Καλή Ψυχική υγεία
από την εργοθεραπεύτρια του “Θάλπος Αττικής” Βασιλική Mωραΐτη
Στο πλαίσιο της βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας και των προγραμμάτων αποκατάστασης εφαρμόζονται πλέον διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι, όπως η συμμετοχή ζώων σε θεραπευτικά προγράμματα. Και η επιστήμη της Εργοθεραπείας αναπτύσσει και εφαρμόζει αντίστοιχα προγράμματα με στόχο την επίτευξη της αυτονομίας και την εξάλειψη των περιορισμών που προκαλούνται από την κινητική, γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική και αισθητηριακή δυσλειτουργία του ατόμου. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα μιλήσουμε συγκεκριμένα για τους σκύλους θεραπείας και τη συμβολή τους στην εργοθεραπευτική διαδικασία.
Υπάρχουν τρεις τύποι σκύλων θεραπείας:
Σκύλοι θεραπείας συντροφιάς (Therapeutic Visitation Animals)
To είδος αυτού του σκύλου θεραπείας είναι εκπαιδευμένο για παροχή βοήθειας ή συντροφιάς σε άτομα που διαμένουν σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης ή μονάδες χρονιάς θεραπείας και βρίσκονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα μακριά από το σπίτι τους. Παρέχουν συντροφιά και βελτιώνουν την διάθεση των νοσηλευόμενων ή των ενοίκων, ενώ δίνουν ελπίδα και νόημα στην καθημερινότητα τους.
Σκύλοι θεραπείας εξειδικευμένης βοήθειας (Animal Assisted Therapy Animals)
Αυτή είναι και η συχνότερη κατηγορία σκύλων βοηθών που χρησιμοποιούν οι Εργοθεραπευτές στην θεραπεία. Οι σκύλοι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι για να συμμετέχουν σε θεραπείες με ειδικούς πληθυσμούς. Πιο συγκεκριμένα είναι απευαισθητοποιημένοι, δεν έχουν ιστορικό επιθετικότητας και έχουν επιλεχθεί προσεκτικά για τον σκοπό που επιτελούν. Συμμετέχουν στα αποκαταστασιακά προγράμματα με την καθοδήγηση και επίβλεψη του θεραπευτή σε ειδικές αίθουσες θεραπείας ή σε θεραπείες κάτοικόν. Οι κατηγορίες ειδικού πληθυσμού στις οποίες εφαρμόζεται η θεραπεία με βοηθούς σκύλους, είναι παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες, ενήλικες με χρόνια ψυχιατρικά προβλήματα, καθώς και ηλικιωμένοι με νευροεκφυλιστικές νόσους κ.ο.κ που συμμετέχουν σε εργοθεραπευτικό αποκαταστασιακό πρόγραμμα σε κάποιο χώρο θεραπειών ή κάτοικόν.
Σκύλοι θεραπείας διευκόλυνσης (Facility Therapy Animals)
Οι σκύλοι αυτοί συνήθως διαμένουν στην μονάδα στην οποία απασχολούνται. Συνήθως συμμετέχουν σε δραστηριότητες με ηλικιωμένους σε γηροκομεία, υπερήλικες που πάσχουν από άνοια καθώς και με ψυχιατρικούς ασθενείς που διαμένουν σε οικοτροφεία. Οι σκύλοι αυτοί έχουν τον δικό τους εκπαιδευτή αλλά ανήκουν στην μονάδα, στην οποία απασχολούνται. Στόχος τους είναι η παροχή ανακούφισης και χαλάρωσης κατά την διάρκεια της ημέρας.
Όπως προαναφέρθηκε ο τύπος σκύλων που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στην Εργοθεραπευτική διαδικασία είναι αυτός των σκύλων θεραπείας εξειδικευμένης βοήθειας. Μερικά παραδείγματα περιπτώσεων που παίρνουν μέρος οι σκύλοι θεραπείας είναι τα προγράμματα μείωσης της αισθητηριακής αμυντικότητας σε παιδιά ή εφήβους με αυτισμό ή με διαταραχή της αισθητηριακής επεξεργασίας. Μεγάλη εφαρμογή με πολύ σημαντικά αποτελέσματα έχουν σε προγράμματα κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων λόγου και επικοινωνίας καθώς και σε προγράμματα εκμάθησης τεχνικών διαχείρισης άγχους ή διαχείρισης πένθους. Άλλου είδους πιο πρακτικές δραστηριότητες στις οποίες, συμμετέχουν και πάλι οι σκύλοι θεραπείας, είναι το πιάσιμο πέταγμα μπάλας, οι διαδρομές με εμπόδια, το παιχνίδι στο χώμα, όπου το παιδί σκάβει μαζί με τον σκύλο και αναζητούν αντικείμενα κ.α.
Πρέπει να σημειώσουμε πως η εκπαίδευση ενός σκύλου πρέπει μόνο να γίνεται από εξειδικευμένο εκπαιδευτή σκύλων και να έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση για να μπορεί να πιστοποιηθεί ως σκύλος θεραπείας. Οι εργοθεραπευτές που ενσωματώνουν ένα ζώο στη θεραπευτική διαδικασία, αναβαθμίζουν την εμπειρία της θεραπείας, δίνοντας την ευκαιρία στον ωφελούμενο να λάβει όλα τα θετικά από την επαφή του με το ζώο. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι τυχαία η γνωστή σε όλους μας φράση “O σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου‘’.
