Ψυχικές Διαταραχές
από την ψυχολόγο του ‘Θάλπος Αττικής’ Μαρία Μακριδάκη
Το σύνδρομο Τουρέτ είναι ένα σύνδρομο που ο περισσότερος κόσμος δε το γνωρίζει. Πρόκειται για μια νευροσυμπεριφορική διαταραχή που ξεκινάει μεταξύ 4-6 ετών και συναντάται πιο συχνά σε άντρες. Οι ασθενείς με σύνδρομο Τουρέτ βιώνουν έναν συνδυασμό κινητικών και φωνητικών τικ είτε απλών είτε σύνθετων. Για να διαγνωστούν με σύνδρομο τουρέτ θα πρέπει αυτά τα τικ να διαρκούν πάνω από χρόνο. Επίσης είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι μπορούν να υπάρχουν και συνοδά προβλήματα όπως άγχος και ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά.
Η αιτία των τικ και του συνδρόμου Τουρέτ είναι άγνωστη όμως είναι ένα σύνδρομο συχνά κληρονομικό.
Αυτά τα τικ που αναφέραμε πριν είναι κινήσεις που οι ασθενείς δε μπορούν να ελέγξουν. Υπάρχει μια έντονη ανάγκη ή μια παρόρμηση να κάνουν την κίνηση και μετά από αυτή έρχεται ένα αίσθημα ανακούφισης. Ο ασθενής μπορεί να καταφέρει να σταματήσει τα τικ αλλά για μικρό διάστημα.
Τα πιο κοινά απλά κινητικά τικ είναι το γρήγορο άνοιγμα-κλείσιμο των ματιών, το ανασήκωμα των φρυδιών, το σήκωμα των ώμων, το τίναγμα ή στροφή της κεφαλής και του λαιμού. Επίσης υπάρχουν και φωνητικά τικ όπως το καθάρισμα του λαιμού, ο βήχας, το χασμουρητό, το ρούφηγμα της μύτης.. Τα σύνθετα κινητικά τικ περιλαμβάνουν γκριμάτσες, χτύπημα με το δάκτυλο, περπάτημα με συγκεκριμένο τρόμο ή σε κύκλους, αναπήδηση, κλοτσιές ή γροθιές. Τα σύνθετα φωνητικά τικ περιλαμβάνουν το να κάνει ο ασθενείς πολλαπλούς ήχους, επανάληψη συλλαβών, λέξεων ή φράσεων (ηχολαλία), σπάνια να λέει κοινωνικά μη αποδεκτές λέξεις ή φράσεις (κοπρολαλία).
Οι ασθενείς συχνά οδηγούνται σε αισθήματα έντασης ή ψυχικής εξάντλησης, στην προσπάθεια τους να είναι αποτελεσματικοί με την καταστολή των τικ. Η προσπάθεια καμουφλαρίσματος των τικ μπορεί να γίνει εξαντλητική σωματικά και ψυχικά. Συχνά προσπαθούν να τα καταστείλουν όπου νιώθουν εκτεθειμένοι και αναζητούν ένα απομονωμένο και ασφαλές για αυτούς μέρος για να τα απελευθερώσουν. Ειδικά οι κοινωνικά μη αποδεκτές κινήσεις και λέξεις αποτελούν μια ειδική δυσκολία για τους ανθρώπους που πάσχουν γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις.
Αν τα τικ δεν προκαλούν σημαντικό πρόβλημα στον ασθενή ή δεν παρεμβαίνουν με τις δραστηριότητες του και την ποιότητα της ζωής του, μπορεί να χρειαστεί μόνο υποστήριξη, εκπαίδευση και καθησυχασμό. Η εκπαίδευση του περιβάλλοντος του ασθενή από επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, αυξάνει σημαντικά την κατανόηση και μειώνει το κοινωνικό στίγμα. Το γεγονός ότι τα τικ είναι ακούσια είναι σημαντικό να τονιστεί έτσι ώστε να αποφύγουμε παρεξηγήσεις, δύσκολες καταστάσεις και μειωμένη αυτοεκτίμηση του πάσχοντος.
Η θεραπεία πρέπει να συζητηθεί όταν το σύνδρομο και τα συμπτώματά του προκαλούν σημαντική δυσφορία, εμποδίζουν την καθημερινή ζωή, προκαλούν κοινωνική απομόνωση, εκφοβισμό ή κατάθλιψη στο παιδί ή τον ενήλικα.
Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με σύνδρομο Τουρέτ έχουν συμπεριφορικά συμπτώματα όπως σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής/υπερδραστηριότητας και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να εμφανίζουν κατάθλιψη, παρορμητική συμπεριφορά, διαταραχή συμπεριφοράς, τάση να βλάψουν τον εαυτό τους και διαταραχές ύπνου.
Σε όλες τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να πούμε ότι η βοήθεια και η υποστήριξη του περιβάλλοντος και της οικογένειας είναι δυνατόν να βοηθήσει σημαντικά τον ασθενή. Η έγκαιρη διάγνωση και έγκαιρη ενημέρωση του ασθενούς και του περιβάλλοντος του σχετικά με αυτό το σύνδρομο κρίνεται σημαντική.
Βιβλιογραφία
https://www.movementdisorders.org
Photo credit
Nicolas Thomas
