Άρθρα και Έρευνες
Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη
Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών του ανθρώπου κατά τον Μάσλοου, που είναι και γνωστή και ως η πυραμίδα του Μάσλοου. Ο Μάσλοου ήταν Αμερικανός ψυχολόγος που ερεύνησε τους παράγοντες που παρακινούν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Εξήγησε λοιπόν, ότι ο άνθρωπος παρακινείται από τις ανάγκες του με ιεραρχική σειρά.
Οι κατηγορίες/επίπεδα της θεωρίας/πυραμίδας του είναι η εξής: Η πρώτη κατηγορία και βάση της πυραμίδας του είναι οι φυσιολογικές ανάγκες. Αυτές είναι οι ανάγκες που συνδέονται με την ανθρώπινη επιβίωση, όπως το οξυγόνο, το νερό, η τροφή, η ένδυση. Εφόσον αυτές εξασφαλιστούν, τότε και μόνο τότε, ο άνθρωπος σκέφτεται το επόμενο επίπεδο της πυραμίδας, που είναι η ανάγκη ασφάλειας. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να αισθάνεται ασφαλής μέσα στο περιβάλλον στο οποίο ζει και κινείται. Η εργασία, η αποφυγή ατυχημάτων, η οικονομική εξασφάλιση, η κατοικία, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Το επόμενο επίπεδο είναι οι κοινωνικές ανάγκες. Εφόσον έχουν εξασφαλιστεί οι ανάγκες επιβίωσης και ασφάλειας, ο άνθρωπος θέλει να βρει τη θέση του μέσα στην κοινωνία. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον με ανάγκη να ζει σε ομάδες και να νιώθει αποδεκτός, με ουσιαστικές φιλίες αλλά και αγάπη. Η επόμενη ανάγκη, είναι η ανάγκη αναγνώρισης. Δύσκολη κατηγορία, στενά συνδεδεμένη με τον ανθρώπινο εγωισμό. Σε αυτήν ανήκουν η προσπάθεια απόκτησης κύρους, σεβασμού, φήμης, γνώσης, επιρροής, ανεξαρτησίας. Η τελευταία και ανώτατη κατηγορία στην πυραμίδα, είναι η ανάγκη ολοκλήρωσης. Σε αυτήν ανήκει το όνειρο του ανθρώπου για αυτοπραγμάτωση.
Με βάση λοιπόν την παραπάνω ταξινόμηση, ο άνθρωπος κατά το Μάσλοου προσπαθεί να ικανοποιεί τις ανάγκες του, επιθυμώντας συνεχώς περισσότερα, βάση αυτών που έχει ήδη. Η προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών είναι αέναη. Καμία ανάγκη δεν εξαλείφεται, ίσως χάνει τη δυναμική της για κάποιο διάστημα. Δεν είναι απαραίτητο μια ανάγκη να έχει ικανοποιηθεί πλήρως, για να προχωρήσει ο άνθρωπος στην επόμενη κατηγορία. Είναι αναγκαίο όμως να έχει ικανοποιηθεί επαρκώς. Ο βαθμός της επάρκειας όμως, είναι σαφέστατα υποκειμενικός.
Η θεωρία του Μάσλοου είναι αποδεκτή σε γενικές γραμμές από τους επιστήμονες ως μια τεκμηριωμένη ιεράρχηση, παρόλο που στην σημερινή εποχή, στον αναπτυγμένο δυτικόστροφο κόσμο, είναι δύσκολο να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ των αναγκών. Η ικανοποίηση μιας ανάγκης είναι ποιοτικά και ποσοτικά απροσδιόριστη και άρα υποκειμενική. Ως άνθρωποι κάποιοι είμαστε ολιγαρκείς, άλλοι πάλι ανικανοποίητοι. Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί πως η ένταση ικανοποίησης των αναγκών, επηρεάζεται από το περιβάλλον. Σε ένα ανασφαλές οικονομικό περιβάλλον όπως το σημερινό, χάνεται η ελπίδα ικανοποίησης ανώτερων αναγκών και εστιαζόμαστε στην ανάγκη για ασφάλεια. Ευρύτεροι όμως παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου ως προς την κάλυψη των αναγκών του, πέρα από την προσωπικότητα του, είναι το εργασιακό περιβάλλον, η ίδια η κοινωνία και τα πολιτισμικά δεδομένα της εποχής μας.
Βιβλιογραφία
https://www.ripublication.com/gjmbs_spl/gjmbsv3n10_03.pdf
Maslow, A. (1970). Motivation and Personality (2nd ed) New York:Harper & Row
PHOTO CREDIT : Hector Gomez
