Άρθρα και Έρευνες
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Η κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει μια μοναδικότητα και εκ των πραγμάτων υπάρχει χάσμα ανάμεσα στον εαυτό μας και στους άλλους. Χάσμα που δεν γεφυρώνεται όσο ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις και αν διαθέτουμε. Γιατί ο καθένας μας ως ξεχωριστική οντότητα έχει μοναδικές σκέψεις και συναισθήματα. Κανείς άλλος δεν είναι σαν εμάς και κανείς άλλος δε μπορεί να γνωρίζει τις σκέψεις μας ακριβώς όπως εμείς. Άρα είμαστε μόνοι μας στο δικό μας μικρόκοσμο μαζί με τις σκέψεις και τα ιδιωτικά βιώματά μας.
Η συνειδητοποίηση αυτής της υπαρξιακής μοναξιάς και το νόημα που της αποδίδουμε (θετικό ή αρνητικό) κρίνει και το πως θα πορευτούμε μέσα στη ζωή. Κάποιοι μπορεί να το δουν μέσα από ένα απαισιόδοξο πρίσμα ματαιότητας και κάποιοι να αξιοποιήσουν αυτή την συνειδητοποίηση προς όφελος μιας πιο αυθεντικής ζωής.
Υπάρχει λοιπόν μια δεδομένη υπαρξιακή απομόνωση η οποία κατά τον υπαρξιακό ψυχοθεραπευτή Γιάλομ διακρίνεται σε διαπροσωπική και ενδοπροσωπική και πολλά στοιχεία της συμπεριφοράς μας υποκινούνται από αυτό το αίσθημα υπαρξιακής μοναξιάς. Η διαπροσωπική έχει να κάνει με τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις, τον εξωτερικό κόσμο και η ενδοπροσωπική έχει να κάνει με την συναισθηματική αποστασιοποίηση του εαυτού μας από προσωπικά γεγονότα ή με την απόσχιση μερών του εαυτού μας αντιμετωπίζοντας τότε και σημαντικά ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.
Ως προς την διαπροσωπική μοναξιά, στην προσπάθεια μας να κατευνάσουμε το υπαρξιακό άγχος που προκαλεί η συνειδητοποίηση της, θολώνουμε τα όρια στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, τις χρησιμοποιούμε σαν αντίδοτο στην μοναξιά μας, την εργαλειοποιούμε αναζητώντας την απόλυτη συγχώνευση με τον άλλο γαντζωνόμαστε φοβικά επάνω του με αποτέλεσμα να χάνουμε την επαφή με τον εαυτό μας και την διαφορετικότητά μας.
Η αποδοχή όμως της υπαρξιακής μοναξιάς μπορεί να μας απελευθερώσει, να μας βοηθήσει να προσπαθήσουμε να είμαστε πιο πολύ ο εαυτός μας. Μόνο μέσα από την αποδοχή της δικής μας μοναδικότητας όπως και του άλλου, θα αντιληφθούμε ότι δεν υπάρχουν οι τέλειες σχέσεις που ψάχνουμε που θα σβήσουν τον υπαρξιακό φόβο για πάντα ,μόνο τότε οι σχέσεις θα γίνουν ουσιαστικές χωρίς υψηλές προσδοκίες αλλά με αυθεντική σύνδεση μακριά από αχρείαστες και αδιέξοδες συγκρούσεις. Είμαστε μόνοι μας, αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν μπορούμε να χτίζουμε γέφυρες με άλλους.
Η αποδοχή της μοναξιάς δεν σημαίνει κοινωνική απομόνωση και απομάκρυνση, το αντίθετο συνδέεσαι με μεγαλύτερη ειλικρίνεια με τον άλλον όταν μάλιστα αντιλαμβάνεσαι και την ιδιαιτερότητα του άλλου. Είμαστε μόνοι αλλά μοιραζόμαστε την μοναξιά μας μέσω της αγάπης, αυτό μας ενώνει, αυτή είναι η γέφυρά μας.
Οι σχέσεις δεν εξαφανίζουν την υπαρξιακή μοναξιά, η σύνδεση όμως με τον άλλο κάνει τον υπαρξιακό φόβο διαχειρίσιμο. Έτσι αντί να αμύνεσαι απέναντι στον φόβο τον αξιοποιείς αυτογνωσιακά προσπαθώντας έστω και λίγο να ενσυναισθανθείς την αντίστοιχη ξεχωριστή εμπειρία του άλλου προς όφελος της σχέσης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Yalom, I.D. (2003). Ο Δήμιος του Ερώτα και άλλες ιστορίες ψυχοθεραπείας. Εκδ. Άγρα.
Yalom, I.D. (2004). Το Δώρο της Ψυχοθεραπείας. Εκδ. Άγρα.
Photo by Tiago Bandeira on Unsplash
