Άρθρα και Έρευνες
από την εθελόντρια ψυχολόγο του «Θάλπος» Θεοδώρα Καϊρούζ
Απώλεια. Όλοι γνωρίζουμε αυτή τη λέξη και όλοι λίγο έως πολύ έχουμε ζήσει τουλάχιστον μια μορφή της σε κάποια φάση της ζωής μας. Ποιος είναι όμως ο ορισμός της; Υπάρχουν άραγε αρκετές λέξεις για να περιγράψει κανείς με τι μοιάζει το συναίσθημα που νιώθει κάποιος όταν έρχεται αντιμέτωπος με μια απώλεια; Ορισμοί σίγουρα υπάρχουν πολλοί, αλλά κανένας από αυτούς δεν είναι επαρκής για να μπορέσει επακριβώς να εξηγήσει πως αισθάνεται κάποιος όταν βιώνει ένα τέτοιο γεγονός. Και αυτό όχι γιατί ξαφνικά υπάρχει περιορισμένο λεξιλόγιο, αλλά γιατί η απώλεια κατά κύριο λόγο είναι….κενό. Συναισθηματικό κενό, που νιώθεις ότι τίποτα δε θα μπορέσει να το γεμίσει. Είναι λοιπόν οι λέξεις σε θέση να περιγράψουν αυτή τη κατάσταση με ακρίβεια; Μάλλον όχι. Μοιάζουν φτωχές όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτόν.
Και αφού λοιπόν προσπαθήσαμε (αποτυχημένα) να δώσουμε έναν ικανοποιητικό ορισμό για αυτό το θέμα, ας θέσουμε ένα άλλο ερώτημα, που μάλλον είναι πιο εφικτό να απαντηθεί. Μπορεί να ανακάμψει κανείς μετά από ένα δραματικό γεγονός στη ζωή του; Υπάρχει επόμενη μέρα μετά από κάτι (για τον καθένα είναι διαφορετικό αυτό το κάτι, όποτε θα το αφήσω πάνω σας να το ορίσετε) που έστω και για λίγο μας έχει στιγματίσει; Η απάντηση είναι ναι. Σίγουρα δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος για όλους και δεν αντιμετωπίζουν όλοι το κάθε τι με τον ίδιο τρόπο, όμως αν θέλεις και προσπαθήσεις, θα βγεις από το τέλμα στο οποίο βρίσκεσαι και θα έρθουν ξανά οι όμορφες μέρες στη ζωή σου.
Ας θέσουμε τώρα ένα ακόμη ερώτημα. Υπάρχουν “σημαντικές” και “μη σημαντικές” απώλειες; Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά τους και τι τις κάνει να ξεχωρίζουν; Αν κάποιος απαντούσε καταφατικά σε αυτό το ερώτημα, ότι δηλαδή υπάρχουν γεγονότα στη ζωή που θεωρούνται πιο σημαντικά από αλλά, θα ήταν κάποιος που μάλλον δε τα πάει πολύ καλά με την ενσυναίσθηση, με τη δυνατότητα δηλαδή να μπαίνει στη θέση του άλλου και να τη κατανοεί. Και αυτό γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και δεν αντιμετωπίζουν όλοι με τον ίδιο τρόπο το κάθε τι που τους συμβαίνει. Αυτό που για ένα άτομο μπορεί να είναι οδυνηρό γεγονός, για ένα άλλο μπορεί να είναι αμελητέο και να το θεωρήσει “γελοίο”. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι ανούσιο και ότι πρέπει θεωρείται δευτερευούσης σημασίας. Σίγουρα η απώλεια που προκαλείται λόγω θανάτου είναι η πιο επώδυνη και μη αναστρέψιμη. Αλλά εξίσου πολύ μπορεί να πληγώσει κάποιον ένας χωρισμός, η απώλεια μιας δυνατής και χρόνιας ή και όχι, φιλίας…γενικά οτιδήποτε μπορεί να χαθεί από τη ζωή μας, το οποίο εμείς θεωρούμε για τον εαυτό μας σημαντικό, είναι απώλεια. Και δε πρέπει να νιώθουμε τύψεις αν ο λόγος που θρηνούμε από πολλούς δε θεωρείται σημαντικός.
Για το τέλος άφησα ίσως και το πιο σημαντικό κομμάτι αυτού του θέματος που αναφέραμε και νωρίτερα. Θα έρθει ξανά ο ήλιος στη ζωή μας μετά από μια δυνατή καταιγίδα; Είναι δυνατό να συνεχίσουμε τη ζωή μας μετά από την απώλεια που στέρησε το χαμόγελο από τα χείλη μας και έφερε τα πάντα άνω κάτω; Είμαι στην ευχάριστη θέση να σου ανακοινώσω πως τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμη και αν εσύ νομίζεις πως ήρθε το τέλος των όμορφων στιγμών πια για σένα. Δε θα σου χαϊδέψω τα αυτιά, θα ζοριστείς και δε θα είναι εύκολο, αφού σε οποιαδήποτε μορφή απώλειας περνάς από τα στάδια του πένθους, κάποιες φάσεις που αναπόφευκτα θα περάσεις, μέχρι τελικά να αποδεχτείς τη νέα συνθήκη πραγμάτων. Αλλά θα τα καταφέρεις, αυτό σου το εγγυώμαι. Ο άνθρωπος έχει μεγάλη ανθεκτικότητα και πάντα περισσότερες δυνάμεις από όσες ο ίδιος πιστεύει, όσο κλισέ και αν ακούγεται αυτό. Να θυμάσαι λοιπόν, σε όσο δύσκολη θέση και αν βρίσκεσαι, ό,τι και αν έχει χαθεί από τη ζωή σου και όσο χάλια και αν νιώθεις, δε θα είσαι πάντα έτσι. Θα πέσεις, θα κλάψεις, θα σου πάρει ενδεχομένως αρκετό καιρό, αλλά θα συνέλθεις. Και όταν τα καταφέρεις, θα δεις ότι θα αρχίζει να δημιουργείται ένας νέος εαυτός, πιο ανθεκτικός σε κάθε επώδυνο γεγονός. Όχι, δε σημαίνει πως την επόμενη φορά (γιατί θα υπάρξει και επόμενη φορά που θα βρεθείς στην ίδια ή σε παρόμοια θέση, δυστυχώς) θα το περάσεις χαλαρά και αλώβητα. Σημαίνει απλά ότι θα είσαι προετοιμασμένος για το τι σε περιμένει και δε θα χάσεις παντελώς τις ελπίδες σου.
Photo by Amin Moshrefi on Unsplash
