Καλή Ψυχική υγεία
Από την Προϊσταμένη νοσηλευτών της Μονάδας «Θάλπος Αττικής» Γεωργία Σαντουρτζόγλου.
Την Καθαρά Δευτέρα γιορτάζουμε αφενός τα κούλουμα και αφετέρου εγκαινιάζουμε την περίοδο της Σαρακοστής, που μεσολαβεί πριν το Πάσχα. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι η νηστεία που εκούσια επιλέγουν πολλοί άνθρωποι να ακολουθήσουν. Με τον όρο νηστεία εννοούμε την εκούσια ή ακούσια αποχή από τροφή. Ο όρος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς λαούς για την εκούσια αποχή σε ορισμένες τροφές ιδίως για θρησκευτικούς λόγους. Η ορθόδοξη θρησκεία συνιστά αυστηρή νηστεία για τουλάχιστον 180 ημέρες τον χρόνο. Οι μεγαλύτερες σε διάρκεια νηστείες είναι αυτές της Σαρακοστής (φτάνει τις 48 ημέρες), των Χριστουγέννων (40 ημέρες) και του Δεκαπενταύγουστου (15 ημέρες), ενώ μικρότερες είναι μονοήμερες (κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, του Σταυρού κ.τ.λ.).
Κατά τη διάρκεια της νηστείας πρέπει να αποφεύγονται το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ αντιθέτως συνιστώνται όσπρια, φρούτα, λαχανικά, χόρτα, ψωμί, θαλασσινά, πατάτες, λίγο κρασί με το φαγητό και περιστασιακά κάποιο νηστίσιμο γλυκό. Από διατροφικής πλευράς όλα αυτά σημαίνουν σημαντική μείωση της κατανάλωσης κεκορεσμένων λιπών, που περιέχονται κυρίως στα ζωικής προελεύσεως τρόφιμα και έχουν σχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως καρδιαγγειακών προβλημάτων και καρκίνων.
Από την άλλη πλευρά, σημαίνουν και αυξημένη κατανάλωση φυτικών και θαλασσινών τροφίμων, που είναι πλούσια σε πολύτιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά. Έτσι, ενώ η μέση κατανάλωση φυτικών ινών στις αναπτυγμένες χώρες είναι 12-18 γραμ. ημερησίως με συνιστώμενη ποσότητα τα 25-30γραμ., παρατηρήθηκε ότι λόγω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και οσπρίων αγγίζει τα 30-42 γραμ. ανά ημέρα. Είναι γνωστό πως οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας και προφυλάσσουν από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Η απαγόρευση του κρέατος και γενικά των ζωικών προϊόντων μειώνει την κατανάλωση των βλαβερών για την καρδιά κορεσμένων λιπαρών οξέων, τα οποία θεωρούνται πλέον ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Αντίθετα, η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, ακατέργαστων δημητριακών και λαδιού (κυρίως ελαιολάδου) θωρακίζουμε τον οργανισμό μας με καροτίνες (β-καροτίνη, λυκοπένιο), βιοφλαβονοειδή (κουερσιτίνη και λουτεϊνη) και βιταμίνες που είναι γνωστά πλέον για την αντιοξειδωτική τους δράση και την τόνωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Τέλος, τα θαλασσινά αντικαθιστούν επάξια το κρέας μιας και αποτελούν μια εξαιρετική πηγή υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνης και βιταμίνης Β12 που δύσκολα βρίσκουμε στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης
Η νηστεία είναι εξίσου ωφέλιμη για όλες τις ηλικίες;
Ίσως με μια πρώτη σκέψη να λέγαμε ότι δεν θα ήταν καλό για τα παιδιά να στερούνται τα τόσο απαραίτητα για την ανάπτυξη τους ζωικά τρόφιμα. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι ανά τον κόσμο υπάρχουν πολλά παιδιά που λόγω των διατροφικών συνηθειών των γονιών τους ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή χωρίς να επηρεάζεται η ανάπτυξη τους. Η νηστεία, λοιπόν, όχι μόνον δεν είναι επικίνδυνη για τα παιδιά, αντιθέτως είναι ωφέλιμη μιας και τους δίνει την ευκαιρία να εντάξουν στη διατροφή τους για μεγάλο μέρος του χρόνου τροφές της μεσογειακής πυραμίδας που οι σημερινές γενιές φαίνεται να έχουν ξεχάσει. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι για να είναι επαρκές ένα νηστήσιμο διαιτολόγιο τόσο για παιδιά όσο και ενήλικες θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις επιτρεπόμενες ομάδες τροφίμων κι όχι μόνο μακαρόνια και ρύζι. Αν κατά τη διάρκεια της νηστείας εμπλουτίσουμε το οικογενειακό τραπέζι με όσπρια, θαλασσινά, λαχανικά και ξηρούς καρπούς δεν κινδυνεύουμε από καμία έλλειψη.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι άνθρωποι με χρόνια προβλήματα υγείας, μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με επιπλοκές.Τέτοιοι είναι όσοι πάσχουν από χρόνια αιματολογικά, νεφρολογικά, ηπατολογικά, γαστρεντερολογικά και νεοπλασματικά νοσήματα, οι οποίοι οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί κατά τη διάρκεια της νηστείας. Έτσι αμέσως μόλις αντιληφθούν κάποιου είδους επιδείνωση των συμπτωμάτων τους λόγω της νηστείας είναι αναγκαίο να την διακόψουν. Ιδιαίτερα ευπαθείς σε ανεπιθύμητες για την υγεία τους επιδράσεις της νηστείας είναι οι ηλικιωμένοι. Οι προσαρμοστικοί μηχανισμοί τους είναι ελαττωμένοι και ο οργανισμός τους δύσκολα μπορεί να διαχειριστεί τις διατροφικές στερήσεις .Η πτώση της αρτηριακής πίεσης, η επίμονη ζάλη, η μυϊκή αδυναμία και η θόλωση της όρασης είναι σαφείς ενδείξεις για διακοπή της νηστείας.
