«Οταν το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο», από την Κατερίνα Τσίτση, ψυχολόγο – παιδοψυχολόγο, MSc

Αρκετά από τα παιδιά που πηγαίνουν για πρώτη φορά στο σχολείο, αναπτύσσουν μια φυσιολογική δυσκολία να αποχωριστούν τους γονείς τους.

Άλλα παιδιά, κάποιες φορές, δυσκολεύονται στη μετάβαση στην σχολική ρουτίνα μετά από κάποια περίοδο διακοπών ή και αργότερα, στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, μετά από απουσία εξαιτίας για παράδειγμα κάποιας ασθένειας.

Ο όρος «σχολική άρνηση» ωστόσο, αναφέρεται σε μια διαφορετική κατάσταση και χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα συμπτώματα άγχους των παιδιών ηλικίας 5-17 ετών, τα οποία σχετίζονται με την απροθυμία τους να πάνε στο σχολείο. Συγκεκριμένα, τα παιδιά μπορεί να λείπουν όλη μέρα από το σχολείο, να πηγαίνουν το πρωί, αλλά να φεύγουν αργότερα, στη διάρκεια της μέρας ή να παραμένουν όλη μέρα στο σχολείο παραπονούμενα, κλαίγοντας ή παρουσιάζοντας ανάρμοστη συμπεριφορά. Η προσπάθεια, λοιπόν, για αποφυγή του σχολείου στην περίπτωση της σχολικής άρνησης είναι έντονη και συνοδεύεται από αισθήματα άγχους, φόβου και στρες. Ακόμα, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα του παιδιού και της οικογένειας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σχολικής άρνησης;

• Συχνά τα παιδιά με σχολική άρνηση αρχίζουν να αναφέρουν συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους ή πόνους στην κοιλιά και στο στομάχι, τα οποία δεν εξηγούνται με ιατρικές εξετάσεις στις οποίες υποβάλλονται. Ακόμα, τις περισσότερες φορές, οι ενοχλήσεις αυτές εξαφανίζονται, όταν επιτραπεί στο παιδί να παραμείνει στο σπίτι
• Το παιδί φαίνεται να ενοχλείται ή να αγχώνεται με μια συγκεκριμένη κατάσταση στο σχολείο
• Το παιδί δε θέλει να απομακρυνθεί από το γονιό, εξαιτίας μιας σημαντικής αλλαγής που αφορά την οικογένεια, όπως αρρώστια, πένθος, διαζύγιο, μετακόμιση κ.α.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς στην περίπτωση της σχολικής άρνησης;

• Εξερευνήστε το ενδεχόμενο να υπάρχει κάποια οικογενειακή κατάσταση, που ενισχύει την άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο
• Μην υποτιμάται το πρόβλημα. Η δυσκολία, το άγχος και ο φόβος του παιδιού είναι πραγματικά
• Μην ενδίδετε στην επιθυμία του παιδιού να παραμείνει στο σπίτι. Στείλτε το παιδί στο σχολείο, προσπαθώντας παράλληλα να το βοηθήσετε να νιώσει άνετα εκεί
• Συζητείστε την κατάσταση με τον δάσκαλο του παιδιού, ώστε να μη στέλνει το παιδί στο σπίτι, αν δεν υπάρχει σημαντικός λόγος. Επίσης, ο εκπαιδευτικός μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον εντοπισμό της πηγής του άγχους του παιδιού και να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα
• Ζητήστε από το παιδί να σας μιλήσει για τα συναισθήματα του, για την καθημερινότητα του στο σχολείο και για την περίπτωση να φοβάται ή να ενοχλείται με μια κατάσταση εκεί. Δείξτε του ότι παίρνεται στα σοβαρά το πρόβλημα του και ότι καταλαβαίνεται πως νιώθει. Αποφύγετε φράσεις όπως «Αυτός δεν είναι λόγος για να ανησυχείς», «Σιγά το πρόβλημα» κλπ.

Η λύση του προβλήματος εξαρτάται από το αντικείμενο του φόβου σε κάθε περίπτωση. Ένα παιδί με σχολική άρνηση μπορεί να αποφεύγει συγκεκριμένα παιδιά που το παρενοχλούν. Ένα άλλο παιδί μπορεί να φοβάται ότι κάτι κακό θα συμβεί στον γονιό του, όταν τον αποχωριστεί. Ο στόχος, λοιπόν, είναι να αντιμετωπίσει το παιδί αυτό που το φοβίζει, ώστε να νιώσει άνετα με την παραμονή του στο σχολείο.

Όταν η κατάσταση φαίνεται να επιμένει ή νιώθετε πως ή ένταση του προβλήματος είναι τόσο μεγάλη, που δε μπορείτε να το αντιμετωπίσετε, ζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Η έγκαιρη παρέμβαση έχει μεγάλη σημασία, καθώς όσο περισσότερο μένει το παιδί μακριά από το σχολείο, τόσο πιο πολύ θα δυσκολευτεί να επιστρέψει.

Κατερίνα Τσίτση,
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος, MSc
http://www.psyxologos-thermi.gr/