Χορεύοντας…. Ζούμε καλύτερα!

Από την Ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού

Ο χορός από τα πανάρχαια χρόνια αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος των δραστηριοτήτων των ανθρώπων. Ο χορός, γενικά, αναφέρεται στην ανθρώπινη κίνηση που χρησιμοποιείται ως μορφή έκφρασης, που παρουσιάζεται ως μια κοινωνική, πνευματική, ή απλώς ως ρυθμική απόδοση του ανθρώπινου σώματος.

Η κίνηση είναι, αυτομάτως, ο πιο βασικός και ο πιο άμεσος τρόπος επικοινωνίας μας. Από την αρχή της εμφάνισης του ανθρώπινου είδους, το πέρασμα του ατόμου στην πορεία της ζωής του έχει ισχυροποιηθεί και διευκολυνθεί από τελετουργικούς χορούς (γέννηση, γονιμότητα, συγκέντρωση τροφής, ερωτοτροπία, θεραπεία, θάνατος). Κάθε πλευρά της ζωής είχε τον δικό της χορό. Η συμμετοχή σε τέτοιους χορούς έδινε μια δυνατή αίσθηση ταυτότητας, ενίσχυε την αίσθηση την κοινότητας και έδινε την απαραίτητη δύναμη για ανταπόκριση σε δύσκολες καταστάσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες μάλιστα πίστευαν ότι ο χορός είναι δώρο των θεών προς τον άνθρωπο.

Τα τελευταία χρόνια γνωρίζουμε όλο και περισσότερο τις θεραπείες μέσω της Τέχνης (Art Therapy – εικαστικά, δραματοθεραπεία, μουσικο-θεραπεία, χοροθεραπεία) που επιτρέπουν στον άνθρωπο να προσεγγίσει τη ψυχική του υγεία μέσα από τη δημιουργία. Πιο συγκεκριμένα, η χοροθεραπεία είναι μια δημιουργική ψυχοθεραπεία. Το μέσον της είναι η κίνηση, η έκφραση δηλαδή μέσα από το σώμα, τον χορό και την κίνηση. Σκοπός της είναι να προσφέρει στο άτομο ένα ασφαλές ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο όπου μπορεί να εξερευνήσει τον εαυτό του και τις σχέσεις του με τους άλλους σε σωματικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο. Στηρίζεται στην αρχή ότι ο τρόπος που κινούμαστε και εκφραζόμαστε μη λεκτικά εκδηλώνει πώς αισθανόμαστε και σχετιζόμαστε με τους άλλους. Οι προσωπικές μας κινήσεις εκφράζουν την στάση μας και την αντίληψή μας για το περιβάλλον, τους άλλους και τον εαυτό μας. Τα συναισθήματά μας, οι αποφάσεις μας και το νοητικό μας στιλ μπορούν να γίνουν κατανοητά από όσους είναι εκπαιδευμένοι στη παρατήρηση της κίνησης. Η χοροθεραπεία (κινητική θεραπεία) όπως ορίζετε από τον American Dance Therapy Association είναι «η ψυχοθεραπευτική τεχνική η οποία χρησιμοποιεί τη κίνηση σαν μια διαδικασία προώθησης της συναισθηματικής, νοητικής και φυσικής ολοκλήρωσης του ατόμου».  

Η χοροθεραπεία – κινητική θεραπεία απευθύνεται και σε παιδιά και σε ενήλικες, και εφαρμόζεται είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο:

• Στον καθένα που βιώνει συναισθηματικά προβλήματα, πίεση, άγχος. 
• Σε ανθρώπους που θέλουν ν’ αναπτύξουν τις προσωπικές τους ικανότητες επικοινωνίας, την εξερεύνηση ή την κατανόηση του εαυτού τους.
• Σε ανθρώπους που ίσως κάποια συναισθήματα ή εμπειρίες τους βρίσκουν πολύ δύσκολο να τα εκφράσουν μόνο με λέξεις, ή σε αυτούς που αποφεύγουν το συναίσθημα ή συγχέουν τα ζητήματα όταν χρησιμοποιούν τις λέξεις.
• Σε ανθρώπους που τα προβλήματά τους επιδρούν σε σωματικό επίπεδο, σε διαταραχή της εικόνας του σώματος, σε δυσκολίες στην κίνηση όπως ένταση ή μπλοκάρισμα σε κάποιες περιοχές του σώματος, ασυνήθιστες κινήσεις ή άγχος σχετικά με την απόσταση, σωματική επαφή ή εμπιστοσύνη.
• Σε ανθρώπους που διανύουν συγκεκριμένες περιόδους πίεσης και άγχους όπως αυτές που σχετίζονται με απώλεια προσώπων ή μεταβατικές περίοδοι ή περίοδοι αλλαγής.
• Σε ανθρώπους που ανησυχούν ότι τα προβλήματα που αισθάνονται συνεχίζονται για πάρα πολύ καιρό, ή σε αυτούς που αισθάνονται ότι «τα πράματα δεν πάνε καλά» γι αυτούς, την σχέση τους ή την οικογένειά τους.

 Επιπρόσθετα, άτομα που μπορούν ωφεληθούν στην ψυχοθεραπεία μέσω κίνησης :

• Με ψυχιατρικές ασθένειες όπως: σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας, κατάθλιψη, αγοραφοβία, νευρική ανορεξία όπως επίσης και με άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες, τα οποία υποφέρουν από μετατραυματικές διαταραχές και σεξουαλική κακοποίηση.
• Με μαθησιακές δυσκολίες, σωματικές ανικανότητες, αυτισμό, Τικς, Tourette Syndrome, Down Syndrome και άλλα σύνδρομα γενετικής αιτιολογίας.
• Με συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες.
• Με προβλήματα εξαρτήσεων.
• Με δυσκολίες που σχετίζονται με τα γηρατειά.

Τα οφέλη από την χοροθεραπεία αφορούν την βελτίωση της αυτογνωσίας, της αυτοεκτίμησης και της προσωπικής αυτονομίας, την κατανόηση των δεσμών μεταξύ σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφοράς.  Την βελτίωση προσαρμοστικότητας, της έκφρασης και διαχείρισης επίπονων σκέψεων και συναισθημάτων. Την μεγιστοποίηση πηγών επικοινωνίας, την διαχείριση των εσωτερικών αποθεμάτων μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι και την κατανόηση της επίδρασης του εαυτού μας στους άλλους. Επιπλέον, συνεισφέρει στην συσχέτιση της εσωτερικής με την εξωτερική πραγματικότητα, βελτιώνει συναισθηματικές, νοητικές και/ή φυσικές αλλαγές, βοηθά στην ανάπτυξη μιας σχέσης εμπιστοσύνης καθώς και στην διαχείριση συναισθημάτων που εμποδίζουν τη μάθηση. Τέλος συμβάλλει στην ανάπτυξη ικανοτήτων κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Βιβλιογραφία/Πηγές:

• FRANCE SCHOTT-BILLMANN(1997) «Όταν ο χορός θεραπεύει,η θεραπευτική λειτουργία του χορού ανθρωπολογική προσέγγιση».
• Goodwin, A. (2007) Authentic Movement: From Embryonic Curl to Creative Thrust, in Pallaro, P. (ed.) Authentic Movement: Moving the Body, Moving the Self, Being Moved. London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers
• http://e-psychology.gr/ ΔημήτριοςΖάχος
• http://www.psychologyart.gr/
• Payne, H. (ed.) (1992), Dance Movement Therapy: Theory and Practice. London: Routledge
• ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 20 Μαΐου 2002, Δημήτρης Ζάχος (χοροθεραπευτής), Χοροθεραπευτής – Κιν. Θεραπευτής, Master of Arts in Dance Movement Therapy City University & Laban Centre for Movement and Dance