «εγκεφαλικές θύελλες», που συνοδεύο¬νται από τις γοργές κινήσεις των βολβών των ματιών.Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα του φλοιού του εγκεφάλου δείχνει έντο¬νη ηλεκτρική δραστηριότητα, χαρακτηριστική του άγρυπνου, του αφυπνι¬σμένου εγκεφάλου. Συγχρόνως παρατηρούνται αναίτιες στύσεις στους άνδρες, οι οποίες οφείλονται περισσότερο σε ανα¬κλαστικές μεταβολές του μυϊκού τόνου και της κυκλοφορίας του αίματος, παρά σε σεξουαλικά όνειρα.
NREM (non rapid eye movement)
Το άλλο είδος (στάδιο) ύπνου ονομάζεται NREM (non rapideyemovement), ύπνος των αργών κυμάτων ή ήρεμος, χωρίς ταχεία κίνηση των ματιών. Στην περίπτωση αυτή το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα δείχνει τα βραδέα ηλεκτρικά σήματα, τα χαρακτηριστικά της χαλάρωσης που φέρνει ο ύπνος.
Ο ύπνος με τις γρήγορες κινήσεις των ματιών (REM) είναι πιο βαθύς από τον ύπνο NREM, όπου ένας μικρός θόρυβος είναι αρκετός για να μας ξυπνήσει, παρόλο που το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα δείχνει κατά¬σταση εγρήγορσης. Η πιο περίεργη διαφορά ανάμεσα στα δύο είδη (στάδια) είναι η διαφορε¬τική ποιότητα ονείρων που επικρατεί. Άνθρωποι που ξύπνησαν από ύπνο με γοργές κινήσεις των ματιών (REM), αναφέρουν σχεδόν πάντα ότι ονειρεύονταν ζωντανά, χρωματιστά, γοητευτικά όνειρα ενώ όσοι ξύπνησαν από ύπνο NREM αναφέρουν ότι ονειρεύονταν αχνά όνειρα, ονειροπολήσεις που κάνουμε ακόμα και όταν είμαστε ξύπνιοι.
Οφέλη του ύπνου στην υγεία μας
Η ανάγκη για ύπνο διαφέρει ανάλογα με την ηλικία αλλά και από άτομο σε άτομο. Τυπικά είναι υψηλή στις μικρότερες ηλικίες π.χ. 14-17 ώρες για τα βρέφη 0-3 μηνών ή 8-10 ώρες για τους εφήβους 14-17 ετών. Στην ενήλικη ζωή η μέση ανάγκη για ύπνο ορίζεται συνήθως στις 7-9 ώρες ύπνου (7-8 ώρες για τους ηλικιωμένους)
- Βελτιώνει τη μνήμη
- Ευνοεί τη μακροζωία
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
- Κεντρίζει τη δημιουργικότητα
- Καλή λειτουργία των ορμονών
- Βελτιώνει την ψυχική σας υγεία
- Εμποδίζει τον σακχαρώδη διαβήτη
- Προστατεύει από καρδιακές παθήσεις
- Ενισχύει τη διάθεση, μας γεμίζει ενέργεια και αντοχή να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.
- Στην παιδική ηλικία: κατά τη διάρκεια του ύπνου εκκρίνεται η αυξητική ορμόνη που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του οργανισμού, την αύξηση του ύψους και την ενίσχυση της μυϊκής μάζας.
Αρνητικές επιπτώσεις ενός κακού ύπνου
- Αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης
- Μπορεί να εξασθενήσει τον εγκέφαλο
- Δυσχεραίνει την αναπαραγωγική διαδικασία
- Αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη
- Μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους
- Μπορεί να βλάψει την καρδιά
Κοιμήσου καλύτερα και ζήσε μια πιο όμορφη καθημερινότητα.
PHOTO CREDIT: Dakota Corbin
