Καλή Ψυχική υγεία
από την εργοθεραπεύτρια του “Θάλπος Αττικής” Βασιλική Μωραΐτη
Στην σημερινή εποχή με τον όρο «Υποστηρικτική Τεχνολογία» ή «Assistive Technology» αναφερόμαστε στα αντικείμενα ή τις υπηρεσίες εκείνες που χρησιμοποιούνται για την βελτίωση, την αύξηση ή την διατήρηση των δεξιοτήτων του ατόμου. Μια τέτοια συσκευή μπορεί να είναι ένα αυτούσιο αντικείμενο, ένας ολόκληρος εξοπλισμός, ή το κομμάτι ενός εξοπλισμού το οποίο έχει τροποποιηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ατόμου που το χρησιμοποιεί.
Ιστορικά το πρώτο είδος υποστηρικτής τεχνολογίας μετά την εφεύρεση του αναπηρικού αμαξιδίου, ήταν το σύστημα γραφής και ανάγνωσης Braille για άτομα με δυσκολίες όρασης. Δημιουργήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Louis Braille, απ’ όπου πήρε και το όνομα του και άνοιξε νέους δρόμους προς το μαγικό κόσμο της υποστηρικτικής τεχνολογίας. Ακολούθως, στα τέλη του ίδιου αιώνα ο Alexander Graham Bell δημιούργησε μια ηλεκτρονική συσκευή ακοής, ένα πρωτοπόρο για την εποχή βοήθημα για άτομα με δυσκολία στην ακοή αλλάζοντας έτσι την ζωή πολλών ανθρώπων έως και σήμερα.
Η εξέλιξη δεν σταματάει εκεί, αφού οι παραπάνω εφευρέσεις έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, στην δημιουργία νέων, ακόμα πιο εξελιγμένων συστημάτων και βοηθημάτων, που έχουν φανεί σωτήρια σε άτομα με ή χωρίς αναπηρία. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει επεκταθεί και στον τομέα της υποστηρικτικής και πολλές ειδικότητες έχουν αναπτυχθεί που ασχολούνται αποκλειστικά με αυτόν τον κλάδο εφευρίσκοντας και παράγοντας καθημερινά νέες τεχνολογίες και προϊόντα αντίστοιχα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων ειδών υποστηρικτικής τεχνολογίας που έχουμε στην διάθεση μας τον 21ο αιώνα είναι: βοηθήματα κινητικότητας (αναπηρικά αμαξίδια, πατίνια, περιπατητές, μπαστούνια κ.α), βοηθήματα για την εκτέλεση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής (κουτάλια σίτισης, βοηθήματα μπάνιου και ένδυσης κλπ) καθώς και φυσικές τροποποιήσεις στο δομημένο περιβάλλον, όπως ράμπες, χειρολαβές, πλατύτερες πόρτες για την πρόσβαση σε κτίρια, επιχειρήσεις και χώρους εργασίας. Άλλες συσκευές ή βοηθήματα αφορούν τροποποιημένους υπολογιστές με προσαρμοσμένα ποντίκια και οθόνες για άτομα με κινητικές δυσκολίες, προσαρμοσμένα βιβλία και βοηθήματα γραφής και ανάγνωσης για μαθητές με δυσκολίες όρασης και ακοής.
Τι πρόκειται να δούμε στο μέλλον;
Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται καθημερινά υπόσχονται να υπερπηδήσουν τους περιορισμούς που μπορεί να προκαλεί η αναπηρία μέσα από την χρήση του ίντερνετ και άλλων τεχνολογιών. Μερικά παραδείγματα που πρόκειται να δούμε στις επόμενες δεκαετίες είναι:
• Διαδίκτυο των πραγμάτων (Ιnternet of Things ή ΙoT):) αναφέρεται στον αναρίθμητο αριθμό φυσικών συσκευών που είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο και μπορούν τελικά να συνδεθούν μεταξύ τους, να μοιράζονται δεδομένα και να είναι προσβάσιμα μέσω του κινητού τηλεφώνου. Στα άτομα με αναπηρία αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο καθώς θα μπορούν να χειρίζονται όλες τις συσκευές τους στο σπίτι ή την δουλειά μόνο μέσα από το smartphone τους.
• Aυτοκίνητα για άτομα με προβλήματα όρασης: Πολλές φορές τα άτομα χρειάζεται να έχουν ένα άλλο άτομο ή σκύλο-οδηγό για να μπορούν να μετακινηθούν στην κοινότητα. Πολλές φορές τα προβλήματα στους δρόμους, στην έλλειψη ειδικών ηχητικών σηματοδοτών στα φανάρια ή τα λεωφορεία καθιστούν δύσκολη την μετακίνηση των ατόμων με προβλήματα όρασης. Σε αυτό έρχεται να δώσει λύση μια νέα τεχνολογία αυτοκινήτου για άτομα με προβλήματα όρασης. Οι μηχανισμοί του αυτοκινήτου διαθέτουν όλες τις διαφορετικές μορφές αισθητηριακής εισόδου που βοηθούν τον οδηγό. Αυτό περιλαμβάνει δονήσεις στο κάθισμα, παλλόμενα σήματα δόνησης στα γάντια που φοράει ο οδηγός και ακουστικές ειδοποιήσεις από ένα ακουστικό.
• Προσαρμοσμένα αμαξίδια: Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων που μετακινούνται στην κοινότητα είναι οι δύσβατοι δρόμοι (π.χ λακούβες, έλλειψη ειδικών ραμπών, σκαλοπάτια), εμπόδια τα οποία απαιτούν την ύπαρξη ενός συνοδού για να περαστούν. Ένα ιδιαίτερο αμαξίδιο που θα έχει την δυνατότητα να αντιμετωπίσει αυτά τα εμπόδια, χωρίς να χρειάζεται το άτομο να σηκωθεί από αυτό ή να υπάρχει κάποιος βοηθός, είναι πολύ κοντά και θα αλλάξει την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων.
Εν κατακλείδι, το μέλλον της τεχνολογίας πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς. Στην πραγματικότητα, είναι ουσιαστικά ήδη εδώ. Και αν όντως αναλογιστούμε το πόσο κοντά βρισκόμαστε στο να έχουμε ρομπότ που ελέγχουν πλήρως τον εργασιακό χώρο και να έχουμε ήδη αυτοκίνητα χωρίς οδηγό που δοκιμάζονται στους δρόμους, η προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρία δεν έχει φτάσει ακόμα εκεί. Ενώ έχουν δημιουργηθεί ποικίλα χρήσιμα εργαλεία και βοηθήματα όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχει αρκετός χώρος για εξέλιξη και βελτίωση τους αρκεί να δοθεί η προτεραιότητα σε αυτά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Assistive technology (who.int)
The Future Of Assistive Technology – TFOT (thefutureofthings.com)
Help Build the Future of Assistive Technology – IEEE Spectrum
Examining the Past, Present, and Future of Assistive Technology (accessibility.com)
