Καλή Ψυχική υγεία
από την κοινωνική λειτουργό του “Θάλπος Αττικής” Μαρίνα Νικολάου
Η αγάπη, η συντροφικότητα και το σεξ δεν είναι προνόμια μόνο των νέων ανθρώπων. Ακόμα και οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας έχουν πολλά οφέλη από τις ερωτικές τους σχέσεις. Είναι λυπηρό ένα τόσο φυσιολογικό θέμα να αντιμετωπίζεται ως «ταμπού» ή να αποθαρρύνεται κοινωνικά στη μετέπειτα ζωή του ανθρώπου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχει σημαντική πρόοδος για την τρίτη ηλικία. Ενδεχομένως να παίζει σημαντικό ρόλο και η αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων παγκοσμίως, μιας και ο πληθυσμός της γης είναι γηραιότερος στατιστικά τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με μελέτες (υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030, το 25% του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών).
Η ερωτική διάθεση των ηλικιωμένων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την σωματική και ψυχική τους υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το σεξ αποτελεί την τέταρτη πηγή καλής υγείας. Οι άλλες είναι η διατροφή, η άσκηση, η συναισθηματική πληρότητα και ο ύπνος. Η σεξουαλικά ενεργή ζωή μειώνει την κατάθλιψη, τονώνει την αυτοπεποίθηση και έχει αποδειχθεί ότι εμπνέει αισθήματα εμπιστοσύνης, αγάπης, χαλάρωσης, μειώνοντας το άγχος και τα αρνητικά συναίσθημα όπως η ανασφάλεια και ο φόβος. Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής εκρήγνυνται στο σώμα μας ορμόνες, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, που μας δημιουργούν όμορφα συναισθήματα.
Τα πράγματα όμως περιπλέκονται καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν και πολλοί παραμελούν αυτό το σημαντικό μέρος της ζωής τους. Εντυπωσιακό είναι ότι μεγάλο ποσοστό αποσύρεται από το σεξ, χωρίς καν να υπάρχει προφανής λόγος υγείας παρά μόνο το πέρασμα των ετών, θεωρώντας πως από μια ηλικία και έπειτα το σεξ δεν έχει τίποτα να τους προσφέρει ή «δεν είναι πλέον γι’ αυτούς».
Υπάρχουν φυσικά και περιπτώσεις όπου η γήρανση περιπλέκει τα πράγματα σε ότι αφορά το σεξ. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη σωματική τους υγεία, όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις, που μειώνουν την επιθυμία και την ικανότητα για σεξ. Επιπρόσθετα, μελέτες δείχνουν σωματικές δυσκολίες και για τα δύο φύλλα όπως προβλήματα στύσης για τους άντρες και κολπική ξηρότητα και αδυναμία επίτευξης οργασμού για τις γυναίκες.
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Σεξολογικό Ινστιτούτο και αφορούσε στην Ελλάδα, έδειξε ότι άντρες 60- 79 ετών εμφάνιζαν πιο συχνό πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας (59,3%) και ακολούθως η πρόωρη εκσπερμάτιση (2,7%) ενώ ένα ποσοστό 34,7% δήλωσε ότι αντιμετώπιζε και τα δύο. Παράλληλα, το 39,3% των ανδρών ανέφεραν και ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Σχετικά με τις γυναίκες, η έρευνα ανέφερε ότι ποσοστό μεταξύ 35 και 55% των ηλικιωμένων γυναικών πιθανώς να έπασχε από γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία. Η σεξουαλική δυσλειτουργία στις γυναίκες μπορεί να οφείλεται σε ανατομικούς, ορμονικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Οι γυναίκες όσο μεγαλώνουν ηλικιακά μετά την εμμηνόπαυση, δεν αναζητούν τη σεξουαλική επαφή στον ίδιο βαθμό με τους άνδρες. Αν και η εμμηνόπαυση στη γυναίκα ουσιαστικά συνεπάγεται την ορμονική της σιγή δεν οδηγεί και στη σεξουαλική νέκρωση (Pitkin J. 2009). Επιπροσθέτως, τίθεται το ζήτημα της εικόνας για τη γυναίκα και τη θηλυκότητα της. Η θηλυκότητα και η σεξουαλικότητα είναι έννοιες δυστυχώς ταυτόσημες και συνυφασμένες με τα νιάτα. Μια μεγαλύτερη γυναίκα δε θεωρείται πλέον θελκτική από τα κοινωνικά πρότυπα, λόγω των εμφανών σημαδιών γήρανσης, όπως η χαλάρωση, οι ρυτίδες κ.α.
Πως να διατηρήσετε την σεξουαλική σας ζωή;
Ως ενήλικες και σεξουαλικά ενεργά άτομα, ανεξαρτήτου ηλικίας, μπορούμε να διατηρούμε την σεξουαλική επιθυμία κυρίως μέσω ενός υγιούς τρόπου ζωής με σημαντική έμφαση στην σωματική άσκηση και στην ισορροπημένη διατροφή. Η κοινωνικοποίηση του ατόμου, η φροντίδα και η δοτικότητα στις σχέσεις, ο πειραματισμός, η απενοχοποίηση της εικόνας του σώματός μας και η αυτοπεποίθηση σίγουρα αποτελούν βοηθητικούς παράγοντες.
Παρόλο που πολλοί μύθοι σιγά σιγά καταρρίπτονται, η σεξουαλική ζωή στην τρίτη ηλικία συνεχίζει να αντιμετωπίζεται με προκατάληψη. Οι μειωμένοι ρυθμοί της καθημερινότητας και η σωματική κόπωση μπορούν να ελαττώσουν την αυτοπεποίθηση και την επιθυμία των ηλικιωμένων, κάτι που δε βοηθά στον επαναπροσδιορισμό της σεξουαλικής τους ζωής. Σύμφωνα με μελέτη σε περισσότερους των 3.000 ηλικιωμένων συμμετεχόντων που δημοσιεύτηκε το 2007 στο New England Journal of Medicine, το σεξ καταγράφει φθίνουσα πορεία όσο περνούν τα χρόνια. Από το 73% στις ηλικίες 57 – 64 ετών που δήλωσε μία τουλάχιστον σεξουαλική επαφή μέσα στον χρόνο που είχε προηγηθεί, το ποσοστό μειώθηκε σημαντικά στο 53% για την ομάδα 65-74 ετών και στο 26% στους 75-85. Ωστόσο, η μελέτη έδειξε ότι ένας στους τέσσερις από αυτό, 26% έκανε σεξ μία ή παραπάνω φορές την εβδομάδα.
Η σεξουαλικότητα είναι μέρος της προσωπικότητάς μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και έτσι η αντίληψη ότι οι ηλικιωμένοι είναι άφυλοι δεν είναι συνήθως αλήθεια. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες πτυχές της υγείας του ανθρώπου σε κάθε ηλικία. Ως εκ τούτου, αν αντιμετωπίζετε σεξουαλικές δυσλειτουργίες συζητήστε με τον γιατρό σας και απομακρύνετε σκέψεις από το μυαλό σας ότι το σεξ ανήκει μόνο στη νέα γενιά.
Πηγές:
Pitkin J. Sexuality and the menopause. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2009;23(1):33-52.
https://www.researchgate.net/publication/267569023_SEXOUALIKOTETA_STEN_TRITE_ELIKIA
https://www.ygeiamou.gr/sex/259858/sex-kovete-meta-ta-65-idou-i-apantisi/
